GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA KARARI AÇIĞA ALINMA NEDİR? (2024)

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma, kamu görevlileri veya çalışanları hakkında disiplin veya soruşturma süreçleri kapsamında uygulanan idari tedbirdir. Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma, ilgili kişinin görevini yerine getirmesinin sakıncalı olduğu durumlarda uygulanır.

GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA KARARI NEDİR?

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma, devlet memurlarının görevlerini yerine getirmelerinde sakınca görüldüğü durumlarda yetkili makamlar tarafından uygulanan ihtiyati bir tedbirdir. Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma, devlet memurları hakkında adli veya idari bir soruşturma sırasında uygulanabileceği gibi, henüz soruşturma başlatılmadan da gerçekleştirilebilir. Ancak bu tedbirin uygulanabilmesi için bir soruşturma açılmış olması veya belirli bir süre içinde bir soruşturmanın başlatılması gerektiği vurgulanmaktadır.

GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA KARARININ KANUNİ DAYANAĞI

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu‘nun (DMK) “Hizmet Şartları ve Şekilleri” başlıklı Dördüncü Kısmının sekizinci bölümünde, 137-145. maddeler arasında düzenlenmiştir. DMK’nın 137. maddesinde, görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınmanın “ihtiyati tedbir” olduğu belirtilmektedir. Bu bağlamda, açığa alınma, bir disiplin cezası olmayıp, önleyici nitelikte bir ihtiyati tedbir olarak düzenlenmiştir. Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma uygulanan devlet memurları hakkında kesinleşmiş bir ceza bulunmamakta ve bu nedenle memuriyet görevi sona ermemektedir.

Görevden Uzaklaştırma Kararının Uygulanma Koşulları ve Süreci

• Uygulanabilirlik: Görevden uzaklaştırma, hem hakkında ceza kovuşturması hem de disiplin soruşturması açılan devlet memurlarına Ayrıca, disiplin soruşturması henüz açılmamış olsa bile, ileride açılacak olması durumunda da bu tedbir uygulanabilir.
• Yetkili Makamlar: Görevden uzaklaştırma kararı, ilgili yetkili amirler tarafından alınır ve bu karar, hâkim eliyle değil, idari yetkili makamlarca verilir.
• Geçici Tedbir: Bu tedbir, bir ihtiyati tedbir olarak, mevcut durumda meydana gelebilecek değişiklikler nedeniyle bir hakkın elde edilmesinin zorlaşacağından veya imkansız hale geleceğinden ya da ciddi bir zararın meydana geleceğinden hareketle alınır.

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma, kamu görevlilerinin görevlerini kötüye kullanmalarını önlemek ve disiplinli bir çalışma ortamı sağlamak amacıyla uygulanan önemli bir idari tedbirdir. Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma, soruşturmanın sağlıklı yürütülmesini temin etmek ve kamu yararını korumak için kritik öneme sahiptir.

GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA İŞLEMİNİN UNSURLARI

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma tedbirinin hukuka aykırı şekilde uygulanması durumunda, devlet memurlarının başvurabilecekleri hukuki yollar ve bu tedbirin yasal unsurlar vardır.

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma, nihai olarak bir idari işlem olduğu için, idari işlemlerin hukuka aykırılığı yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden değerlendirilir. Hukuka aykırı bir Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma işlemi, iptali için dava konusu edilebilir. İdari yargıda açılacak yürütmenin durdurulması istemli iptal davası, devlet memurlarının görevine iade edilmesini sağlayabilir.

Yetki Unsuru

Görevden uzaklaştırmaya yetkili olanlar 657 sayılı Kanun’un 138. maddesinde belirtilmiştir:

• Atamaya yetkili amirler
• Bakanlık ve genel müdürlük müfettişleri
• İllerde valiler
• İlçelerde kaymakamlar

Bu yetkililer dışında bir kişi tarafından alınan görevden uzaklaştırma kararı yetki yönünden hukuka aykırıdır. Ayrıca, 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye göre sözleşmeli personeli görevden uzaklaştırmaya yetkili makamlar, sözleşmeli personeli işe almaya yetkili olan veya kendilerine bu yetki devredilen organ veya görevlilerdir.

Konu Unsuru

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma işleminin konusu, kamu görevlisinin belirli bir süre görevinden uzaklaştırılmasıdır. Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma, aday memurlar dahil olmak üzere tüm kamu görevlilerine uygulanabilir. Görevden uzaklaştırılan kamu görevlisinin hukuki bağı sona ermez, sadece fiilen görevini yürütemez.

Sebep Unsuru

Görevden uzaklaştırma işleminin sebebi, ilgili kamu görevlisinin görevi başında kalmasının yaratacağı sakıncadır. Bu sakınca, kamu hizmetinin gerektirdiği haller ve devlet memurlarının görevi başında kalmasının soruşturma veya kovuşturmanın selameti açısından sakıncalı olup olmadığı ile ilgilidir.

Amaç Unsuru

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma amacı, görev başında kalması sakıncalı görülen kamu görevlilerinin, soruşturmanın sağlıklı yürütülmesi ve hizmetin aksamadan devam etmesi için geçici olarak görevden el çektirilmesidir. Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma tedbirin amacı, cezalandırma değil, önleyici bir nitelik taşır.

Şekil Unsuru

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma işlemi yazılı olarak tesis edilmelidir. Ceza kovuşturmasına dayalı görevden uzaklaştırmalarda, ilgilinin durumunun iki ayda bir değerlendirilmesi ve sonucun yazı ile bildirilmesi gerekir. Görevden uzaklaştırmanın devamı kararları da yazılı olarak verilmelidir. Usulde paralellik ilkesi gereğince, bu tedbirin kaldırılması kararları da yazılı olmalıdır.

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma işlemi, belirli usul ve esaslara tabi bir idari tedbirdir. Hukuka aykırı şekilde uygulandığında, ilgili kamu görevlisi idari yargıya başvurarak bu işlemin iptalini talep edebilir. Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma sürecinde, memurun hukuki haklarını bilmesi ve doğru adımları atması önemlidir.

GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA İŞLEMİNİN ÖZELLİKLERİ

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma, kamu görevlileri hakkında ceza kovuşturması veya disiplin soruşturması süresince uygulanan geçici bir tedbirdir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (DMK) çerçevesinde düzenlenen bu tedbir, devlet memurlarının görevde kalmasının hizmetin aksamasına veya soruşturmanın selametine zarar vereceği durumlarda devreye girer. İşte görevden uzaklaştırma ile ilgili temel hususlar:

Görevden Uzaklaştırmanın Hukuki Çerçevesi

DMK’nın 137 ile 145. maddeleri arasında düzenlenmiş olan görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma, önleyici bir tedbir niteliğindedir. Bu düzenleme, memurun geçici olarak görevden el çektirilmesini ve hizmetin aksamamasını sağlamayı amaçlar. Polis ve asker statüsündeki kişilerin görevden uzaklaştırılmaları ise kendi özel mevzuatlarında düzenlenmiştir.

Önlem Niteliğinde Olması

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma işlemi, kamu görevlilerinin görevde kalmaları halinde doğabilecek sakıncaları önlemeyi amaçlayan bir tedbirdir.

Geçici Süreli Olması

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma işlemi, geçici bir tedbirdir ve süresiz olarak uygulanamaz. Açığa alınma işlemi, soruşturmanın sonucuna veya disiplin sürecine bağlı olarak sona erer. Bu tedbirin geçici olması, kamu görevlisinin memuriyetten tamamen çıkarılmasını engellemez. İdari dava süreçlerinin uzunluğu nedeniyle, açığa alınma tedbirine karşı açılan davaların sınırlı sayıda olması da bu geçicilik özelliğiyle ilişkilidir.

İvedilik Arz Etmesi

Görevden uzaklaştırma işleminin hızlı bir şekilde uygulanması gereklidir. Kamu görevlisinin görevde kalmasının sakıncalı olduğu durumlarda, bu tedbirin gecikmeden uygulanması, hizmetin aksamaması ve soruşturmanın sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için önemlidir.

Soruşturma Süreci ve İdari Sorumluluk

Görevden uzaklaştırılan devlet memurları hakkında, uzaklaştırmayı izleyen on iş günü içinde soruşturma başlatılmalıdır. Bu süre içinde soruşturma başlatılmazsa veya görevden uzaklaştırma tedbiri keyfi olarak uygulanırsa, yetkililer hukuki, mali ve cezai sorumluluk altına girerler. Bu düzenleme, görevden uzaklaştırma işlemlerinin keyfi veya kötü niyetle uygulanmasını engellemeyi amaçlar.

Görevden Uzaklaştırmanın Hukuki Denetimi

Görevden uzaklaştırma işlemi bir idari işlem olduğundan, hukuka aykırılık taşıması durumunda iptal davası açılabilir. İdari yargı, yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurları yönünden bu işlemi denetler ve hukuka aykırı bulduğu takdirde iptal eder. Görevden uzaklaştırılan devlet memurlarının, bu işlemin iptali için idari dava açma hakkı bulunmaktadır.

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma, kamu görevlilerinin geçici olarak görevlerinden el çektirildiği, önleyici ve geçici bir tedbirdir. Bu tedbirin hukuka uygunluğu, idari yargıda denetlenebilir ve hukuka aykırı olduğu durumlarda iptal edilebilir. Görevden uzaklaştırma işlemi hızlı ve etkin bir şekilde uygulanmalı, bu sürecin keyfi veya kötü niyetle uygulanması durumunda ise yetkililer sorumluluk taşımalıdır.

GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA TEDBİRİNİN AŞAMALARI

Devlet Memurları Kanunu’nun 137. maddesinde, “Görevden uzaklaştırma, Devlet kamu hizmetlerinin gerektirdiği durumlarda, görevi başında kalmasında sakınca görülen devlet memurları hakkında alınan geçici bir tedbirdir” denilmektedir. Bu tedbirin soruşturmanın herhangi bir aşamasında alınabileceği ifade edilmiştir. Ancak, bu maddeyle hangi durumlarda bu tedbirin uygulanacağı konusunda net bir açıklama yapılmamış ve bu husus idarenin takdirine bırakılmıştır.

Görevden Uzaklaştırma ile Gözaltı/Tutukluluk Durumları

Görevle ilgili olsun ya da olmasın herhangi bir suçtan dolayı gözaltına alınan veya yargı kararı ile tutuklanan devlet memurları, bu süre boyunca görevlerinden uzaklaşmış sayılırlar ve bu durumda idarenin ayrıca görevden uzaklaştırma kararı almasına gerek yoktur. Gözaltı veya tutukluluk hali sona eren devlet memurları, derhal kurumlarına başvurarak görevlerine başlamalıdırlar, aksi halde 657 sayılı kanunun 125/C,D,E maddelerinde belirtilen disiplin cezaları uygulanabilir.

Görevden Uzaklaştırma İşleminin Uygulanması

Görevden uzaklaştırma işlemi için tek koşul, memurun görevi başında kalmasının kamu hizmeti açısından sakıncalı olmasıdır. Başka bir koşul aranmaz ve bu durum idareye geniş bir takdir yetkisi tanımaktadır. Bir soruşturma veya kovuşturma olmaksızın görevden uzaklaştırma işlemi de yapılabilir, ancak bu durumda on gün içinde soruşturmaya başlanılması gerekmektedir.

Soruşturmaya Dayalı Görevden Uzaklaştırma

Görevden uzaklaştırma tedbiri, soruşturmanın herhangi bir safhasında alınabilir. Soruşturma kavramı, ön soruşturma, disiplin soruşturması ve idarenin ceza soruşturmasını içerir.

• Ön Soruşturma: Bir konunun veya olayın açıklığa kavuşturulması amacıyla yapılan ve disiplin veya ceza soruşturmasına dönüşebilecek incelemeleri kapsar.
• Disiplin Soruşturması: Kamu görevlilerinin disiplin suçlarını araştırır ve gerekli durumlarda görevden uzaklaştırma işlemi uygulanabilir.
• İdarenin Ceza Soruşturması: 4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun yasa uyarınca yapılan ceza soruşturmalarına dayanarak görevden uzaklaştırma işlemi yapılabilir.

Kovuşturmaya Dayalı Görevden Uzaklaştırma

657 sayılı Kanun’un 140. maddesine göre, hakkında cezai kovuşturma yapılan devlet memurları görevden uzaklaştırılabilir. Bu, iddianamenin kabulünden hükmün kesinleşmesine kadar geçen süreci kapsar.

Görev Sebebiyle ve Diğer Suçlardan Dolayı Görevden Uzaklaştırma

• Görev Sebebiyle İşlenen Suçlar: Suçun niteliği göz önünde bulundurularak memurun görevi başında kalmasının sakıncalı olup olmadığı idare tarafından değerlendirilir.
• Diğer Suçlar: Görev dışı suçlar nedeniyle de devlet memurları görevden uzaklaştırılabilir, ancak bu durumda da suçun görevi başında kalmayı sakıncalı hale getirmesi gerekir.

Görevden uzaklaştırma işlemi geçici olup, bu tedbirin devamı için yeni işlemler yapılması gerekir. Bir disiplin kovuşturması nedeniyle açığa alınma en fazla üç ay sürebilir ve bu süre içinde görevden uzaklaştırma kararı alınması gerekmez. Ceza kovuşturmasına dayalı görevden uzaklaştırma durumunda ise her iki ayda bir memurun durumu incelenerek göreve dönüp dönmeyeceğine karar verilmelidir.

Görevden uzaklaştırma tedbirinin kaldırılması, ilgili devlet memurları görevine iade edilmesi veya kamu görevine son verilmesiyle olur. Göreve iade edilen devlet memurları önceki görevine dönmeyebilirler, idarenin takdirine bağlı olarak başka bir göreve atanabilirler. Görevine son verilmesi ise, ya disiplin cezası olarak memuriyetten çıkarılma ya da kesinleşmiş mahkûmiyet kararıyla mümkün olabilir.

657 SAYILI KANUN’A GÖRE DEVLET MEMURLARINI GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA

Görevden uzaklaştırma, devlet memurlarının görevi başında kalmalarının kamu hizmetlerinin gereği açısından sakıncalı olduğu durumlarda uygulanan bir önlemdir (DMK, m. 137). Bu tedbir, atamaya yetkili amirler, bakanlık ve genel müdürlük müfettişleri, illerde valiler ve ilçelerde kaymakamlar tarafından alınabilir (DMK, m. 138). Valilerin ve kaymakamların bu yetkileri, 5442 sayılı İller İdaresi Kanunu’nun 15. ve 31/D maddelerinde düzenlenmiştir. Görevden uzaklaştırma, 657 sayılı DMK’nın “Hizmet Şartları ve Şekilleri” başlıklı 4. Kısım’ın “Görevden Uzaklaştırma” başlıklı 8. Bölümü’nde 137 ile 145. maddeleri arasında düzenlenmiştir.

Görevden Uzaklaştırma Kararı Vermeye Yetkili Merciler

657 sayılı Kanun’un 138. maddesine göre devlet memurlarını görevden uzaklaştırmaya yetkili kişiler şunlardır:

• Atamaya yetkili amirler: Kurumların teşkilat yasalarında ve İller İdaresi Yasası’nda belirtilen amirler, atamaya yetkili oldukları devlet memurları görevden uzaklaştırabilirler.
• Bakanlık ve genel müdürlük müfettişleri: Bakanlık, başkanlık veya müstakil kuruluşların müfettişleri, bakan, başkan veya genel müdür adına soruşturma ve denetleme yapan kimselerdir. Bu kişiler de kendi teşkilatlarına bağlı devlet memurları görevden uzaklaştırabilirler. Bu durumda, görevden uzaklaştırma gerekçesiyle birlikte memura ve ilgili amire yazılı olarak bildirilir.
• Valiler: İllerde valiler, il idaresine tabi bütün memur ve amirleri, yasal koşullar gerçekleştiğinde görevden uzaklaştırabilirler. Bu durum, ilgili memurun kurumuna yazılı olarak bildirilir.
• Kaymakamlar: İlçelerde kaymakamlar, ilçe idare şube başkanları da dahil olmak üzere, yönetimleri altındaki her memuru yasal koşullar gerçekleştiğinde görevden uzaklaştırabilirler. Ancak, kaymakamlar tarafından ilçe idare şube başkanları hakkında alınan görevden uzaklaştırma kararı için il valisinin muvafakati gereklidir.

Valiler ve kaymakamlar tarafından alınan görevden uzaklaştırma tedbiri, ilgili memurun kurumuna derhal bildirilir. Belediye başkanları, ataması kendi tarafından yapılan devlet memurları atamaya yetkili amir sıfatıyla görevden uzaklaştırabilir, ancak bakanlık onayı ile atanan devlet memurları görevden uzaklaştıramazlar.

Görevden Uzaklaştıran Amirin Sorumluluğu

Görevden uzaklaştırma, idari bir önlem olmakla birlikte, memurun mali haklarında bazı kısıtlamalar getirir. Bu nedenle, görevden uzaklaştırma önleminin, yetkililerce yapılacak kapsamlı bir soruşturma sonunda elde edilecek bulgulara dayandırılması gerekir. Memuru görevden uzaklaştırdıktan sonra hakkında derhal soruşturmaya başlamayan veya keyfi ve kötü niyetle bu kararı veren amirler, hukuki, mali ve cezai sorumluluğa tabidirler.

Görevden uzaklaştırılan devlet memurları hakkında, görevden uzaklaştırmayı izleyen 10 iş günü içinde soruşturmaya başlanması zorunludur. Amirin cezai sorumluluğu, ceza yasalarına (örneğin, görevi kötüye kullanma suçu gibi) göre belirlenir. Hukuki sorumluluk ise haksız yere görevden uzaklaştırılan memurun adli yargıda maddi ve manevi tazminat talep etme hakkını ifade eder.

MEMURLARA YÖNELİK GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA SEBEPLERİ

Görevden uzaklaştırma, kamu hizmetlerinin gerektirdiği durumlarda, devlet memurlarının görevde kalmalarının sakıncalı görülmesi halinde alınan bir önlemdir (DMK, m. 137).

Görevden uzaklaştırılan memurlar hakkında, görevden uzaklaştırmayı izleyen 10 iş günü içinde soruşturmaya başlanması zorunludur. Amirin cezai sorumluluğu, ceza yasalarına (örneğin, görevi kötüye kullanma suçu gibi) göre belirlenir. Hukuki sorumluluk ise haksız yere görevden uzaklaştırılan memurun adli yargıda maddi ve manevi tazminat talep etme hakkını ifade eder.

Disiplin Cezası Nedeniyle Görevden Uzaklaştırma

657 sayılı DMK’nın 137. maddesine göre, kamu hizmetlerinin gerektirdiği durumlarda, görevde kalması sakıncalı olan memurlar hakkında disiplin cezası nedeniyle görevden uzaklaştırma uygulanabilir. Bu durum, memurun “Disiplin Kovuşturması”na tabi olabilecek bir eylem veya davranışıdır. DMK, 143/a ile 145. maddelerinde bu konuyu ele almıştır. Disiplin kovuşturması nedeniyle uygulanan bu önlem, geçici de olsa, memurun parasal haklarında kısıntıya yol açtığı için memur güvencesine ters düşmektedir.

Kanunda hangi disiplin suçlarında bu yola başvurulacağı açık değildir. Mevcut bir disiplin soruşturması nedeniyle görevden uzaklaştırma kararı verilebileceği gibi, henüz bir soruşturma açılmamış olsa da memurun soruşturmaya konu olabilecek bir davranışı nedeniyle de bu karar alınabilir. Bu durumda, görevden uzaklaştırmayı izleyen 10 iş günü içinde soruşturmaya başlanması gereklidir.

Yetkili amirler bu konuda takdir hakkına sahiptirler, ancak bu hak sınırsız değildir. Hizmet gerekleri ve kamu hizmeti amacına uygun kullanılmak zorundadır. Disiplin soruşturması sebebiyle görevden uzaklaştırma tedbiri en fazla 3 ay sürer. Bu süre sonunda memur hakkında bir karar verilmezse, memurun görevine iadesi gereklidir. Bu süre, keyfi uygulamaların önüne geçmeyi amaçlamaktadır. Soruşturma sonucunda memurluktan çıkarılmayı gerektiren veya cezai bir işlem uygulanmasına gerek kalmayan durumlarda, görevden uzaklaştırma tedbiri 138. maddede belirtilen yetkililerce (müfettişler tarafından görevden uzaklaştırılanlar için atamaya yetkili amirlerce) derhal kaldırılır.

Ceza Soruşturması ve Kovuşturması Nedeniyle Görevden Uzaklaştırma

Memurların görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında işledikleri suçlar nedeniyle ceza soruşturması iki şekilde yürütülür:

a) 4483 sayılı Yasa kapsamındaki cezai soruşturmalar: Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yargılanmasına ilişkin 4483 sayılı Yasa, kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurların ve diğer kamu görevlilerinin, görevleri nedeniyle işledikleri suçlardan yargılanmaları için izin vermeye yetkili mercileri ve izlenecek usul ve esasları düzenlemektedir. Görevden doğan suçlar, kamu görevlisinin görevini yerine getirirken işlediği ve doğrudan görevin içeriğiyle ilgili olan suçlardır. Örnek olarak rüşvet almak veya hukuka aykırı olarak haberleşme içeriklerini ifşa etmek gibi suçlar, hem adli soruşturma hem de meslekten çıkarma cezasını gerektiren disiplin suçlarıdır.

b) Savcılıkça doğrudan yapılan cezai soruşturmalar: Görevden kaynaklanmayan, ancak özel yasalar gereği verilen yetkiyle savcılık tarafından doğrudan yapılan soruşturmalar nedeniyle de devlet memuru görevinden uzaklaştırılabilir. Bu durum, savcılıkça yürütülen soruşturmalardır ve şu suçları içerir:

• Ağır cezayı gerektiren suçüstü haller
• Türk Ceza Kanunu’nda işkence ve kötü muameleye ilişkin suçlar
• Adli görevden doğan suçlar
• 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 6. maddesi kapsamındaki suçlar
• Kamu görevlisi aleyhine suç uydurma suçları
• 3628 sayılı Yasa kapsamındaki suçlar
• Atatürk aleyhine işlenen suçlar
• Örgütlü suçlar

c) Memuriyet ve görevle ilgili olmayan suçlar nedeniyle görevden uzaklaştırma: Memuriyetle doğrudan ilgisi olmayan suçlardan dolayı da yetkili organlarca görevden uzaklaştırma tedbiri uygulanabilir. Örneğin, uyuşturucu kullanmak suçundan cezai soruşturma nedeniyle tutuklanan kolluk mensubu görevden uzaklaştırılabilir.

GÖREVDEN UZAKLAŞTIRILAN MEMURUN HAKLARI

Görevden uzaklaştırma, memurun memuriyet görevinden tamamen atılması anlamına gelmez; memurun memuriyet görevinden doğan hak ve yükümlülükleri devam eder. Bu süreçte memur, kamu görevi nedeniyle sahip olduğu mali ve sosyal haklardan faydalanmaya devam eder. Ancak, memurun görevle ilişkisi fiilen kesildiği için idare, memurun kurum kimliğini, silahını vb. alabilir.

GÖREVDEN UZAKLAŞTIRILAN MEMURUN AYLIK HAKKI

Görevden uzaklaştırılan veya herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınan memurlara, bu süre zarfında aylıklarının üçte ikisi ödenir. Bu memurlar, 657 sayılı Kanun’un öngördüğü sosyal hak ve yardımlardan yararlanmaya devam ederler. Görevden uzaklaştırma süresince maaşlarının üçte ikisini almaya devam ederler ve geriye kalan üçte birlik kısmı içeride tutulur. Memur görevine dönerse bu miktar toplu olarak ödenir. 657 sayılı Kanun’un 143. maddesinde belirtilen durumlar gerçekleşirse, kesilen üçte birlik maaş geri ödenir ve görevden uzak geçirilen süre, derecede kademe ilerlemesi olarak değerlendirilir.

Ceza kovuşturmasının sonucunda mahkumiyet kararı kesinleşene kadar memurun hak ve yükümlülükleri devam eder. Mali konularda açık bir hüküm olmadıkça, memurun aylıklarının geriye dönük kesilmesi mümkün değildir. Ceza davası genel af kapsamına girerse ve mahkeme kararı kesinleşirse, görevden uzaklaştırma tedbiri kaldırılır ve kesilen üçte birlik maaş geri ödenir.

GÖREVDEN UZAKLAŞTIRILAN MEMURUN SOSYAL HAK VE YARDIMLARDAN FAYDALANMASI

657 sayılı Kanun’un 187-213 maddeleri arasında düzenlenen sosyal hak ve yardımlar, görevden uzaklaştırılan memur için de geçerlidir. Bu hak ve yardımlar şunlardır: emeklilik hakkı, çocuk yardımı ödeneği, aile yardımı ödeneği, doğum yardımı, tedavi ve cenaze giderleri yardımı, giyecek yardımı, yiyecek yardımı, analık sigortası yardımı ve hastalık sigortası yardımı. Görevden uzaklaştırılan memur, emeklilik keseneğine esas aylık olarak, esas aylığının yarısı üzerinden hesaplanan kesenek öder. Ayrıca, memur lojmanda oturuyorsa, bu sürenin yönetmelikte belirlenen süre ile kısıtlı olduğunu bilmelidir. Memuriyet sıfatı sona ermediği için, memur kamu görevi nedeniyle elde ettiği indirimler ve lokal kullanım haklarını kullanmaya devam eder.

GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA KARARINA KARŞI İPTAL DAVASI

Soruşturma sonucunda disiplin nedeniyle memurluktan çıkarılma veya cezai bir işlem uygulanmasına gerek kalmayan memurlar için alınmış olan görevden uzaklaştırma tedbiri, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun (DMK) 138. maddesi uyarınca yetkili makamlar tarafından derhal kaldırılır. Bu tedbiri kaldırmayan yetkililer hakkında ise DMK’nin 139. maddesi gereği hukuki, mali ve cezai sorumluluk doğar. Görevden uzaklaştırılan memur, bu işlemin hukuka aykırı olduğunu düşünüyorsa, idare mahkemesine 60 gün içinde yürütmeyi durdurma istemli iptal davası açabilir.

İPTAL DAVASI SÜRECİ

DMK’da açığa alınma tedbirine itiraz konuları düzenlenmemiştir. Bu nedenle, açığa alınma işlemi idare hukukunun genel esaslarına göre çözümlenir. Görevden uzaklaştırma kararı idari bir işlem olduğundan, bu tür işlemler hakkında başvurulacak yasal yollara müracaat edilebilir. Kesin ve icrai bir işlem niteliğinde olan görevden uzaklaştırma kararına ve sonrasında alınan uzatma veya kaldırmama kararlarına karşı idari dava açılabilir. İdari dava açma süresi idare mahkemeleri için 60 gün, vergi mahkemeleri için 30 gündür. Bu süreler, kararın yazılı olarak bildirildiği tarihten itibaren başlar.

İptal davası, idari işlemlerin hukuka uygunluğunu denetlemek amacıyla idare mahkemelerinde açılan bir dava türüdür. İptal davası, bir idari işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek işlemin iptali talep edilir. İptal davası, idari yargının en önemli dava türlerinden biridir ve idarenin işlemlerinin yargı denetimine tabi tutulmasını sağlar. İptal davası, idari işlemden doğrudan etkilenen kişiler veya bu kişiler adına yetkili temsilciler tarafından açılır.

İptal Davasının Özellikleri

İdari İşlem: İptal davası, idari işlemlere karşı açılır. İdari işlemler, idarenin hukuki sonuç doğuran irade beyanlarıdır. Örneğin, memur disiplin cezası, ruhsat iptali, vergi tarhiyatı gibi işlemler iptal davasına konu olabilir.

Hukuka Aykırılık: İptal davasında, dava konusu idari işlemin hukuka aykırı olduğu iddia edilir. Bu aykırılık, yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurlarından biri veya birkaçı açısından olabilir.

Dava Süresi: İptal davası açma süresi, işlemin tebliğinden itibaren 60 gündür. Bu süre, kanunda aksi belirtilmedikçe hak düşürücü bir süredir.

İptal Davası Açma Süresi

İptal Davası Açma Süresi: Görevden uzaklaştırma kararı disiplin suçuna verilen disiplin cezasının memura tebliğinden itibaren 60 gün içinde iptal davası açılması gerekmektedir.

Zorunlu İtiraz: Amirlerine fiili tecavüzde bulunmak disiplin suçuna verilen disiplin cezasına zorunlu bir itiraz yolu bulunmamaktadır. Ancak, amirlerine fiili tecavüzde bulunmak disiplin suçuna verilen disiplin cezasına yetkili kurula itiraz edilmişse ve itiraz reddedilmişse, ret kararından itibaren iptal davası açılabilir.

Zımni Ret: İlgili kurulun 30 gün içinde karar vermemesi durumunda zımni ret işlemi oluşur ve bu sürenin dolmasından itibaren 60 gün içinde amirlerine fiili tecavüzde bulunmak disiplin suçuna verilen disiplin cezasının iptali için iptal davası açılabilir.

AÇIĞA ALINMA VE YÜRÜTMEYİ DURDURMA

Disiplin cezalarına karşı yargıya başvurma usulü, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda düzenlenmiştir. İYUK’un 7. maddesine göre, disiplin cezalarına karşı dava açma süresi cezaların tebliğinden itibaren 60 gündür. Yetkili mahkeme, kamu görevlisinin görev yaptığı yerin idare mahkemesidir. Bu süre içinde yargı yoluna gidilmemesi durumunda süre kesinleşir. Dava açıldıktan sonra, idare mahkemesi dava dilekçesinin bir örneğini ilgili kişiye tebliğ eder ve bunu izleyen 30 gün içinde cevap verme süresi başlar. Memurun verdiği cevaba idarenin de yanıt vermesi ile dava dosyası tamamlanır ve mahkeme kararını verir.

Yürütmeyi durdurma kararı, kişinin hak kaybını önlemek amacıyla İYUK 27. maddede düzenlenmiştir. Açığa alınma işlemine karşı 60 gün içinde yürütmeyi durdurma istemli iptal davası açılmalıdır. Dava idare mahkemesine açılır ve mahkeme öncelikle yürütmeyi durdurma kararını inceler. Yürütmeyi durdurma kararı verilirse memur görevine başlar, ancak dava esastan devam eder. Yürütmeyi durdurma geçici bir tedbirdir. Görevden uzaklaştırma işleminin iptali istemiyle açılan davalarda yürütmeyi durdurma talebi reddedilirse, bu karara karşı 7 gün içinde bölge idare mahkemesine itiraz edilebilir. Bölge idare mahkemesi tarafından yürütmeyi durdurma kararına yapılan itiraza karşı verilen kararlar kesindir (İYUK 27/6).

Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma konusunda uzman bir  idari dava avukatı Ankara destek almak, doğru ve hukuki açıdan sağlam bir konumda olmanıza yardımcı olabilir. Görevden uzaklaştırma kararı, açığa alınma konusunda uzman İdari dava avukatı Ankara ile istediğiniz yerden görüntülü ve farklı şekilde iletişim kurmak ve bilgi almak için Online Danışmanlık Sistemimizden randevu alabilirsiniz.