Elbirliği mülkiyeti nedir? Elbirliği mülkiyeti (iştirak halinde mülkiyet), birden fazla kişinin bir mal üzerindeki mülkiyet hakkını, paylara ayrılmadan birlikte ve ortaklaşa sahip oldukları bir mülkiyet türüdür. Bu tür mülkiyette, her hak sahibinin payı belirlenmiş değildir ve hak sahipleri, mülkiyet hakkını ancak diğerleriyle birlikte kullanabilirler. Yani, mülkiyet hakkı paylara bölünmeden, tüm mal varlığı hak sahiplerinin ortak iradesi ile yönetilir ve tasarruf edilir.
İçindekiler
- Elbirliği Mülkiyeti Nedir?
- Elbirliği Mülkiyetinde Ortakların Hak ve Yükümlülükleri
- Elbirliği Mülkiyetinin Sona Ermesi
- Elbirliği Mülkiyeti Satış
- Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Dönüştürülmesi Nedir?
- Elbirliği Mülkiyetinde Ortaklığın Sona Erdirilmesi (İzale-i Şuyu)
- Elbirliği Mülkiyetinde Önalım (Şufa) Hakkı
- Elbirliği Mülkiyeti ile İlgili Yargıtay Kararı
- Ankara Miras Avukatına Soru Sorabilirsiniz.
- Bu Konuda Belirleyeceğiniz Gün ve Saatte Avukattan Online Danışmanlık Alabilirsiniz.
Elbirliği Mülkiyeti Nedir?
Elbirliği mülkiyeti nedir sorusuna cevap vermek gerekirse, bu mülkiyet türü, bir mal veya hak üzerinde, birden çok kişinin paylara ayrılmaksızın birlikte sahip olduğu özel bir mülkiyet durumunu ifade eder. Bu tür mülkiyet, genellikle miras hukuku ve ortak mülkiyetlerde karşımıza çıkar ve paydaşların her birinin mülkiyetin tamamı üzerinde hak sahibi olduğu bir yapıdır. Elbirliği mülkiyeti nedir diye sorulduğunda, bu mülkiyetin özelliklerinin ve uygulanma şekillerinin çok iyi anlaşılması gerekir. Elbirliği mülkiyeti nedir diye merak edenlerin, bu tür mülkiyetin nasıl oluştuğunu, nasıl sona erdiğini ve ne gibi sınırlamalar getirdiğini bilmesi önemlidir.
Elbirliği Mülkiyeti Nedir ve Nasıl Ortaya Çıkar?
Elbirliği mülkiyeti nedir sorusunu daha detaylı ele almak gerekirse, bu tür mülkiyet genellikle mirasın intikali ile ortaya çıkar. Örneğin, bir kişi vefat ettiğinde, mirasçılar miras konusu mal varlıkları üzerinde elbirliği mülkiyetiyle hak sahibi olurlar. Elbirliği mülkiyeti nedir sorusunu özellikle miras hukukuyla ilgilenenler sıkça duyarlar. Çünkü bu mülkiyet türü, mirasçılar arasında yapılan miras paylaşımı sürecinde önemli bir yer tutar. Elbirliği mülkiyeti nedir konusunda bilgi edinmek isteyenlerin, bu mülkiyetin nasıl işlediğini anlamaları çok önemlidir.
Elbirliği Mülkiyeti Nedir: Temel Özellikleri
Elbirliği mülkiyeti nedir sorusuna cevap verirken, bu tür mülkiyetin temel özelliklerini iyi anlamak gerekir:
- Paylaştırılmamış Mülkiyet: Elbirliği mülkiyeti nedir sorusunun en belirgin cevabı, mülkiyetin paylaştırılmamış olmasıdır. Yani, bir mal üzerindeki hak, paydaşlar arasında paylaştırılmadan, tek bir bütün olarak kabul edilir.
- Ortak Yönetim: Elbirliği mülkiyeti nedir sorusunu soranlara, bu mülkiyet türünün tüm hak sahiplerinin ortak yönetimine tabi olduğunu belirtmek gerekir. Yani, mal veya hak üzerinde yapılacak tasarruflar için tüm paydaşların onayı gereklidir.
- Tek Başına Tasarruf Mümkün Değil: Elbirliği mülkiyeti nedir konusunu araştıranlar, bu tür mülkiyette hiçbir paydaşın tek başına mülkiyet konusu üzerinde tasarruf edemeyeceğini bilmelidir. Örneğin, elbirliği mülkiyeti nedir konusunu araştıran bir kişi, bu mülkiyet türünde bir paydaşın mülkiyet konusu malı satmak istemesi durumunda, diğer paydaşların onayını almak zorunda olduğunu öğrenir.
Elbirliği Mülkiyeti Nedir ve Hangi Durumlarda Sona Erer?
Elbirliği mülkiyeti nedir sorusunu anlamak için, bu mülkiyetin nasıl sona erdiğini bilmek de gereklidir. Elbirliği mülkiyeti nedir sorusuna cevap verirken, bu mülkiyet türünün sona ermesi için mal veya hakkın paylaştırılması gerektiğini söyleyebiliriz. Paylaştırma, ya ortaklar arasında yapılan bir anlaşma ile gerçekleşir ya da hukuki bir işlemle, örneğin bir mahkeme kararı ile elbirliği mülkiyeti sona erdirilebilir.
Elbirliği Mülkiyeti Nedir ve Hukuki Boyutu
Elbirliği mülkiyeti nedir sorusunu yanıtlamak, hukuki açıdan da önemlidir. Türk Medeni Kanunu’na göre elbirliği mülkiyeti nedir sorusunun cevabı, kanundan doğan veya sözleşmeden kaynaklanan bir mülkiyet türü olduğu şeklindedir. Elbirliği mülkiyeti nedir sorusu, mirasçılar arasında mirasın paylaşılmaması durumunda sıklıkla gündeme gelir. Bu durum, mirasçıların miras payları üzerinde elbirliği mülkiyeti hakkına sahip olduklarını gösterir.
Elbirliği mülkiyeti nedir konusunun hukuki boyutunda dikkat edilmesi gereken bir diğer husus, bu mülkiyetin sona erdirilmesiyle ilgilidir. Elbirliği mülkiyeti nedir sorusuna verilen cevapta, mülkiyetin sona erdirilmesi için paydaşlar arasında anlaşma sağlanması gerektiği belirtilir. Eğer anlaşma sağlanamazsa, elbirliği mülkiyeti nedir sorusuna cevap olarak bu mülkiyetin mahkeme kararı ile paylaştırılabileceğini söylemek mümkündür.
Elbirliği Mülkiyeti Nedir ve Hangi Alanlarda Karşımıza Çıkar?
Elbirliği mülkiyeti nedir sorusunu genellikle şu alanlarda görmekteyiz:
- Miras Hukuku: Mirasın paylaşılmaması durumunda mirasçılar elbirliği mülkiyeti nedir sorusunu sıkça sorarlar. Bu tür mülkiyet, mirasçılar arasında mirasın yönetimini ve paylaşımını düzenler.
- Ortaklıklar: Şirketlerde veya ticari ortaklıklarda da elbirliği mülkiyeti nedir sorusu gündeme gelebilir. Özellikle adi ortaklıklarda, mal varlığı üzerinde elbirliği mülkiyeti söz konusu olabilir.
- Evlilik Birliği: Eşler arasında mal ayrılığı rejimi varsa ve ortak bir mal edinilmişse, bu mal elbirliği mülkiyeti nedir sorusuna konu olabilir.
Elbirliği Mülkiyeti Nedir ve Sona Erdirme Yöntemleri
Elbirliği mülkiyeti nedir sorusuna verilen cevaplar, bu mülkiyetin sona erdirilmesi ile ilgili hususları da içerir. Elbirliği mülkiyeti nedir diye soranlar, mülkiyetin paylı mülkiyete dönüştürülmesi ya da malın paylaşılması ile bu tür mülkiyetin sona ereceğini öğrenirler. Elbirliği mülkiyeti nedir diye merak edenlerin bilmesi gereken bir diğer husus da, bu tür mülkiyetin tasfiyeye tabi olup olmadığıdır. Tasfiye sürecinde mal veya hak, hak sahipleri arasında paylaştırılır ve elbirliği mülkiyeti sona erdirilir.
Elbirliği Mülkiyeti Nedir: Örneklerle Açıklama
Elbirliği mülkiyeti nedir sorusunu daha iyi anlamak için bir örnek vermek gerekirse: Bir kişinin vefatı durumunda geride bıraktığı ev, araba ve banka hesapları mirasçılarına elbirliği mülkiyetiyle intikal eder. Miras paylaşılana kadar bu mal ve haklar üzerinde mirasçılar tek başlarına tasarruf edemezler ve elbirliği mülkiyeti nedir sorusunun cevabında olduğu gibi, tüm işlemler için ortak karar almaları gerekmektedir.
Elbirliği mülkiyeti nedir sorusunu yanıtlamak, bu tür mülkiyetin özelliklerini, işleyişini ve sona erdirme yollarını anlamayı gerektirir.
Elbirliği Mülkiyetinde Ortakların Hak ve Yükümlülükleri
Elbirliği mülkiyeti, birden fazla kişinin belirli bir mal üzerinde hak sahibi olduğu bir mülkiyet türüdür ve ortakların sahip olduğu hakların paylara ayrılmadan, bir bütün olarak değerlendirildiği bir yapı sunar. Bu mülkiyet türü, özellikle kanunlarda veya belirli sözleşme tiplerinde öngörülen durumlarda ortaya çıkar. Elbirliği mülkiyeti, genellikle miras ortaklıklarında ya da adi ortaklık gibi sözleşme ile belirlenen durumlarda geçerli olur.
Dolayısıyla, ortaklar arasındaki haklar ve yükümlülükler bu tür özel düzenlemelere bağlıdır. Elbirliği mülkiyetinde maliklerin, belirli payları bulunmamakla birlikte tüm mülkiyetin tamamında eşit söz hakları ve karar yetkisi bulunur. Bu da elbirliği mülkiyeti türünü paylı mülkiyetten ayıran temel farklardan biridir.
Elbirliği Mülkiyeti Nedir ve Nasıl Oluşur?
Elbirliği mülkiyeti nedir sorusunun yanıtını, ortakların mülkiyet üzerinde bir paya sahip olmaksızın, malvarlığına ilişkin her türlü tasarruf ve yönetim hakkını birlikte kullanmaları şeklinde özetleyebiliriz. Bu mülkiyet türünde, bireysel paylar belirlenmediği için, ortaklardan hiçbiri diğer ortakların rızası olmadan tek başına mülkiyete konu olan mal üzerinde işlem yapamaz. Elbirliği mülkiyetinin oluşması için kanunun belirlediği bir düzenleme veya özel bir sözleşme tipi gereklidir. Örneğin, miras bırakan bir kişinin vefatı durumunda mirasçılar arasında oluşan miras ortaklığı, elbirliği mülkiyeti kapsamında değerlendirilir. Bu durum, kanunen mirasçıların paylarının belirlenmesine kadar sürer ve malların paylaşılması veya bölünmesi ile sona erer.
Elbirliği Mülkiyetinin Özellikleri
Elbirliği mülkiyetinde tüm ortaklar, mülkiyete konu olan mal üzerinde topluluk olarak hak sahibidir. Ortakların sahip olduğu haklar, bireysel olarak ayrıştırılamaz; dolayısıyla her türlü karar alınırken ve işlemler yapılırken oybirliği şartı aranır. Yönetim, kullanım ve tasarruf işlemlerinde tüm ortakların rızasının olması gerekmektedir. Ancak bu zorunluluk, sadece malın yönetimi ve tasarrufu ile ilgili işlemler için geçerlidir.
Örneğin, mülkiyetin korunması veya bir haksız müdahalenin engellenmesi gibi durumlarda, herhangi bir ortak tek başına dava açabilir ve hakların korunması için gerekli önlemleri alabilir. Bu noktada, elbirliği mülkiyeti nedir sorusunun bir başka yanıtı da, ortakların bireysel tasarruf haklarının sınırlı olduğu, ancak mülkiyetin korunması ve hakların savunulması gibi durumlarda geniş yetkilere sahip olduğu bir mülkiyet türü olarak tanımlanabilir.
Elbirliği Mülkiyetinde Oybirliği Şartı ve Karar Alma
Elbirliği mülkiyetinde, ortaklar arasında alınacak tüm kararlar oybirliği ile alınmalıdır. Bu, özellikle malın satılması, kiraya verilmesi, devredilmesi gibi işlemler için geçerlidir. Örneğin, elbirliği mülkiyetine tabi bir taşınmazın satışı yapılacaksa, tüm ortakların bu satışa onay vermesi gereklidir. Aksi takdirde, yapılacak herhangi bir işlem geçersiz sayılacaktır. Elbirliği mülkiyetinde tüzel kişilik de bulunmadığı için, ortaklığın adına karar alacak veya ortaklığı temsil edecek özel bir organ yoktur. Bu durum, karar alma süreçlerini karmaşık hale getirebilir ve zaman zaman hukuki uyuşmazlıklara neden olabilir.
Elbirliği Mülkiyetinde Tasarruf Yetkisi ve Dava Açma Hakkı
Elbirliği mülkiyeti nedir sorusunu yanıtlarken tasarruf yetkisine de değinmek gerekir. Elbirliği mülkiyetine tabi mallar üzerinde yapılacak tasarruf işlemleri için ortakların tamamının rızası gereklidir. Ancak, mülkiyetin korunması için gerekli olan önlemleri almak amacıyla her bir ortak, diğer ortakların rızasını almadan da dava açabilir.
Örneğin, ortak mülkiyette yer alan bir arsanın işgal edilmesi durumunda, bir ortak tek başına müdahalenin önlenmesi davası açabilir. Bu dava neticesinde alınacak karar, tüm ortakları bağlar ve hepsi bu korumadan yararlanır. Elbirliği mülkiyetinde dava açma yetkisi, ortakların mülkiyet üzerindeki haklarının korunması açısından önemli bir araçtır ve bu tür davalarda, davayı açan ortak, diğer ortakların haklarını da savunmuş olur.
Elbirliği Mülkiyetinde Miras Ortaklığı ve Adi Ortaklık Farkı
Elbirliği mülkiyeti, genellikle miras ortaklıklarında veya adi ortaklıklarda görülür. Miras ortaklığı durumunda, miras bırakanın vefatından sonra mirasçılar elbirliği mülkiyetine tabi bir topluluk oluşturur. Bu topluluk, miras paylaşılana kadar devam eder ve mirasçıların bireysel paylarını elde etmeleri ile sona erer. Adi ortaklık ise, belirli bir işin veya malın ortaklaşa yönetilmesi ve tasarrufu amacıyla yapılan bir sözleşme ile oluşur.
Her iki durumda da elbirliği mülkiyeti nedir sorusunun yanıtı, ortakların payları belirlenmeksizin, bir bütün olarak malvarlığına sahip olmaları şeklindedir. Ancak adi ortaklık durumunda, ortaklık sözleşmesinde aksine bir hüküm bulunmuyorsa, ortakların oybirliği ile karar alma şartı geçerli olur.
Elbirliği Mülkiyetinde Pay Devri ve Ortaklıktan Çıkma
Elbirliği mülkiyetinde pay devri veya ortaklıktan çıkma, diğer ortakların onayı olmadan mümkün değildir. Ortaklardan biri, kendi payını satmak ya da devretmek istediğinde, tüm ortakların bu işleme rıza göstermesi gerekir. Aksi takdirde, yapılan işlem geçersiz sayılır ve ortaklık yapısında bir değişiklik olmaz.
Elbirliği mülkiyeti nedir sorusunun bir başka önemli noktası da, ortaklardan birinin ayrılması veya yeni bir ortağın katılması gibi durumların ancak oybirliği ile gerçekleşebileceğidir. Bu durum, elbirliği mülkiyetinde ortakların birbirine karşı olan bağlılığını ve güven ilişkisini güçlendiren bir özelliktir.
Elbirliği mülkiyeti nedir sorusunun kapsamlı yanıtı, ortakların paylı mülkiyetten farklı olarak bireysel paylara sahip olmadan, bir bütün olarak mülkiyete sahip oldukları ve her türlü kararın oybirliği ile alındığı bir mülkiyet türü olarak tanımlanabilir.
Elbirliği mülkiyeti, özellikle miras ortaklığı ve adi ortaklık durumlarında ortaya çıkar ve ortaklar arasında yüksek düzeyde bir iş birliği ve güven gerektirir. Tasarruf yetkisinin kısıtlı olduğu, ancak mülkiyetin korunmasına yönelik yetkilerin geniş olduğu bu mülkiyet türünde, ortakların hakları kanun veya sözleşme ile belirlenir ve bu hakların korunması için gerekli önlemler, her bir ortak tarafından tek başına alınabilir.
Elbirliği Mülkiyetinin Sona Ermesi
Elbirliği mülkiyeti, aşağıdaki durumlarda sona erer:
- Elbirliği mülkiyetine konu malın devri: Elbirliği mülkiyetine sahip bir malın üçüncü bir kişiye devredilmesi durumunda elbirliği mülkiyeti sona erer. Bu devrin gerçekleştirilebilmesi için, ilgili mülkiyetin tüm ortaklarının oybirliğiyle bu tasarruf işlemine onay vermesi gerekir (TMK m.702/2).
- Topluluğun dağılması: Elbirliği mülkiyetini oluşturan grubun ortadan kalkması durumunda elbirliği mülkiyeti de sona erer. Topluluğun dağılması, ortaklar arasındaki özel hukuki ilişkinin sona ermesi anlamına gelir. Örneğin, evlilik birliği içerisinde mal ortaklığı rejimi altında kurulan elbirliği mülkiyeti, eşlerin boşanması veya birinin vefatıyla sona erer. Bu durumda, elbirliği mülkiyetini oluşturan topluluk (eşler) ortadan kalktığı için elbirliği mülkiyeti de sona ermiş olur (TMK m.256 ve devamı).
- Paylı mülkiyete dönüştürme: Elbirliği mülkiyetinin sona ermesinin en yaygın yollarından biri, bu mülkiyet türünün paylı mülkiyete dönüştürülmesidir. Elbirliği mülkiyeti, ortaklar tarafından alınan bir kararla ya da kanunda öngörülen hallerde paylı mülkiyet şeklinde değiştirilebilir. Dönüştürme işlemi tamamlandığında elbirliği mülkiyeti sona erer.
- Malın paylaşılması: Elbirliği mülkiyetine konu olan malın ortaklar arasında paylaştırılması durumunda, elbirliği mülkiyeti sona erer ve paylaşım, paylı mülkiyet hükümlerine göre yapılır. Ancak, paylaşımın nasıl yapılacağı konusunda farklı bir düzenleme mevcutsa bu kurallara uyulmalıdır.
Elbirliği Mülkiyeti Satış
Elbirliği mülkiyeti satış konusu, mülkiyet hakkının birden fazla kişi tarafından paylaşılması ve bu pay sahiplerinin mal üzerindeki haklarını devretme sürecini ifade eder. Elbirliği mülkiyeti satış işlemi, ortaklar arasında uyum ve oybirliği gerektiren bir işlem olup, bu mülkiyet tipinin kendine özgü özellikleri nedeniyle bazı kısıtlamalara tabi tutulmuştur. Elbirliği mülkiyeti satış sürecini doğru şekilde anlamak için, öncelikle bu tür mülkiyet yapısının işleyişi ve hukuki altyapısı hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir.
Elbirliği Mülkiyeti Satış Nedir?
Elbirliği mülkiyeti satış işlemi, elbirliği mülkiyetine tabi bir malın ortakların tamamının rızası ve onayı ile üçüncü bir kişiye devredilmesi anlamına gelir. Elbirliği mülkiyeti, paylı mülkiyetten farklı olarak, malların belirli bir paya bölünmediği ve tüm ortakların mal üzerinde eşit hak sahibi olduğu bir mülkiyet biçimidir. Dolayısıyla, elbirliği mülkiyeti satış süreci, yalnızca bireysel bir ortağın tasarruf yetkisini kullanabileceği bir işlem değil, tüm ortakların birlikte hareket etmesiyle gerçekleşir.
Elbirliği mülkiyeti satış işlemi sırasında, malvarlığının devredilmesi için ortakların tamamının satışa onay vermesi gerekmektedir. Bu, elbirliği mülkiyetinde oybirliği ilkesine dayanır. Örneğin, bir miras ortaklığı söz konusuysa, terekeye dahil bir malın elbirliği mülkiyeti satış süreci ancak tüm mirasçıların rızası alınarak yapılabilir. Tek bir mirasçının satışa karşı çıkması durumunda, elbirliği mülkiyeti satış işlemi tamamlanamaz.
Elbirliği Mülkiyeti Satış Şartları
Elbirliği mülkiyeti satış işlemi gerçekleştirilirken, dikkate alınması gereken bazı önemli hususlar vardır:
- Oybirliği İlkesi: Elbirliği mülkiyeti satış işleminin geçerli olabilmesi için tüm ortakların rızası gereklidir. Ortakların tamamı, satış işlemine ilişkin iradelerini açıkça beyan etmelidir.
- Devir ve Tasarruf İşlemi: Elbirliği mülkiyeti satış sürecinde, malvarlığı üzerindeki tüm haklar, yeni alıcıya devredilir. Bu nedenle, elbirliği mülkiyeti satış işlemi bir tasarruf işlemi olarak kabul edilir ve bu tür işlemler için oybirliği şartı aranır.
- Yetkilendirme: Ortaklar, elbirliği mülkiyeti satış sürecinde bir veya birkaç ortağı temsilci olarak atayarak işlem yetkisi verebilirler. Ancak, bu yetki devri de yine tüm ortakların onayı ile yapılmalıdır.
Elbirliği Mülkiyeti Satışının Uygulama Alanları
Elbirliği mülkiyeti satış işlemi, özellikle miras paylaşımı, aile ortaklığı veya şirket ortaklıklarının tasfiyesi gibi durumlarda sıkça gündeme gelir. Örneğin, bir mirasın paylaşılmasında, mirasçıların bir araya gelerek, terekeye dahil taşınmazın veya taşınırın elbirliği mülkiyeti satış sürecini başlatmaları gerekebilir. Aile mülkiyetine tabi bir tarla veya evin elbirliği mülkiyeti satış işlemi ile devredilmesi, tüm aile üyelerinin rızasını gerektirir.
Elbirliği Mülkiyeti Satış İşleminin Aşamaları
Elbirliği mülkiyeti satış işlemi, birkaç temel aşamadan oluşur:
- Ortakların Rızasının Alınması: İlk adımda, elbirliği mülkiyetine sahip olan tüm ortaklar arasında satış kararı alınmalıdır. Bu karar, yazılı veya noter onaylı bir belge ile kayıt altına alınabilir.
- Satış Şartlarının Belirlenmesi: Elbirliği mülkiyeti satış sürecinde, satılacak malın bedeli ve diğer şartlar üzerinde ortakların anlaşması gerekmektedir.
- Satışın Gerçekleştirilmesi: Elbirliği mülkiyeti satış işlemi, resmi bir satış sözleşmesi ile tamamlanır. Bu sözleşme, genellikle noter huzurunda yapılır ve tüm ortakların imzasını taşır.
- Tapu ve Tescil İşlemleri: Eğer elbirliği mülkiyeti satış işlemi taşınmaz bir mal üzerinde yapılıyorsa, tapuda devir işleminin gerçekleştirilmesi gereklidir. Tapu müdürlüğünde yapılan bu işlem, malın yeni sahibine devrini sağlar.
Elbirliği Mülkiyeti Satış İşlemi Sırasında Karşılaşılan Sorunlar
Elbirliği mülkiyeti satış işlemi sırasında bazı zorluklarla karşılaşılabilir. Bunlar arasında ortakların oybirliği ile karar verememesi veya ortaklardan birinin satışa itiraz etmesi gibi durumlar yer alır. Bu tür durumlarda, satış işlemi yapılamaz ve hukuki süreçlere başvurmak gerekebilir. Örneğin, miras paylaşımı sırasında bir mirasçı satışa karşı çıkarsa, diğer mirasçılar ya onun payını satın alarak süreci tamamlayabilir ya da mahkemeye başvurarak zorunlu satış talebinde bulunabilirler.
Elbirliği mülkiyeti satış süreci bazen de malın değerinin belirlenmesi ve alıcı bulunması aşamasında zorluklar yaratabilir. Tüm ortakların onayı alındıktan sonra, malın piyasa değerine uygun bir bedelle satılması ve satıştan elde edilen gelirin ortaklar arasında paylaştırılması gereklidir.
Elbirliği Mülkiyeti Satışında Vergilendirme ve Yasal Yükümlülükler
Elbirliği mülkiyeti satış işlemi gerçekleştirilirken, vergi ve harçlar gibi yasal yükümlülüklerin de göz önünde bulundurulması gerekir. Bu tür satışlarda, tapu harcı, gelir vergisi veya katma değer vergisi gibi vergiler uygulanabilir. Elbirliği mülkiyeti satış işlemi tamamlandıktan sonra, elde edilen gelir ortaklar arasında paylaştırılır ve her ortak, kendi payı üzerinden vergi yükümlülüğünü yerine getirir.
Elbirliği mülkiyeti satış işlemi, birçok hukuki prosedür ve uyum gerektiren bir süreçtir. Bu süreçte, ortakların tamamının onayı alınmalı ve satış işlemi tüm yasal düzenlemelere uygun şekilde gerçekleştirilmelidir. Elbirliği mülkiyeti satış işlemi, ortaklar arasında oybirliğiyle alınan bir karar sonucu yapılır ve bu işlem sırasında her ortağın çıkarları korunmalıdır. Bu nedenle, elbirliği mülkiyeti satış süreci, hem hukuki hem de idari açıdan dikkatle yürütülmesi gereken bir işlemdir.
Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Dönüştürülmesi Nedir?
Elbirliği mülkiyeti, bir tür ortak mülkiyet olup, bu mülkiyet yapısı belirli şartlar altında paylı mülkiyete dönüştürülebilir. Bu dönüşüm süreci, elbirliği mülkiyetinin sona ermesini sağlayarak, ortakların payları üzerinde bireysel mülkiyet hakkı elde etmelerine olanak tanır. Başka bir ifadeyle, elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesi, mülkiyet yapısının bireysel olarak kullanılabilir hale getirilmesi anlamına gelir.
Elbirliği mülkiyetini paylı mülkiyete çevirme davası, tüm ortakların dahil olduğu ve ortaklar açısından benzer sonuçlar doğuran bir dava türüdür. Örneğin, miras ortaklığı durumunda, mirasa konu olan malın elbirliği mülkiyetinden paylı mülkiyete çevrilmesi talebiyle açılan davalarda, yetkili mahkeme sulh hukuk mahkemesidir.
Mahkeme, diğer mirasçıları da duruşmaya çağırarak varsa bu dönüşüm işlemine dair itirazlarını bildirmelerini talep eder. Mirasçılar, elbirliği mülkiyetinin devam etmesini haklı gösteren bir gerekçe sunabilir veya hâkimin belirlediği süre içinde paylaşma davası açma hakkına sahiptirler. İtiraz edilmediği ve paylaşma davası açılmadığı takdirde, mahkeme, elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesine karar verir (TMK m.644).
Mirasçılar haricinde, alacaklılar da bu tür bir dava açma yetkisine sahip olabilirler. İcra ve İflas Kanunu’nun 121. maddesine göre, alacaklılar icra mahkemesinden “yetki belgesi” alarak, borçlunun elbirliği mülkiyetine konu olan mal üzerindeki payını paylı mülkiyete dönüştürme talebinde bulunabilirler. Bu şekilde alacaklı, borçlunun payı üzerinde daha doğrudan bir işlem yapabilme hakkına sahip olur ve bu durum, malın daha kolay tasfiye edilmesini sağlayabilir.
Elbirliği Mülkiyetinde Ortaklığın Sona Erdirilmesi (İzale-i Şuyu)
Ortaklığın giderilmesi davası, elbirliği mülkiyetine tabi taşınır ya da taşınmaz mallar üzerinde ortaklar arasındaki birlikte mülkiyet durumunu sonlandırmak amacıyla açılan bir dava türüdür. Bu dava, elbirliği mülkiyeti altındaki malın bireysel mülkiyete dönüştürülmesi veya ortakların mal üzerindeki haklarının ayrı ayrı belirlenmesi sonucunu doğurur.
Elbirliği mülkiyetinde ortaklığın sona erdirilmesi davası, herhangi bir ortak tarafından diğer tüm ortaklara karşı açılabilir. Bu tür davalarda, tüm ortakların davada taraf olarak yer alması şarttır. Ortaklığın sona erdirilmesi davası neticesinde, ortak mülkiyetin bireysel mülkiyete dönüştürülmesi sağlanmış olur ve mülkiyet ilişkisi, paylı mülkiyet hükümlerine göre düzenlenir.
Elbirliği Mülkiyetinde Önalım (Şufa) Hakkı
Önalım hakkı, hem elbirliği mülkiyeti hem de paylı mülkiyet durumlarında, taşınmaz mallar üzerindeki bir payın üçüncü kişilere satılması halinde, diğer paydaşlara bu payı öncelikli olarak satın alma hakkı tanıyan bir hukuki yetkidir. Bu hak, paydaşların taşınmaz mal üzerinde kontrol sahibi olmasını sağlamakta ve yabancılara satış yapılmasını önlemek için kullanılmaktadır.
Elbirliği mülkiyetinde önalım hakkının kullanımı, tüm ortakların birlikte hareket etmesini gerektirir. Bu nedenle, önalım hakkına dayalı dava, tüm ortaklar tarafından birlikte açılmalı ya da bir ortağın başlattığı davaya diğer ortakların onay vermesi ve davaya katılması zorunludur. Bu durumda, önalım hakkı, elbirliği mülkiyetine dahil olan tüm ortakların menfaatlerini korumak amacıyla devreye girer ve taşınmaz üzerindeki paydaşlık ilişkisi korunmuş olur.
Elbirliği Mülkiyeti ile İlgili Yargıtay Kararı
“Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 13/10/2015 gününde verilen dilekçe ile elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 02/06/2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
_ K A R A R _
Dava, elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi istemine ilişkindir.
Davacı vekili, 1976 ada 40 parsel sayılı taşınmazdaki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesini talep etmiştir.
Davalılar, davaya cevap vermemişlerdir.
Mahkemece, davanın kabulü ile bilirkişi raporu doğrultusunda, 1976 ada 40 parsel sayılı taşınmazdaki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesine karar verilmiştir.
Hükmü, davalılar temyiz etmiştir…
Mirasçılara gönderilecek davetiyede “belirlenen süre içinde elbirliği mülkiyetinin devamını haklı kılacak bir itiraz ileri sürülmediği veya paylaşma davası açılmadığı takdirde istem konusu mal üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesine karar verileceğinin” bildirilmesi zorunludur…
Somut olayda; dava TMK’nın 644. maddesi uyarınca elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesine ilişkin olup, hüküm sonucunda infazda tereddüte neden olunmayacak şekilde elbirliği halindeki mülkiyetin veya payın mirasçılık belgesindeki payları oranında paylı mülkiyete çevrilmesine karar verilmesi gerekirken, mahkemece dava konusu taşınmaz üzerindeki elbirliği mülkiyetinin 15.04.2016 tarihli bilirkişi raporu dikkate alınarak paylı mülkiyete çevrilmesine şeklinde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Ayrıca, davalılara gönderilen davetiyelerin TMK’nın 644. maddesinde öngörülen şerhi içermediklerinden usulsüz oldukları anlaşılmıştır.
O halde mahkemece, 7201 sayılı Tebligat Kanununda 6099 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikler de nazara alınarak davalılara, TMK’nın 644. maddesi gereğince ihtaratlı davetiyelerin usulüne uygun şekilde tebliği sağlandıktan sonra hüküm sonucunda elbirliği halindeki mülkiyetin veya payın mirasçılık belgesindeki hisse esas alınarak paylı mülkiyete çevrilmek suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, bu husus gözardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş; kararın bu nedenlerle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, 01.12.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.”
Ankara Miras Avukatına Soru Sorabilirsiniz.
Bu Konuda Belirleyeceğiniz Gün ve Saatte Avukattan Online Danışmanlık Alabilirsiniz.
