Denklik Süreci, Şartları Hukuku ve Davaları

Denklik kavramı uygulamada iki şekilde karşımıza çıkar. 

1. 1. Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından tanınan yurtdışı yükseköğretim kurumlarından ve programlarından alınan ön lisans, lisans ve yüksek lisans diplomalarının, Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarınca verilen ön lisans, lisans ve yüksek lisans diplomalarına eşdeğerliğininin kabul edilmesi,

• Yurtdışından alınan doktora, sanatta yeterlik, doçentlik, profesörlük unvanlarının Türkiye’de eşdeğerliğinin kabul edilmesi.

Aşağıda her iki duruma ilişkin denklik süreci, denklik belgesi almak için aranan şartlar ile denklik sürecinde karşılaşılan sorunlara yer verilecektir.

Ön Lisans, Lisans Ve Yüksek Lisans Denklik Başvuru Süreci

Bir yükseköğretim kurumu veya programının YÖK tarafından tanınması; yurt dışı bir yükseköğretim kurumunun ve bu kurumun ilgili programının akademik derece (ön lisans, lisans ve lisansüstü) vermeye yetkili olduğunun Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilmesidir. Bunun için okul tanıma belgesi adı verilen resmi bir belge alınması gerekmektedir. Bu belge KKTC, ABD ve Hollanda dışındaki ülkelerde yer alan yükseköğretim kurumları için e-devlet üzerinden alınabilirken, KKTC, ABD ve Hollanda’da yer alan yükseköğretim kurumları için YÖK internet sitesinden alınacak bir dilekçenin doldurularak Yükseköğretim Kurulu Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığına başvurulması gerekmektedir.

Yurt dışındaki üniversitelerin ön lisans, lisans ya da yüksek lisans programlarından mezun Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ile yabancı uyruklular denklik başvurusunda bulunabilirler. Yüksek lisans ya da doktora başvurusunda bulunacak Yabancı Uyrukluların, sağlık alanları dışında, denklik başvurusu yapmalarına gerek yoktur. İlgililer Yüksek Öğretim Kurulundan Tanıma Yazısı alarak lisansüstü eğitim başvurusu yapabilirler. Ancak meslek icra edebilmek için denklik işlemlerini de başlatmaları önerilmektedir.

Denklik işlemleri kısaca şu sırada ilerler:

1. Online başvuru (e-devlet veya YÖK resmi internet adresinden başvuru yapılır.)
2. Ön inceleme (Diplomanın teyidi için dış temsilciliklerle yazışma yapılır. Pasaport ve il emniyet müdürlüğünden alınan yurtdışı giriş-çıkış bilgileri incelenir.)
3. İnceleme (Başvuru dosyası usul ve esas açısından incelenir. Bu kapsamda üniversitelerden akademik görüş istenir, başvuruyu bilim alanı danışma komisyonu inceler.)
4. Tanıma ve Denklik Komisyonu tarafından, alınan görüşler doğrultusunda nihai karar oluşturulur.
5. Yükseköğretim Yürütme Kurulu tarafından başvuru dosyası karara bağlanır. Bu karar denkliğin verilmesi, denklik başvurusunun reddedilmesi, başvurucunun Seviye Yeterlilik Belirleme Sistemine (SYBS) sokulması yahut başvuru dosyasının iade edilmesi kararlarından biri olabilir.

SYBS, yurt dışında alınan eğitimin Türk yükseköğretim sistemindeki eşdeğer programa göre temel kazanımlar, eğitim ve öğretimin dili, niteliği, teorik ve uygulamalı dersler, staj ve projeler bakımından yetersizliğinin tespit edilmesi sonucunda ilgilinin ders Tamamlama, Seviye Tespit Sınavı, Yapılandırılmış Klinik Sınav, İlmî Hüviyet Sınavı, Klinik Pratik Yapma, Staj Tamamlama, Proje Yapma gibi işlemlerden bir veya birkaçına tabi tutulmasını ifade eder. 

Ön Lisans, Lisans ve Yüksek Lisans Denklik Başvuru Sürecinde Gereken Belgeler

Ön Lisans, Lisans ve Yüksek Lisans Denklik Başvuru Sürecinde Gereken Belgeler

Ön Başvuru

• • Denklik başvurusuna başlamak için yapılacak online ön başvuruda, başvuruda bulunacak kişinin kişisel bilgileri ile, öğrenimine ilişkin bilgilerin sisteme girilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda diploma, tez, öğrenim görülen ülke, üniversite, mezun olunan bölüm, denkliği talep edilen bölüm ve iletişim bilgilerinin doğru şekilde sisteme girilmesi gerekmektedir. 
  • Talep edilen belgenin diploma ya da mezuniyet belgesi olup olmadığı, sadece denklik belgesi mi yoksa hem denklik hem tanıma belgesi istenip istenmediği, akademik bir derecenin olup olmadığı ile yurtdışından alınmış bir sınav sonuç belgesinin bulunup bulunmadığı hususları da başvuru sırasında cevaplanması gereken sorular arasındadır.
  • Başvuru sahibi, Pasaport/Nüfus Cüzdanı/Kimlik Kartı/Mavi Kart belgelerinden hangisine sahipse bunu sisteme yüklemesi gerekmektedir. 

• Diploma ve diploma tercümesi, transkript ve transkript tercümesi, tez kapak ve özet sayfaları ve tercümeleri ile tez belgeleri de online başvuruda sisteme yüklenecek belgelerdir. 

Başvuru

Ön başvuru aşaması tamamlandıktan sonra, başvuruya ait form yazdırılıp imzalanarak Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığından belgelerin teslimi için randevu oluşturulur. Bu randevuda, başvuru formu ile başvuru sahibinin bizzat veya resmi vekaletname varsa vekilin müracaatı gerekir.

• Müracaatta;
  • Başvuru sahibinin, T.C. vatandaşı veya yabancı uyruklu olup olmaması, 
  • KKTC başvurusu olup olmadığı, 
  • Ülkelerinde savaş, işgal veya ilhak koşulları bulunduğu için yapılan başvuru olup olmadığı ve 
  • Başvurunun ön lisans veya lisans başvurusu mu yüksek lisans başvurusu mu olduğuna göre ek bazı belgeler talep edilebilmektedir. 

Başvuru sırasında talep edilen belgelerden bazıları şunlardır: 

• Denklik başvurusuna ilişkin dilekçe,
• Online denklik ön başvuru formu,
• Başvuru sahiplerinin, kişisel verilerinin kullanabileceğine yönelik rıza beyanı, 
• T.C. Kimlik numarası bulunan nüfus cüzdanı veya kimlik kartı fotokopisi, (Yabancı uyrukluların, uyruğunda bulunulan ülke tarafından düzenlenmiş kimlik belgesi fotokopisi veya pasaportun kimlik bilgilerini gösterir sayfanın fotokopisi)
• Denkliği (yabancı uyruklular için tanıma veya denklik belgesi) talep edilen diploma veya mezuniyet belgesinin aslı ve Türkiye Cumhuriyeti noterleri ya da Türkiye Cumhuriyeti dış temsilcilikleri tarafından onaylanmış Türkçe tercümesi,
• Yabancı uyruklu olup yüksek lisans başvurusunda bulunacak başvuru sahipleri için, Lisans eğitimi Türkiye’de tamamlanmış ise; lisans diplomasının aslı veya lisans diplomasının alındığı okul, Türkiye Cumhuriyeti noterleri ya da Türkiye Cumhuriyeti dış temsilcilikleri tarafından onaylı sureti,
• Başvuru ve dilekçe ücretlerinin yatırıldığına ilişkin makbuz örneği, 
• Başvuru dosyasında açık, güncel adres ve telefon numarası,
• Eczacılık alanından mezun olarak diploma denklik başvurusunda bulunanların, Türkiye’de Eczacılar Odasına kayıtlı bir eczanede 1 (bir) ay staj yaptıklarına dair Staj Belgesi,
• 1 Haziran 2013 tarihinden itibaren Bulgaristan’dan alınan Diploma-Diploma Eki ve Akademik Belge aslı ile Bulgaristan’daki herhangi bir yeminli tercüman tarafından tercüme edilen belgelerin, Bulgaristan Eğitim ve Bilim Bakanlığının mührü ve yine Bulgaristan Eğitim ve Bilim Bakanlığının “Apostil Şerhini” taşıması gerekmektedir. Gerekli onayların hem asıl belgeler üzerinde hem de Bulgaristan’da yaptırılan tercümeler üzerinde olması gerekmektedir.
• Pakistan’dan mezun olan ilgililerin diploma teyit işlemlerinin yapılabilmesi için, mezun oldukları üniversiteye teyit ücretini yatırdıklarına dair dekont örneğini Kurula sunmaları gerekmektedir.
• Çin Halk Cumhuriyeti’nden mezun olan ilgililerin, Çin Halk Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı akademik derecelerin doğrulanmasından sorumlu merkeze (www.cdgdc.edu.cn) online başvuru yaparak, İngilizce olarak hazırlanacak belgeler ve belgelerin doğrulanması işlemi harca bağlı olduğundan, belge başına ödenmesi gereken harç miktarının ödenmesi gerekmektedir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne İlişkin Denklik Başvuruları

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne İlişkin Denklik Başvuruları

Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hukukuna Göre Kurulmuş Olan Üniversitelerin Karşılıklı Tanınmasına Dair Milletlerarası Anlaşmaya Ek Anlaşma uyarınca Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti hukukuna göre kurulmuş olan üniversitelere ÖSYM tarafından yerleştirilen ve yerleştikleri programda eğitimini tamamlayan T.C. vatandaşlarının ön lisans ve lisans diplomaları denklik işlemine tabi tutulmaksızın Türkiye Cumhuriyeti’nde geçerlidir. 

İlgili Ek anlaşma uyarınca, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olup, lise öğrenimini kesintisiz olarak KKTC’deki örgün eğitim veren bir eğitim kurumunda tamamlayarak mezun olan ve KKTC hukukuna göre kurulmuş olan üniversitelerin ön lisans ve lisans programlarına Yükseköğretim Kurulunun uygun görüşü ve üniversitenin kendi belirlediği kurallar çerçevesinde yerleşmiş olanların diplomaları da denklik işlemine tabi tutulmaksızın Türkiye Cumhuriyeti’nde geçerlidir.

KKTC yükseköğretim kurumlarında alınan diplomalar / mezuniyet belgelerinin KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı ve T.C Büyükelçiliği tarafından onaylanmış olması gerekir.

Suriye, Irak, Libya, Yemen, Filistin, Somali, Güney Sudan ve Kırım, Savaş, İşgal veya İlhak Koşullarının Bulunduğu Varsayılan Ülkeler olarak kabul edilmekte ve bu ülkelere özel bazı koşullar ve kolaylıklar sağlanmaktadır. 

Ülkelerinde Savaş, İşgal veya İlhak Koşulları Bulunanların Denklik Başvuruları

Ülkelerinde Savaş, İşgal veya İlhak Koşulları Bulunanların Denklik Başvuruları

Ülkelerinde savaş, işgal veya ilhak koşulları bulunduğundan Tanıma ve Denklik Yönetmeliği çerçevesinde ibraz etmeleri gerekli olan belgeleri ibraz edemeyen ya da diploma teyitleri yapılamayan başvuru sahipleri ile ilgili olarak savaş dönemi veya olağanüstü durum ile sınırlı kalmak ve belgelerin teyidi yazışmalarına cevap alınamaması durumunda geçerli olmak üzere; diploma ve transkript asılları bulunan ancak teyit işlemleri yapılamayan, diploma ve/veya transkriptlerinin asılları bulunmayan ancak bir örneğini veya onaylı çevirilerini ibraz edebilen, ilgililerin denklik işlemlerinin Bilim Alanı Danışma Komisyonları, üniversite görüşleri ve Tanıma ve Denklik Komisyonu görüşü alınarak yürütülmesine karar verilmiştir.

Ülkelerinde savaş, işgal veya ilhak koşulları bulunduğundan belge ibraz edemeyen/eksik ibraz eden kişiler için, başvuru belgelerine ek olarak geçici koruma kimlik belgesi, eğitim bilgilerini içeren beyan formu ve alanı ile ilgili çalışmış ise resmi belgeleri ve onaylı suretleri talep edilir. 

Başvuruda güncel olarak hangi belgelerin talep edildiği Yükseköğretim Kurulu Tanıma ve Denklik Hizmetleri Başkanlığı internet adresinden güncel olarak incelenebilir.

Doktora, Sanatta Yeterlik, Doçentlik, Profesörlük Denklik Başvuru Süreci 

Doktora, Sanatta Yeterlik, Doçentlik, Profesörlük Denklik Başvuru Süreci

Ön lisans, lisans ve yüksek lisans diplomalarının tanıma ve denklik işlemleri Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığınca yapılırken, doktora ve üstü diplomalarının (Doktora, Sanatta Yeterlik, Doçentlik, Profesörlük) denklik işlemleri, Üniversitelerarası Kurul tarafından yapılmaktadır.

Yurtdışında alınan doktora, sanatta yeterlik, doçentlik ve profesörlük unvanlarını değerlendirme işlemlerinde uygulanacak usul ve esaslar Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından yayımlanan Yurtdışında Alınan Doktora, Sanatta Yeterlik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar başlıklı yönergede belirtilmiştir. 

Doktora ve sanatta yeterlik denkliği başvuruları e-devlet üzerinden yapılırken, doçentlik ve profesörlük denkliği için yapılacak başvuruların Üniversitelerarası Kurul Başkanlığına şahsen veya başvurucunun vekili tarafından yapılması gerekmektedir.

E-devlet üzerinden yapılan doktora ve sanatta yeterlik denkliği başvurularına ilişkin belgelerden kılavuzda belirtilenlerin asılları 30 gün içerisinde Üniversitelerarası Kurul Başkanlığına başvuru sahibi tarafından şahsen veya başvurucunun vekili tarafından ibraz edilmesi gerekmektedir.

Yurtdışında Alınan Doktora Unvanlarının Denkliği

Yurtdışında Alınan Doktora Unvanlarının Denkliği

Yurtdışında alınan doktora unvanlarının denkliği başvurularında sisteme yüklenmesi gereken belgeler şunlardır:

• Doktora diplomasının aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi, 
• Doğrudan veya bütünleşik doktora başvurularında, başvuru sisteminin doğrulama yapamadığı durumlarda, 
  • Lisans Türkiye’de tamamlanmış ise lisans diplomasının aslının dış temsilcilik veya noter onaylı sureti,
  • Lisans yurtdışında tamamlanmış ise lisans diplomasının dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi ile Yükseköğretim Kurulundan alınmış lisans denklik belgesinin dış temsilcilik veya noter onaylı sureti, 
  • Doktora yapılan Üniversiteden alınan doğrudan veya bütünleşik doktora yapıldığına dair yazının aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi, 
• Yüksek lisansla birleştirilmemiş doktora eğitimleri için yapılan başvurularda başvuru sisteminin doğrulama yapamadığı durumlarda, 
  • Yüksek lisans Türkiye’de tamamlanmış ise yüksek lisans diplomasının aslının dış temsilcilik veya noter onaylı sureti, 
  • Yüksek lisans yurtdışında tamamlanmış ise yüksek lisans diplomasının dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi ile Yükseköğretim Kurulundan alınmış yüksek lisans denklik belgesinin dış temsilcilik veya noter onaylı sureti, 
• Doktora diplomasına esas teşkil eden transkriptin aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi; doktora yapılan üniversitenin transkript vermemesi durumunda ise doktora yapılan üniversiteden transkript verilmediğine dair alınan yazının aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi, 
• Doktora tezi, 
• Doktora diplomasına esas teşkil eden doktora tez kapağının ve tez özeti kısmının suretinin de bulunduğu dış temsilcilik veya noter onaylı Türkçe tercümesi, 
• Başvuru sisteminin doğrulama yapamadığı durumlarda, Türkiye’de doktoraya kabul için aranan dil yeterliliğinin sağlandığına ilişkin yabancı dil belgesi (doktora eğitim dili Üniversitelerarası Kurulca doçentlik başvurusunda kabul edilen dillerden herhangi birisi ise bu belge istenmez), 
• Akademik özgeçmiş, 
• Yabancılar ile biri Türk vatandaşlığı olup olmadığına bakılmaksızın birden çok vatandaşlığı bulunan başvuru sahipleri için doktora yapılan ülkede asgari, bu usul ve esaslarda öngörülen süre kadar bulunulduğunu gösterir bir belgenin aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi; ayrıca yabancılar için pasaportlarının kimlik bilgilerinin bulunduğu sayfaların fotokopileri ve varsa resmi kurumlarca verilen çalışma izni, ikamet izni vb. belgelerin fotokopisi, 
• Doktora diploması Türkiye’de veya yurtdışında herhangi bir üniversite ile ortak doktora programı protokolü neticesinde alındıysa bunu belgeleyen bir yazı, 
• Doktora öğrenimi süresince herhangi bir kurum/kuruluştan burs alındıysa bunu belgeleyen bir yazı, 
• Doktora öğrenimi süresince herhangi bir kurum/kuruluş tarafından görevlendirme yapıldıysa bunu belgeleyen bir yazı.

Doktora eğitiminin Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınan yükseköğretim kurumlarında örgün eğitim yöntemiyle alınmış olması şarttır. 

Üniversitelerarası Kurul Yönetim Kurulu tarafından, doktora yapılan ülke, doktora tez konusu ve içeriği, doktora döneminde ders alınıp alınmadığı gibi her bir başvurunun kendine özgü şartları ayrıca değerlendirilir.

Doktora eğitimi süresince, başvuru sahiplerinin, öğrenim gördüğü üniversitenin bulunduğu ülkede, Sosyal Bilimler için en az 200 gün, Mühendislik, Temel Bilimler, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri ve diğer bilimler için en az 300 gün, Sağlık Bilimleri için en az 400 gün bulunması şarttır.

Yurtdışında Alınan Sanatta Yeterlik Derecesinin Denkliği 

Yurtdışında Alınan Sanatta Yeterlik Derecesinin Denkliği

Yurtdışında alınan sanatta yeterlik derecesinin denkliği başvurularında sisteme yüklenmesi gereken belgeler şunlardır: 

• Sanatta yeterlik diplomasının aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi; 
• Sanatta yeterlilik eğitimleri için yapılan başvurular için başvuru sisteminin doğrulama yapamadığı durumlarda, 
  • Yüksek lisans Türkiye’de tamamlanmış ise yüksek lisans diplomasının aslının dış temsilcilik veya noter onaylı sureti, 
  • Yüksek lisans yurtdışında tamamlanmış ise yüksek lisans diplomasının dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi ile Yükseköğretim Kurulundan alınmış yüksek lisans denklik belgesinin dış temsilcilik veya noter onaylı sureti, 
• Sanatta yeterlik diplomasına esas teşkil eden transkriptin aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi. Sanatta yeterlik yapılan üniversitenin transkript vermemesi durumunda ise sanatta yeterlik programı tamamlanan Üniversiteden transkript verilmediğine dair alınan yazının aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi, 
• Sanatta yeterlik tezi, 
• Sanatta yeterlik diplomasına esas teşkil eden tez kapağının ve tez özeti kısmının suretinin de bulunduğu dış temsilcilik veya noter onaylı Türkçe tercümesi, 
• Sanatta yeterlik eğitimine ilişkin afişler, resital çalışmaları, plaklar, elektronik kayıtlar, posterler ve benzeri çalışmalar, 
• Başvuru sisteminin doğrulama yapamadığı durumlarda, Türkiye’de sanatta yeterlik eğitimine kabul için aranan dil yeterliliğinin sağlandığına ilişkin yabancı dil belgesi (sanatta yeterlik eğitim dili Üniversitelerarası Kurulca doçentlik başvurusunda kabul edilen dillerden herhangi birisi ise bu belge istenmez), 
• Akademik özgeçmiş, 
• Yabancılar ile biri Türk vatandaşlığı olup olmadığına bakılmaksızın birden çok vatandaşlığı bulunan başvuru sahipleri için doktora yapılan ülkede asgari, bu usul ve esaslarda öngörülen süre kadar bulunulduğunu gösterir bir belgenin aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi; ayrıca yabancılar için pasaportlarının kimlik bilgilerinin bulunduğu sayfaların fotokopileri ve varsa resmi kurumlarca verilen çalışma izni, ikamet izni vb. belgelerin fotokopisi, 
• Sanatta yeterlik diploması Türkiye’de veya yurtdışında herhangi bir üniversite ile ortak doktora programı protokolü neticesinde alındıysa bunu belgeleyen bir yazı, 
• Sanatta yeterlik öğrenimi süresince herhangi bir kurum/kuruluştan burs alındıysa bunu belgeleyen bir yazı, 
• Sanatta yeterlik öğrenimi süresince herhangi bir kurum/kuruluş tarafından görevlendirme yapıldıysa bunu belgeleyen bir yazı. 

Sanatta yeterlik eğitiminin Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınan yükseköğretim kurumlarında örgün eğitim yöntemiyle alınmış olması şarttır. 

Üniversitelerarası Kurul Yönetim Kurulu tarafından, sanatta yeterlik yapılan ülke, sanatta yeterlik konusu ve içeriği, sanatta yeterlik döneminde ders alınıp alınmadığı gibi her bir başvurunun kendine özgü şartlar ayrıca değerlendirilir. 

Sanatta yeterlik eğitimi süresince başvuru sahiplerinin öğrenim gördüğü üniversitenin bulunduğu ülkede en az 300 gün bulunması şarttır. 

Yurtdışında Alınan Doçentlik Unvanının Denkliği

Yurtdışında Alınan Doçentlik Unvanının Denkliği

Yurt dışında alınmış olan doçentlik unvanının denkliği için aşağıdaki şartlar aranır: 

• Doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik unvanını aldıktan sonra yabancı ülkelerde doçentlik unvanını almış olanların, “tam zamanlı statüde” kesintisiz olarak en az iki yıl bu unvan ve yetki ile yabancı ülkelerdeki Yükseköğretim Kurulunca tanınan öğretim ve araştırma kurumlarında çalışmış olması gerekir. Yükseköğretim kurumu niteliğinde olmayan araştırma merkezi ve benzeri kurumlardaki çalışmalar kabul edilmemektedir. 
• Doçentlik unvanı için denklik başvurusunda bulunan ilgilinin bilim alanında Türkiye’de doçentlik sınavına başvurmak için aranan dil ve asgarî yayın şartlarını, “denklik başvurusunun yapıldığı tarih itibariyle” sağlamış olması gerekir.
• Doçentlik bilim alanının Türk yükseköğretim sisteminde eşdeğer bir karşılığının olması hâlinde, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenmiş sıralama kuruluşlarınca yapılan dünya üniversite sıralamalarında unvan alınan üniversitenin ilk 200’e girmesi durumunda asgari yayın ve yabancı dil şartı aranmaz. 

Doçentlik denkliği için başvurular aşağıdaki belgeler ile Üniversitelerarası Kurul Başkanlığına şahsen veya vekili tarafından yapılır. 

• Doçentlik diplomasının/belgesinin aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi, 
• Yabancı ülkede doçent unvanı ile bir yükseköğretim kurumunda tam zamanlı statüde kesintisiz olarak en az iki yıl çalıştığını gösteren belgenin aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi, 
• Doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlilik diplomasının/belgesinin Türkiye’de alınması hâlinde dış temsilcilik veya noter onaylı sureti; bunların yurtdışında alınmış olması halinde diploma/belgelerin dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi ile denklik belgesinin dış temsilcilik veya noter onaylı sureti, 
• Yayın listesi ve çalışmaların birer nüshası (taşınır bellek vb.), 
• Türkiye’de doçentlik başvurusu için aranan dil yeterliliğini sağladığına ilişkin belge, 
• Akademik özgeçmiş,
• Kimlik fotokopisi. 

Doçentlik unvanını Türkiye’de almış olanlar veya doçentlik denkliği başvurusu kabul edilenler, bu doçentlik unvanı veya doçentlik denkliği için dayandıkları yayınları, farklı bir bilim/sanat alanından yaptıkları yeniden doçentlik denkliği başvuruları için kullanamazlar. 

Yurtdışında Alınan Profesörlük Unvanının Denkliği

Yurtdışında Alınan Profesörlük Unvanının Denkliği

Yurtdışında alınmış olan profesörlük unvanının denkliği için aşağıdaki şartlar aranır: 

• Yükseköğretim Kurulunca tanınan bir yabancı yükseköğretim kurumundan profesörlük unvanını almış olanların, “tam zamanlı statüde” kesintisiz en az iki yıl bu unvan ve yetki ile yabancı ülkelerde Yükseköğretim Kurulunca tanınan öğretim ve araştırma kurumlarında çalışmış olması gerekmektedir. Yükseköğretim kurumu niteliğinde olmayan araştırma merkezi ve benzeri kurumlardaki çalışmalar kabul edilmez. 
• İlgili bilim alanında Türkiye’de doçent unvanı aldıktan sonra doçentlik başvurusu için aranan asgarî yayın şartlarını, “denklik başvurusunun yapıldığı tarih itibariyle” tekrar sağlamış olmak.

Profesörlük bilim alanının Türk yükseköğretim sisteminde eşdeğer bir karşılığının olması hâlinde, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenmiş sıralama kuruluşlarınca yapılan dünya üniversite sıralamalarında unvan alınan üniversitenin ilk 200’e girmesi durumunda asgari yayın şartı aranmaz. 

Profesörlük denkliği için başvurular aşağıdaki belgeler ile Üniversitelerarası Kurul Başkanlığına şahsen veya vekili tarafından yapılır. 

• Profesörlük diplomasının/belgesinin aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi, 
• Yabancı ülkede profesör unvanı ile bir yükseköğretim kurumunda kesintisiz en az iki yıl çalıştığını gösteren belgenin aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi, 
• Doçentlik diploması/belgesi Türkiye’de alınmış ise bunun aslının dış temsilcilik veya noter onaylı sureti; yurtdışından alınmış ise bunun dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi ile doçentlik denklik belgesinin dış temsilcilik veya noter onaylı sureti, 
• Doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik diploması/belgesi Türkiye’de alınmış ise bunun aslının dış temsilcilik veya noter onaylı sureti; yurtdışından alınmış ise diploma/belgenin dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi ile denklik belgesinin dış temsilcilik veya noter tarafından onaylı sureti, 
• Yayın listesi ve çalışmaların birer nüshası (taşınır bellek vb.), 
• Akademik özgeçmiş, 
• Kimlik fotokopisi.

Denklik Komisyonu, bu usul ve esaslar kapsamında istenen belgelere ek olarak, YÖK veya ÖSYM tarafından yapılan yabancı dil sınavlarından birinden dil belgesi veya başka belgelerin de sunulmasını isteyebilir. 

Başvuru şartlarını sağlayan yabancılar da Türkiye’de denklik için başvurabilirler. Yabancılar pasaportlarının kimlik bilgilerinin bulunduğu sayfaların fotokopileri ve varsa resmi kurumlarca verilen çalışma izni, ikamet izni vb. belge örneklerini ibraz ederler.

Denklik Komisyonu Tarafından Yapılacak İşlemler

Denklik Komisyonu Tarafından Yapılacak İşlemler

Denklik Komisyonu, yurtdışında alınan doktora, sanatta yeterlik, doçentlik ve profesörlük unvanlarının denkliğine ilişkin başvuruları, unvanlara ilişkin diploma ve belgelerin yurtdışındaki ilgili yükseköğretim kurumundan verildiğini Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla ve/veya başvuru sahibinin denklik konusu unvanı aldığı yükseköğretim kurumunun yetkili biriminin resmi e-posta adresi aracılığıyla teyit ettikten sonra inceler. 

Denklik Komisyonu, doktora, doçentlik ve profesörlük denkliği başvurularında gerek görürse ilgili bilim alanındaki profesörler arasından oluşturulacak üç kişilik bir alt komisyonun; sanatta yeterlik denkliği başvurularında ise Sanat Dalları Eğitim Konseyinin, gerek görülürse ilgili bilim alanındaki profesörler arasından oluşturulacak üç kişilik bir alt komisyonun görüşünü alarak başvuru sahibinin unvanı aldığı ülkedeki yükseköğretim kurumunun düzeyinin Türkiye’deki yükseköğretim kurumları düzeyinde olup olmadığını araştırır ve bir eşdeğerlilik raporu hazırlar. 

Eşdeğerlik raporu esas alınarak doktora, sanatta yeterlik, doçentlik veya profesörlük unvanlarının alındığı yabancı kurumun ilgili ülke makamları ve Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınmış bir kurum olduğu ve bu kurumların Türk yükseköğretimi düzeyine eşdeğer olduğuna, ayrıca belirlenen diğer şartların sağlandığına Üniversitelerarası Kurul Yönetim Kurulunca karar verilmesi halinde, başvurulmuş olan unvana göre doktora, sanatta yeterlik, doçentlik veya profesörlük denklik belgesi verilir. 

Yapılan inceleme sonucunda, unvanın alındığı ve çalışmanın yapıldığı yabancı kurumun Türk yükseköğretim düzeyine eşdeğer bulunmadığına veya belirlenen diğer şartların sağlanmadığına Üniversitelerarası Kurul Yönetim Kurulunca karar verilmesi halinde, denklik talebi gerekçesi belirtilmek suretiyle reddedilir.

Doçentlik Denkliğinin Şartları

Doçentlik Denkliğinin Şartları

Genel hatlarıyla 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu bu şartları düzenlemiştir. (m.27). Lakin daha detaylı bir düzenleme ve sunulacak belgeler açısından Yurtdışında Alınan Doktora, Sanatta Yeterlik, Doçentlik, Profesörlük Unvanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar 8.madde incelenmelidir. Buna göre şartlar şu şekildedir:

(1) Yurt dışında alınmış olan doçentlik unvanının denkliği için:

1. a) Doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik unvanını aldıktan sonra yabancı ülkelerde doçentlik unvanını almış olanlardan, “tam zamanlı statüde” kesintisiz olarak en az iki yıl bu unvan ve yetki ile yabancı ülkelerdeki Yükseköğretim Kurulunca tanınan öğretim ve araştırma kurumlarında çalışmış olmak. Yükseköğretim kurumu niteliğinde olmayan araştırma merkezi ve benzeri kurumlardaki çalışmalar kabul edilmez. 
2. b) İlgili bilim alanında Türkiye’de doçentlik sınavına başvurmak için aranan dil ve asgari yayın şartlarını, “denklik başvurusunun yapıldığı tarih itibariyle” sağlamış olmak. 
3. c) Üniversiteler arası Kurul Yönetim Kurulunun değerlendirme hakkı saklı kalmak kaydıyla, doçentlik bilim alanının Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenmiş sıralama kuruluşlarından herhangi birinde yapılan dünya üniversite sıralamalarında unvan alınan üniversitenin denklik başvurusunun yapıldığı yıl itibarıyla ilk 500’e girmesi durumunda asgari yayın ve yabancı dil şartı aranmaz. 

(2) Doçentlik denkliği için başvurular aşağıdaki belgeler ile Üniversiteler arası Kurul Başkanlığına şahsen veya vekili tarafından yapılır. 

1. a) Doçentlik diplomasının/belgesinin aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi, 
2. b) Yabancı ülkede doçent unvanı ile bir yükseköğretim kurumunda tam zamanlı statüde kesintisiz olarak en az iki yıl çalıştığını gösteren belgenin aslı ve dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi, 
3. c) Doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlilik diplomasının/belgesinin Türkiye’de alınması halinde dış temsilcilik veya noter onaylı sureti; bunların yurt dışında alınmış olması halinde diploma/belgelerin dış temsilcilik veya noter onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi ile denklik belgesinin dış temsilcilik veya noter onaylı sureti, 

ç) Yayın listesi ve çalışmaların birer nüshası (taşınır bellek vb.), 

1. d) Türkiye’de doçentlik başvurusu için aranan dil yeterliliğini sağladığına ilişkin belge, 
2. e) Akademik özgeçmiş, 
3. f) Kimlik fotokopisi. 
4. g) Doçentlik unvanını Türkiye’de almış olanlar veya doçentlik denkliği başvurusu kabul edilenler, bu doçentlik unvanı veya doçentlik denkliği için dayandıkları yayınları, farklı bir bilim/sanat alanından yaptıkları yeniden doçentlik denkliği başvuruları için kullanamazlar.

Yukarıdaki şartları sağlamış olan ve yurtdışında almış olduğu doçent unvanının denkliği için başvuran adayın başvurusu incelenir ve Üniversiteler arası Kurul tarafından karara bağlanır. Bu halde duruma göre kişiye denklik verilir.

Bölge İdare Mahkemesinin Kararının Özeti

Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4.İdari Dava Dairesi uyuşmazlığa konu olayı şu şekilde ve gerekçelerle açıklamıştır:

Davacı 2013 yılınca Üniversiteler arası Kurul kararı ile doçent unvanı almıştır. Ancak davacının başvuru dosyasında doçentlik diploması bulunmamaktadır ve davacı doçent unvan ve yetkisiyle 2 yıl görev yapmış olma şartını sağlamamaktadır. Dolayısıyla idare davacının doçent unvanını iptal etmiştir. 

Davacı, 2004 yılında Kalp ve Damar Cerrahisi dalında uzmanlık belgesini almıştır. Daha sonrasında 2013 yılında Kazak Ulusal Tıp Üniversitesi’nden Kalp ve Damar Cerrahisi alanında almış olduğu Doçentlik unvanının 2547 sayılı Kanun’un 27. maddesi uyarınca Türkiye’de eşdeğer sayılması istemiyle başvuru yapmıştır. Bu doçentlik Üniversiteler arası Kurul kararıyla geçerli kabul edilmiştir. 

Ancak davacı başvuru dosyasında beyan ettiği gibi 10/02/2011-10/02/2013 tarihleri arasında yurt dışında doçent unvanı ile çalışmamıştır. Diğer bir ifadeyle yukarıda ifade edilen 2 yıllık görev yapmış olma şartını sağlamamaktadır. 

Ayrıca davacının dosyasında doçentlik diploması da bulunmamaktadır. Sadece doçent unvanı aldığına dair Kazak Ulusal Tıp Üniversitesi’nden alınmış diploma niteliğinde olmayan 10/02/2011 tarihli yazı söz konusudur. 

Dolayısıyla davacı doçentlik denkliğinin şartlarını sağlamamaktadır. 

Bu açıklamalar ışığında Bölge İdare Mahkemesi istinaf başvurusuna konu edilen idare mahkemesi kararını hukuka uygun bulmuştur. 

 SONUÇ

Sonuç

Sonuç olarak doçentlik unvanının denkliği açısından 2 yıl doçentlik unvan ve yetkisiyle çalışmış olma ve denklik başvurusunda doçentlik diplomasının beyan edilmesi gerekmektedir.   Diğer şartlar da önemli olmakla birlikte bu mahkeme kararı özelinde değerlendirilmemiştir.