Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun uyarınca bayramlar; Ulusal Bayram, Yılbaşı, Resmi ve Dini Bayram günleri olarak dörtlü bir sınıflandırmaya tabi tutulmaktadır. 29 Ekim günü, 28 Ekim günü saat 13.00’ten itibaren başlamak üzere Ulusal Bayram olarak kabul edilmektedir. Özel işyerlerinin sadece 29 Ekim günü kapanması zorunlu tutulmaktadır. Tatil günleri, Cuma günü akşamı sona erdiğinde müteakip cumartesi gününün tamamı tatil yapılmaktadır. İlgili kanun maddesi aşağıdaki gibidir.
Madde 1 – 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır. Türkiye’nin içinde ve dışında devlet adına yalnız bugün tören yapılır.Bayram 28 Ekim günü saat 13.00’ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder.
Madde 2 – Aşağıda sayılan resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü genel tatil günleridir. (2)
- A) Resmi bayram günleri şunlardır:
- (Değişik: 20/4/1983 – 2818/1 md.) 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır.
- 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı günüdür.
- 30 Ağustos günü Zafer Bayramıdır.
- B) Dini bayramlar şunlardır:
- Ramazan Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 3,5 gündür.
- Kurban Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 4,5 gündür.
- C) (Değişik: 25/10/2016-6752/2 md.) 1 Ocak günü yılbaşı tatili, 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü ve 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü tatilidir.
- D) (Değişik: 20/4/1983 – 2818/1 md.) Ulusal, resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü resmi daire ve kuruluşlar tatil edilir. (1)(2)
Bu Kanunda belirtilen Ulusal Bayram ve genel tatil günleri; Cuma günü akşamı sona erdiğinde müteakip Cumartesi gününün tamamı tatil yapılır.
Mahiyetleri itibariyle sürekli görev yapması gereken kuruluşların özel kanunlarındaki hükümler saklıdır.
29 Ekim günü özel işyerlerinin kapanması zorunludur.
ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ NEYE GÖRE BELİRLENİR?
İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenmek zorundadır. 4857 sayılı İş Kanunu Madde 47’ye göre; “Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.” İşçinin tatil günü için eline geçecek ücret tatilde çalışıp çalışmamasına göre değişmektedir. Tatil ücreti hukuki olarak iş karşılığı olmaksızın kanundan dolayı yapılan bir ödeme olduğundan tatil yapmayıp çalışması halinde hak ettiği ikinci ücret hukuken tatil ücreti değil çalışmasının karşılığı olan ücret olarak kabul edilmektedir.
ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ NASIL HESAPLANIR?
İşçi haftalık 45 saatlik çalışma süresini doldurmuş ve ulusal bayram ve genel tatil günü de çalışmışsa çalıştığı bu güne hak kazandığı ücret normal ücretinin % 200’ü oranında olacaktır. Normal günlük hak ettiği brüt ücret kadar, yani yüzde olarak 100 (+) ulusal bayram ve genel tatil gününde çalıştığı için kanun gereği 100 (+) olmak üzere toplam günlük brüt ücret normal günlük hak ettiği brüt ücretin % 200’si olarak hesap edilecektir.Yani iki katı olacaktır.Ancak burada işçi günlük çalışma süresini aşmışsa yani fazla mesai yapmışsa 50(+) fazlası yani maaşın % 250’si olacaktır.Bu hususu somutlaştırırsak:
Bu hesaplamaların işçinin son maaşı üzerinden değil, ilgili tarihteki çalışmasının gerçekleştiği sıradaki ücreti baz alınarak yapılması gerekmektedir.Dolayısıyla her yıla ait verilerin ayrı ayrı girilmesi gerekmektedir.Önemli bir nokta da ulusal bayram ve genel tatil günleri ücreti hesaplanırken brüt ücret değil net ücret kullanılacağıdır.
Somut örnek: X şirketinde çalışan bir işçinin aylık net maaşı 12.000 TL olsun. Günlük ücreti de 400 TL olur.Bu işçi mayıs ayı içerisinde hem 1 Mayıs ve 29 Mayıs günlerinde çalışsın. Eğer bu işçinin tatil günündeki çalışma süresi normal günlük çalışma süresini geçmiyorsa bu işçiye ödenecek genel tatil ücreti bir günlük 400 x 2 = 800 TL olacaktır. İşçi bu günlerde normal günlük çalışma süresinin üzerinde çalışmışsa yani fazla mesai yaptıysa; fazla mesai ücreti %50 zamlı ödenir. Örnek olayımızda işçi tatil günlerinde 3’er saat fazla mesai yapmış olsun. Bu durumda; işçinin bir saatlik mesai ücreti 12000/225 x 1,5 = 80 TL olacaktır.Yani sonuç olarak iki genel tatil gününde 3’er saat fazla mesai yapan bu işçi 800 x 2= 1600 TL +iki gün üçer saatlik fazla mesai ücreti (3 x 80 x 2= 480 TL) =2080 TL olur.
ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ NASIL ALINIR?
Ulusal bayram ve genel tatil günleri ücreti ile ilgili durumlar ve sınırlar İş Kanununda ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. Ulusal bayram ve genel tatil günleri ücreti ödenmemesi, işçi için haklı fesih nedenidir.İşçi bu durumda ödenmeyen mesai ücretleri için iş mahkemesinde dava açma hakkına sahiptir. İşveren, ücretlerin ödenmemesinden doğan zararın tazmininden yükümlü olur.Dolayısıyla fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi işçiye işverene karşı dava açma ve tazminat talep etme hakkı verir. Ulusal bayram ve genel tatil günleri ücretinin ödenmemesi durumunda açılacak davada iş mahkemeleri görevlidir. Bu konularda dava açılmadan önce bir arabulucuk süreci mevcuttur. İşçi ile işveren arasındaki anlaşmazlık bu arabuluculuk sürecide giderilmezse dava süreci başlar.