İDARİ YARGIDA İSTİNAF

İdari Yargıda İstinaf, 20 Temmuz 2016 tarihinde yapılan düzenlemelerle Türk hukuk sistemine giren ve idari davaların ilk derece mahkemelerinin verdiği kararların, Bölge İdare Mahkemeleri tarafından yeniden incelenmesine olanak sağlayan bir kanun yolu aşamasıdır. Bu düzenleme, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (İYUK) 45. maddesi ile belirlenmiştir.

İDARİ YARGIDA İSTİNAF NEDİR?

İdari yargıda istinaf, 20 Temmuz 2016 tarihli düzenlemelerle Türk hukuk sistemine entegre edilen bir kanun yoludur. Bu mekanizma, ilk derece idare ve vergi mahkemelerinin verdiği kararların Bölge İdare Mahkemeleri (BİM) tarafından yeniden incelenmesini sağlar. İdari yargıda istinaf, mahkemeler arası denetimi güçlendiren ve yargılama süreçlerinin adil olmasını hedefleyen bir düzenlemedir. İlgili süreç, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu‘nun (İYUK) 45. maddesi ile düzenlenmiştir.

1. “İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda farklı bir kanun yolu öngörülmüş olsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir. Ancak, konusu otuz bir bin Türk lirasını geçmeyen; vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar kesin olup, bunlara karşı istinaf yoluna başvurulamaz.
2. İstinaf, temyizin şekil ve usullerine tabidir. İstinaf başvurusuna konu olacak kararlara karşı yapılan kanun yolu başvurularında dilekçelerdeki hitap ve istekle bağlı kalınmaksızın dosyalar bölge idare mahkemesine gönderilir. Bölge idare mahkemesinin 48 inci maddenin yedinci fıkrası uyarınca verdiği kararlara karşı tebliğ tarihini izleyen günden itibaren yedi gün içinde temyiz yoluna başvurulabilir.
3. Bölge idare mahkemesi, yaptığı inceleme sonunda ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddine karar verir. Karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise gerekli düzeltmeyi yaparak aynı kararı verir.
4. Bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulmadığı takdirde istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verir. Bu hâlde bölge idare mahkemesi işin esası hakkında yeniden bir karar verir. İnceleme sırasında ihtiyaç duyulması hâlinde kararı veren mahkeme veya başka bir yer idare ya da vergi mahkemesi istinabe olunabilir. İstinabe olunan mahkeme gerekli işlemleri öncelikle ve ivedilikle yerine getirir.
5. Bölge idare mahkemesi, ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan istinaf başvurusunu haklı bulduğu, davaya görevsiz veya yetkisiz mahkeme yahut reddedilmiş veya yasaklanmış hâkim tarafından bakılmış olması hâllerinde, istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vererek dosyayı ilgili mahkemeye gönderir. Bölge idare mahkemesinin bu fıkra uyarınca verilen kararları kesindir.
6. Bölge idare mahkemelerinin 46 ncı maddeye göre temyize açık olmayan kararları kesindir. Bu kararlar, dosyayla birlikte kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilir ve bu mahkemelerce yedi gün içinde tebliğe çıkarılır.
7. İstinaf başvurusuna konu edilen kararı veren ya da karara katılan hâkim, aynı davanın istinaf yoluyla bölge idare mahkemesince incelenmesinde bulunamaz.
8. İvedi yargılama usulüne tabi olan davalarda istinaf yoluna başvurulamaz.”

İdari yargıda istinaf, bir idari veya vergi davasında ilk derece mahkemesinin verdiği kararların hem hukuki hem de maddi açıdan tekrar gözden geçirilmesini sağlar. İlk derece mahkemesi tarafından verilen kararın hatalı olduğu iddiası durumunda, istinaf yoluyla kararın Bölge İdare Mahkemesi tarafından değerlendirilmesi mümkündür. Bu değerlendirme, hem kararın içeriğini hem de yargılama sürecindeki usul hatalarını kapsar.

İdari yargıda istinaf, ilk derece mahkemelerindeki olası eksikliklerin düzeltilmesi ve adaletin sağlanması amacı taşır. Bu süreç, yargılama sürecinde hak kaybını önleyerek taraflara etkili bir çözüm sunar.

İDARİ YARGIDA İSTİNAFA KONU OLABİLECEK KARARLAR

İdari yargıda istinaf, belirli niteliklere sahip kararları kapsar. Bu kapsamda, istinafa konu olabilecek kararlar şunlardır:

• Tam Yargı Davaları: İdari işlem veya eylem sonucunda zarara uğrayan kişilerin açtığı tazminat davalarıdır. Bu tür davalarda ilk derece mahkemesi tarafından verilen kararlar, belirli parasal sınırları aşması halinde idari yargıda istinaf kapsamına alınır.
• İptal Davaları: İdari işlemlerin hukuka uygunluğunun denetlenmesi amacıyla açılan davalardır. Bu davalarda ilk derece mahkemelerinin verdiği kararlar da idari yargıda istinaf yoluyla yeniden değerlendirilir.
• Vergi Davaları: Vergi borçlarına, cezalarına veya diğer mali yükümlülüklere ilişkin davalarda verilen kararlar, idari yargıda istinaf yoluyla incelenebilir.

İDARİ YARGIDA İSTİNAFIN KAPSAMI VE ŞARTLARI

İdari yargıda istinaf süreci, belirli usul ve şartlara bağlıdır. Bu şartlar, İYUK ve ilgili mevzuatta detaylı bir şekilde belirtilmiştir. İdari yargıda istinafın uygulanabilirliği için aşağıdaki şartlar aranır:

• Parasal Sınır: İYUK’un 45. maddesine göre, tam yargı ve iptal davalarında konusu 18.000 TL’yi aşan kararlar istinafa götürülebilir. Vergi davalarında ise bu sınır, uyuşmazlığın türüne göre değişebilir.
• Kararın Kesinleşmemiş Olması: İlk derece mahkemesi tarafından verilen kararın kesin nitelik taşımaması gerekir. Kesin nitelikli kararlar doğrudan Danıştay’a taşınır.
• Yasal Süre: İdari yargıda istinaf başvurusu, kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde yapılmalıdır. Bu süre zarfında başvuruda bulunulmaması durumunda karar kesinleşir.
• Usul ve Esasa Aykırılık İddiası: Başvuran taraf, kararın usul veya esas yönünden hatalı olduğunu gerekçeleriyle belirtmelidir. İdari yargıda istinaf, yalnızca bu gerekçelere dayanarak başvurunun incelenmesini sağlar.

İDARİ YARGIDA İSTİNAF SÜRECİ NASIL İŞLER?

İdari yargıda istinaf süreci, şu aşamalardan oluşur:

• Başvuru: İlk derece mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusu yapılır. Bu başvuru, kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde ilgili Bölge İdare Mahkemesine yapılmalıdır.
• Dosyanın İncelenmesi: Bölge İdare Mahkemesi, dosyayı hem hukuki hem de maddi yönlerden inceler. Bu aşamada taraflardan ek bilgi veya belge talep edilebilir.
• Karar Verme: İdari yargıda istinaf sürecinde Bölge İdare Mahkemesi, ilk derece mahkemesinin kararını onaylayabilir, düzeltebilir veya bozabilir. Kararın bozulması durumunda dava, yeniden görülmek üzere ilgili mahkemeye gönderilir.
• Kararın Tebliği: Bölge İdare Mahkemesi’nin verdiği karar, taraflara tebliğ edilir. Bu karar, Danıştay’a temyiz yoluyla götürülebilir.

İDARİ YARGIDA İSTİNAFIN SAĞLADIĞI FAYDALAR

İdari yargıda istinaf, taraflar açısından birçok hukuki güvence sağlar:

• Hataların Düzeltilmesi: İlk derece mahkemelerinin verdiği hatalı kararların düzeltilmesine olanak tanır. İdari yargıda istinaf, adaletin sağlanması açısından önemli bir role sahiptir.
• Hukuki Denetim: İdari yargıda istinaf, kararların hukuka uygunluğunun denetlenmesini sağlar. Bu, yargı sistemine olan güveni artırır.
• Hızlı Çözüm: Danıştay’a temyizden önce bir ara denetim mekanizması sunarak, davaların daha hızlı sonuçlanmasını sağlar.
• Adil Yargılama: İdari yargıda istinaf, tarafların haklarının korunmasını ve yargılama sürecinde adil bir sonuca ulaşılmasını sağlar.

İDARİ YARGIDA İSTİNAFIN HUKUKİ DAYANAĞI

İdari yargıda istinaf, İYUK’un 45. maddesi ile düzenlenmiştir. Bu madde, istinafa konu olabilecek kararları ve süreçte izlenecek yolu detaylı bir şekilde belirtir. İlgili düzenlemeler, idari yargıda istinaf sürecinin hukuki güvence altında yürütülmesini sağlar.

İDARİ YARGIDA İSTİNAFIN ÖNEMLİ NOKTALARI

İdari yargıda istinaf sürecinde tarafların dikkat etmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:

• Dilekçenin Doğru Hazırlanması: İstinaf başvuru dilekçesi, kararın hukuka aykırılık gerekçelerini net bir şekilde içermelidir.
• Sürelerin Kaçırılmaması: Başvuru süresi içinde hareket edilmesi çok önemlidir. İdari yargıda istinaf süresinin kaçırılması durumunda karar kesinleşir.
• Usul Kurallarına Uyulması: İstinaf başvurusunun reddedilmemesi için usul kurallarına uygun hareket edilmelidir.

İdari yargıda istinaf, adaletin sağlanması ve hukuka uygun kararların verilmesi için kritik bir kanun yoludur. Bu mekanizma, ilk derece mahkemelerinin verdiği kararların hatalarını düzeltmek ve tarafların haklarını korumak amacıyla uygulanır. İdari yargıda istinaf, hukuk sistemine olan güveni artıran, hızlı ve etkin bir çözüm yoludur.

İDARİ YARGIDA İSTİNAF KANUN YOLUNA BAŞVURULABİLECEK KARARLAR NELERDİR?

İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarının yeniden değerlendirilmesi amacıyla istinaf kanun yoluna başvurulmaktadır. Bu yola başvurabilmek için, ilk derece mahkemesinin verdiği kararın henüz kesinleşmemiş olması gerekir. Eğer bir karar kesinleşmişse, bu durumda istinaf yoluna başvurulması mümkün değildir. İlk derece mahkemelerinin kararları, iki durumda kesinleşmiş sayılır:

• Karara karşı süresi içinde herhangi bir kanun yoluna başvurulmamış olması,
• Verilen kararın doğrudan kesin nitelikte bir karar olması.

İlk derece mahkemelerince verildiği anda kesin nitelik taşıyan kararlar, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (İYUK) 45. maddesinde belirtilmiştir. Kanuna göre, “Beş bin Türk lirasını aşmayan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları ile ilgili kararlar kesin olup, bunlara karşı istinaf başvurusu yapılamaz.” 2024 yılı itibarıyla istinaf sınırı 31.000 TL olarak belirlenmiştir. Buna göre, dava konusu miktar 31.000 TL veya daha düşük olan davalarda, ilk derece mahkemesinin verdiği karar kesinleşmiş sayılır.

Belirtilen bu kararların dışında kalan tüm kararlara karşı istinaf yoluna başvurulması mümkündür. İstinaf başvurusu yapıldığında, dosya Bölge İdare Mahkemesi tarafından incelenir ve ilk derece mahkemesi tarafından verilen karar yeniden değerlendirilir. Eğer kararın hukuka aykırı olduğunu, sizi tatmin etmediğini veya mağduriyetinizi gidermediğini düşünüyorsanız, alanında uzman bir avukat yardımıyla istinaf yoluna başvurmanız önemlidir.

İstinaf kanun yoluna başvurulamayacak durumlar şunlardır:

• Ara Kararlar: Ara kararlar, esasa ilişkin nihai bir sonuç içermediği için istinaf başvurusuna konu edilemez. İstinaf yoluna başvurulabilmesi için mahkemenin esas hakkında nihai bir karar vermiş olması gerekir.
• İvedi Yargılama Usulü Kapsamındaki Davalar: Bu usulle sonuçlandırılan davalarda, istinaf başvurusu yapılması mümkün değildir. Bu tür kararlar için tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde doğrudan temyiz yoluna gidilmelidir.
• Merkezi ve Ortak Sınavlar: Milli Eğitim Bakanlığı veya ÖSYM tarafından yapılan merkezi ve ortak sınavlara ilişkin davalarda da istinaf yolu kapalıdır. Bu tür kararlara karşı, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde temyiz başvurusu yapılması gerekir.
• Son Karar Niteliği Taşımayan Kararlar: İdare ve vergi mahkemelerinin dilekçe reddine veya yürütmenin durdurulmasına ilişkin verdiği kararlara karşı istinaf yoluna başvurulamaz
• Bekletici Kararlar: Mahkemelerin verdiği bekletme kararlarına karşı da istinaf başvuru hakkı bulunmamaktadır.

İDARİ YARGIDA İSTİNAF KANUN YOLUNA BAŞVURU USULÜ NEDİR?

İdari Yargıda İstinaf Kanun Yoluna Başvuru Usulü, tarafların idare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı bir üst merci olan bölge idare mahkemesinde kararın yeniden incelenmesini talep etmelerine olanak tanıyan bir süreçtir. Bu süreç, İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) ve ilgili diğer yasal düzenlemelerle belirlenmiştir.

BAŞVURU SÜRESİ

İdari yargıda istinaf başvurusu, kararın taraflara tebliğinden itibaren 30 gün içinde yapılmalıdır. Bu süre hak düşürücü bir süredir ve sürenin kaçırılması durumunda başvuru hakkı kaybedilir.

BAŞVURU MERCİİ

Başvurular, kararın verildiği ilk derece mahkemesine (idare veya vergi mahkemesine) yapılır. Bu mahkeme, dosyayı inceleyerek bölge idare mahkemesine gönderir.

BAŞVURU ŞARTLARI

İstinaf başvurusunun değerlendirilebilmesi için aşağıdaki şartların yerine getirilmesi gerekir:

• Hukuka Aykırılık İddiası: Başvuruda, ilk derece mahkemesinin verdiği kararın hukuka aykırı olduğu açıkça belirtilmeli ve bu husus gerekçelendirilmelidir.
• Başvurunun Usulüne Uygun Olması: Başvuru dilekçesi, istinaf kanun yoluna ilişkin usul hükümlerine uygun olarak hazırlanmalıdır.
• Harç ve Masraflar: Gerekli başvuru harcı ve yargılama giderlerinin yatırılması gerekir.

İSTİNAF BAŞVURU DİLEKÇESİ

İstinaf başvurusu, yazılı bir dilekçe ile yapılır. Dilekçede yer alması gereken bilgiler şunlardır:

• Başvurunun dayandığı hukuki nedenler.
• İstinafa konu edilen kararın özeti.
• Kararın neden hukuka aykırı olduğu.
• Somut olayda, başvurucunun talepleri.
• Başvurucunun kimlik ve iletişim bilgileri.

BÖLGE İDARE MAHKEMESİNİN İNCELEMESİ

Bölge idare mahkemesi, dosyayı inceleyerek şu kararları alabilir:

• Davanın Esastan İncelenmesi: Eğer ilk derece mahkemesinin kararı hukuka uygun bulunmazsa, dava esastan yeniden incelenir.
• Kararın Onanması: İlk derece mahkemesi kararı hukuka uygun bulunursa, karar onanır.
• Kararın Bozulması ve Geri Gönderilmesi: Hukuka aykırı görülen karar, gerekli durumlarda ilk derece mahkemesine geri gönderilir.

Bölge idare mahkemesinin kararı, belirli durumlarda Danıştay’a temyiz edilebilir. Ancak, bazı kararlar bölge idare mahkemesi tarafından verildiği anda kesinleşmiş sayılır.

İSTİNAF İNCELEMESİNDE DİKKATE ALINACAK HUSUSLAR

• İstinaf incelemesi, yalnızca dilekçede belirtilen hukuka aykırılık gerekçeleri ile sınırlı yapılır.
• İstinaf sürecinde, bölge idare mahkemesi gerekli gördüğü takdirde ek bilgi ve belgeler talep edebilir.
• Taraflar, mahkeme tarafından verilen süre içinde eksiklikleri tamamlamalıdır.

KARAR VE SONUÇ

Bölge idare mahkemesi tarafından verilen karar, aşağıdaki şekillerde olabilir:

• İlk derece mahkemesi kararının hukuka uygun bulunarak onaylanması.
• İlk derece mahkemesi kararının hukuka aykırı bulunarak bozulması ve yeniden yargılama yapılmak üzere ilk derece mahkemesine gönderilmesi.
• Davanın esastan yeniden incelenerek bir karar verilmesi.

İdari yargıda istinaf kanun yoluna başvuru usulü, tarafların hukuka aykırı olduğunu düşündükleri kararları yeniden değerlendirme fırsatı sunar. Ancak, bu süreçte sürelere riayet edilmesi, başvuru şartlarının doğru bir şekilde yerine getirilmesi ve dilekçenin titizlikle hazırlanması çok önemlidir. Bu nedenle, istinaf sürecinin profesyonel bir hukuki destekle yürütülmesi önerilmektedir.

İDARİ YARGIDA İSTİNAF DİLEKÇESİNDE BULUNMASI GEREKENLER NELERDİR?

İdari Yargıda İstinaf Dilekçesi, idare veya vergi mahkemesi kararlarına karşı bölge idare mahkemesinde yeniden inceleme talep etmek amacıyla sunulan yazılı bir başvuru aracıdır. Bu dilekçenin, usul kurallarına uygun ve eksiksiz hazırlanması, başvurunun kabul edilmesi açısından kritik öneme sahiptir.

BAŞLIK

Dilekçe, başvurulan mahkemeyi belirtir şekilde düzenlenmelidir.

Örnek:

“… Bölge İdare Mahkemesi Başkanlığına Sunulmak Üzere”

“… İdare (veya Vergi) Mahkemesi Başkanlığına”

TARAF BİLGİLERİ

• Davacı (Başvurucu): Başvurucunun adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, adresi ve varsa temsilcisi (vekil).
• Davalı: Genellikle ilgili idare, vergi dairesi veya kamu kurumu (örneğin, Milli Eğitim Bakanlığı).
• İlk Derece Mahkemesi Bilgileri: Davanın görüldüğü mahkemenin adı, esas ve karar numarası.

KARARA İLİŞKİN BİLGİLER

• İlk derece mahkemesinin verdiği kararın tarih ve numarası.
• Mahkeme kararının özeti.
• Kararın hangi nedenlerle hukuka aykırı olduğu veya başvurucuyu tatmin etmediği belirtilmelidir.

İSTİNAF SEBEPLERİ

İstinaf başvurusunun dayandığı hukuki gerekçeler açık ve net bir şekilde dile getirilmelidir.

Örnek Gerekçeler:

• Maddi olayların yanlış değerlendirilmesi.
• Hukuki normların hatalı uygulanması.
• Delillerin eksik incelenmesi.
• Kararın hukuka aykırılık teşkil etmesi.

TALEPLER

Başvurucunun istinaf incelemesinden ne talep ettiği net bir şekilde ifade edilmelidir.

Örnek Talepler:

• İlk derece mahkemesi kararının kaldırılması ve davanın esastan incelenmesi.
• İlk derece mahkemesi kararının bozulması ve yeniden yargılama yapılması.
• Maddi ve manevi zararların tazmini.

DAYANAKLAR

• İstinaf başvurusuna esas teşkil eden deliller ve hukuki dayanaklar belirtilmelidir.
• İlgili yasa maddelerine atıfta bulunulabilir.

Örnek:

• İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (İYUK) 45. Maddesi.

EKLER

Dilekçeye eklenecek belgeler eksiksiz olmalıdır:

• İlk derece mahkemesi kararı (gerekçeli karar).
• Tebligat belgesi (kararın başvurucuya tebliğ edildiğini gösterir).
• Sunulan deliller ve belgeler (varsa ek raporlar, belgeler, resmi evraklar).
• Vekaletname (avukatla temsil ediliyorsa).

HARÇ VE GİDERLER

İstinaf başvurusuna ilişkin yargılama harcının yatırıldığına dair makbuzun dilekçeye eklenmesi gerekir. Harçların zamanında ödenmemesi, başvurunun reddedilmesine yol açabilir.

SONUÇ VE İMZA

• Dilekçenin sonunda talepler özetlenir ve dilekçe uygun bir şekilde sonlandırılır.

Örnek:

“Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerle, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak hukuka uygun bir karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim.”

• Dilekçe, başvurucunun veya avukatının imzasıyla tamamlanmalıdır.

İdari yargıda istinaf dilekçesi, usule uygun bir şekilde hazırlanmalı ve ilgili süre içinde mahkemeye sunulmalıdır. Hukuki gerekçeler net ve dayanaklı bir şekilde ifade edilmelidir. Bu sürecin başarıyla yürütülmesi, profesyonel bir hukuki destek alınmasını gerektirebilir.

İDARİ YARGIDA İSTİNAF DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ

T.C.

… BÖLGE İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA

Sunulmak Üzere

… İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA

DAVACI                     : ………………. (T.C: ………………)

ADRES                       :

VEKİLİ                       :

DAVALI                      : Milli Eğitim Bakanlığı

ADRES                       :

KONU                        : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve … Esas, … Karar sayılı kararına karşı istinaf başvurumuzun sunulmasıdır.

AÇIKLAMALAR       :

Davacı, … tarihinde yapılan öğretmen atamaları kapsamında atanmış ancak daha sonra davalı idare tarafından hukuka aykırı gerekçelerle ataması iptal edilmiştir. Atama iptali işleminin iptali için … İdare Mahkemesi’nde açılan davada, mahkeme davayı reddetmiştir.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Hukuka Aykırılığı:

İşlemin Sebep Unsurundaki Hukuka Aykırılık:

Davalı idare tarafından atamanın iptali işlemi, yeterli hukuki ve maddi gerekçeler sunulmaksızın yapılmıştır. İptal gerekçeleri genel ve soyut ifadelerle belirtilmiş olup, somut delillerle desteklenmemiştir.

Hakkaniyet ve Eşitlik İlkelerine Aykırılık:

Aynı koşulları taşıyan diğer adayların atamaları iptal edilmemişken, yalnızca davacının atamasının iptal edilmesi açık bir eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmektedir.

Usul ve Yöntem Hataları:

Davalı idare tarafından iptal işlemine ilişkin savunma hakkı verilmemiş, müvekkilin itirazları dikkate alınmamıştır.

İstinaf Sebepleri:

1. İlk derece mahkemesi, davalı idarenin gerekçelerindeki çelişkileri değerlendirmemiştir.
2. Mahkeme, atama iptali işleminin sebep ve maksat unsurlarındaki hukuka aykırılığı göz ardı etmiştir.
3. Anayasa’nın 70. maddesi ve Devlet Memurları Kanunu’nun ilgili hükümlerine aykırı bir şekilde yapılan bu işlem, açıkça hukuka aykırıdır.

Hukuki Dayanaklar:

• Anayasa’nın 10. ve 70. maddeleri (eşitlik ve kamu hizmetine girme hakkı).
• Devlet Memurları Kanunu’nun ilgili hükümleri.
• İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesi (istinaf kanun yolu).

SONUÇ VE TALEP:

Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerle;

• … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve … Esas, … Karar sayılı kararının kaldırılmasına,
• Atama iptali işleminin hukuka aykırı olduğunun tespit edilerek işlemin iptali yönünde karar verilmesine,
• Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı idareye yüklenmesine karar verilmesini,

Saygılarımla arz ve talep ederim. …/…/…

İmza: ……………….

İDARİ YARGIDA İSTİNAF KANUN YOLUNA BAŞVURU SÜRESİ NE KADARDIR?

İdari yargıda istinaf kanun yoluna başvuru süresi, kararın taraflara tebliğinden itibaren 30 gündür. Bu süre, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (İYUK) 45. maddesi uyarınca düzenlenmiştir.

• Sürenin Başlangıcı: Süre, mahkeme kararının taraflara tebliğ edildiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Kararın tebliğ edilmediği hallerde, bu sürenin başlaması mümkün değildir.
• Son Günün Hesaplanması: 30 günlük süre, gün olarak hesaplanır ve son gün resmi tatile denk gelse bile takip eden ilk iş günü mesai bitimine kadar başvuru yapılabilir.
• Dilekçenin Sunulacağı Yer: İstinaf başvurusu, karar veren ilk derece mahkemesi aracılığıyla yapılır.
• Süresinde Başvuru Yapılmaması: 30 gün içerisinde istinaf başvurusu yapılmazsa karar kesinleşir ve kanun yoluna başvurma hakkı kaybedilir.

Sürelerin doğru bir şekilde hesaplanması ve başvurunun süresi içinde yapılabilmesi için hukuki destek alınması önemlidir.

İDARİ YARGIDA İSTİNAF İNCELEMESİ NASIL YAPILIR?

İstinaf incelemesi, genel olarak iki aşamada gerçekleşir: ilk inceleme ve esastan inceleme.

İLK İNCELEME

İlk inceleme, dilekçelerin İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14. maddesine göre incelenmesiyle başlar. Bu aşamada, bölge idare mahkemesi tarafından şu hususlar değerlendirilir:

• Görev ve Yetki: Mahkemenin dava üzerinde yetkili ve görevli olup olmadığı incelenir.
• İdari Merci Tecavüzü: İlgili idari başvuru yollarının tüketilip tüketilmediği kontrol edilir.
• Ehliyet: Davacı ve davalının yargılama ehliyetine sahip olup olmadığı değerlendirilir.
• Kesin ve Yürütülmesi Gereken İşlem: Dava konusu işlemin, idari davaya konu olabilecek nitelikte kesin ve uygulanabilir bir işlem olup olmadığına bakılır.
• Süre Aşımı: Davanın süresi içinde açılıp açılmadığı kontrol edilir.
• Husumet: Davada doğru tarafa husumet yöneltilip yöneltilmediği değerlendirilir.
• Kanun’un 3. ve 5. Maddelerine Uygunluk: Dilekçelerin yasal gerekliliklere uygun olup olmadığı denetlenir.

Bu unsurlardan birinin eksik veya hatalı olması durumunda davanın reddine karar verilebilir.

ESASTAN İNCELEME

Dilekçenin 14. maddeye uygun olduğunun tespit edilmesi halinde, dava esastan incelenir. Bu aşamada, bölge idare mahkemesi, somut olayın hukuki durumunu ve ilk derece mahkemesinin verdiği kararı değerlendirir.

• Hukuki Denetim: İlk derece mahkemesinin kararı, hukuka uygunluk yönünden detaylı şekilde incelenir.
• Karar Verme: Eğer ilk derece mahkemesi kararı hukuka aykırı bulunursa, karar kaldırılır ve yeni bir karar verilir.
• Hukuka uygun olduğu sonucuna varılırsa, karar onanır.

Bu aşamalar, mahkemelerin hatalı veya eksik bir karar vermesini engellemek ve davaların adil şekilde sonuçlanmasını sağlamak amacıyla gerçekleştirilir.

İDARİ YARGIDA İSTİNAF KANUN YOLUNDA YÜRÜTMENİN DURDURULMASI

İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 52. maddesi, temyiz ve istinaf aşamalarında yürütmenin durdurulması taleplerini düzenlemektedir. Bu maddeye göre, istinaf başvurusunda bulunulması, dava konusu idari işlemin yürütmesini otomatik olarak durdurmaz. Yürütmenin durdurulmasını sağlamak için ayrıca bir yürütmenin durdurulması talebinde (YD talebi) bulunulması gerekmektedir.

Madde kapsamında şu ifade yer alır:

“Bu kararların teminat karşılığında yürütülmesinin durdurulmasına, temyiz istemini incelemeye yetkili Danıştay dava dairesi, kurulu veya istinaf başvurusunu incelemeye yetkili bölge idare mahkemesince karar verilebilir.”

Bu düzenlemeye göre, istinaf sürecinde yürütmenin durdurulması kararı verilmesi, genellikle teminat yatırılmasına bağlıdır. Ancak, iptal davalarında teminat yatırılması zorunlu olmayabilir ve bu durum hâkimin takdirine bırakılmıştır. İptal davası niteliğindeki bir dosyada dahi, davanın özelliğine göre teminat yatırılması kararı verilebilir.

YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARININ ŞARTLARI

Yürütmenin durdurulması talebinin kabul edilebilmesi için, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27. maddesinde yer alan şartların gerçekleşmesi gerekir:

• Telafisi Güç veya İmkânsız Zararlar: İdari işlemin uygulanması hâlinde ortaya çıkacak zararların geri döndürülemez veya düzeltilmesi çok zor bir boyuta ulaşması.
• Açık Hukuka Aykırılık: Dava konusu işlemin bariz bir şekilde hukuka aykırı olması.
• Savunma Süreci: Genelde davalı idarenin savunması alındıktan sonra yürütmenin durdurulması kararı verilir.

Ancak bazı durumlarda, idarenin savunması beklenmeksizin de yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir.

DİLEKÇEDE YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEBİ

İstinaf başvurusu yapılırken, dilekçeye yürütmenin durdurulması talebi eklenmesi büyük önem taşır. Dilekçede şu unsurlara mutlaka yer verilmelidir:

• Yürütmenin durdurulmasının neden gerekli olduğu açıkça belirtilmelidir.
• İşlemin neden hukuka açıkça aykırı olduğuna dair gerekçeler somut bir şekilde ifade edilmelidir.
• İşlemin uygulanması hâlinde doğabilecek telafisi güç veya imkânsız zararların detaylı açıklaması yapılmalıdır.

Bu sebeplerle, istinaf dilekçesi hazırlanırken yürütmenin durdurulması talepleri özenle gerekçelendirilmelidir. Böylece, işlemin hukuki sonuçlarının etkisi en aza indirilebilir.

İDARİ YARGIDA İSTİNAF KARARI ÜZERİNE TEMYİZ BAŞVURUSU

Bölge idare mahkemesinin verdiği kararlar, bazı durumlarda kesin olurken, bazıları ise temyiz edilebilir niteliktedir. Temyiz başvurularını inceleme yetkisi ve sorumluluğu, Danıştay’a aittir. Aşağıda belirtilen durumlar temyiz başvurusuna konu olabilecek kararlar arasındadır:

• Düzenleyici işlemlerle ilgili iptal davaları,
• Konusu yüz bin Türk Lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlerle ilgili açılan davalar,
• Belirli bir meslekten, kamu görevinden veya öğrencilik statüsünden çıkarılmaya yol açan işlemlerle ilgili iptal davaları,
• Ticari faaliyetlerin süresiz veya 30 gün ve daha uzun bir süreyle engellenmesine dair işlemlerle ilgili açılan iptal davaları,
• Müşterek kararname ile yapılan atamalar, naklen atamalar ve görevden almalar, daire başkanları ve daha üst düzey kamu görevlilerinin atama, nakil ve görevden alma işlemleri ile ilgili iptal davaları,
• İmar planları ve parselasyon işlemlerinden kaynaklanan davalar,
• Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonu ve Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu tarafından verilen kararlarla ilgili davalar,
• 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu kapsamındaki işlemlerle ilgili davalar,
• Maden, taşocakları, orman, jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular ile ilgili mevzuatın uygulanmasına ilişkin işlemlerle ilgili davalar,
• Kıyı tesislerine işletme izni verilmesiyle ilgili mevzuatın uygulanmasından doğan davalar,
• 3996 sayılı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli çerçevesinde yapılan işlemlerle ilgili davalar,
• 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’na dayalı işlemlerle ilgili davalar,
• 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu çerçevesindeki işlemlerle ilgili davalar,
• Düzenleyici ve denetleyici kurullar tarafından sektörel bazda alınan kararlara karşı açılan davalar.

Bu konularda verilen bölge idare mahkemesi kararlarına temyiz başvurusu yapılabilir. Temyiz başvurusu, kararın taraflara tebliğinden itibaren 30 gün içinde yapılmalıdır. Karşı taraf da 30 gün içinde temyiz başvurusu yapabilir. Temyiz dilekçesi, kararı veren bölge idare mahkemesine sunulur ve dilekçede bu başvurunun Danıştay’a iletilmek üzere yapıldığı belirtilir. Danıştay tarafından verilen temyiz kararları kesin niteliktedir.

İDARİ YARGIDA İSTİNAF İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR

1.İstinaf başvurusu nedir?

İstinaf başvurusu, idari yargıdaki ilk derece mahkemesinin (İdare Mahkemesi) verdiği karara karşı, kararın hatalı olduğunu düşünen tarafın, bölge idare mahkemesine başvurduğu kanun yoludur. İstinaf, ilk derece mahkemesinin kararını yeniden inceleyen bir başvuru türüdür.

2.İstinaf başvurusu nasıl yapılır?

İstinaf başvurusu, kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde yapılmalıdır. Başvuru, dilekçeyle, kararın verildiği ilk derece mahkemesine yapılır. İlk derece mahkemesi, dilekçeyi kabul ettikten sonra, dosyayı bölge idare mahkemesine gönderir.

3.İstinaf başvuru süresi ne kadardır?

İstinaf başvuru süresi, ilk derece mahkemesinin kararının taraflara tebliğinden itibaren 30 gündür. Bu süre, başvurulacak kararın türüne göre farklılık göstermez ve herkes için aynıdır.

4.İstinaf başvurusu hangi mahkemeye yapılır?

İstinaf başvurusu, ilgili bölge idare mahkemesine yapılır. Bölge idare mahkemesi, ilgili dava türüne göre yerel olarak belirlenmiştir ve başvuru, dava dosyasının gönderileceği doğru bölge idare mahkemesine yapılmalıdır.

5.İstinaf başvurusu yapılırken hangi bilgiler bulunmalıdır?

İstinaf başvurusunda şu bilgilerin yer alması gereklidir:

• Başvuranın kimlik bilgileri,
• İstinaf dilekçesinin konusunun ve talebinin açıkça belirtilmesi,
• İstinaf edilen kararın detaylı bilgileri (tarih, karar numarası),
• Hangi gerekçelere dayanarak istinaf başvurusu yapıldığı,
• Başvurunun süresinde yapıldığına dair deliller.

6.İstinaf başvurusunda bulunmak, yürütmenin durdurulmasını sağlar mı?

Hayır, istinaf başvurusu yapmak, otomatik olarak yürütmenin durdurulmasını sağlamaz. Yürütmenin durdurulması için ayrıca bölge idare mahkemesinden talep edilmesi gerekmektedir. Bu talep, istinaf dilekçesiyle birlikte yapılabilir ve mahkeme, başvuru koşullarına göre karar verir.

7.İstinaf başvurusu kabul edilirse ne olur?

Eğer istinaf başvurusu kabul edilirse, bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesinin kararını bozabilir ve davayı yeniden inceleyebilir. Ayrıca, doğru kararın verilmesi için yeni bir karar alabilir. Bu durumda ilk derece mahkemesinin kararı geçersiz sayılır.

8.İstinaf başvurusu reddedilirse ne olur?

Eğer istinaf başvurusu reddedilirse, ilk derece mahkemesinin kararı kesinleşir. Yani, verilen karar geçerli olur ve itiraz yolu kapanır.

9.İstinaf başvurusu için teminat yatırılması gerekir mi?

İstinaf başvurusu için genellikle teminat yatırılması gerekmez, ancak bazı özel durumlarda ve kararların yürütmesinin durdurulması talep ediliyorsa teminat yatırılması istenebilir. Bu durumda, bölge idare mahkemesi teminat miktarını belirleyebilir.

10.İstinaf başvurusunun ardından ne kadar sürede karar verilir?

İstinaf başvurusu sonrası, bölge idare mahkemesi, dosyayı inceledikten sonra karar verir. Bu süreç, dosyanın karmaşıklığına ve mahkemenin iş yüküne bağlı olarak değişebilir. Genellikle 2-6 ay arasında sonuçlanabilir, ancak bazı durumlarda bu süre uzayabilir.

11.İstinaf başvurusunda yerel mahkemenin kararına tamamen karşı çıkmak mı gerekir?

Hayır, istinaf başvurusu sadece ilk derece mahkemesinin kararındaki hatalar veya hukuka aykırılıklar nedeniyle yapılır. Yani, başvurulan kararın tamamına değil, belirli bir yönüne itiraz edilmesi de mümkündür.

12.İstinaf başvurusu sonucu, ilk derece mahkemesinin kararını değiştirilebilir mi?

Evet, bölge idare mahkemesi, istinaf başvurusunu kabul ederse, ilk derece mahkemesinin kararını değiştirebilir, bozabilir veya onaylayabilir. Yeni bir karar verilebilir.

13.İstinaf başvurusu sonucu verilen kararlar kesin midir?

İstinaf başvurusu sonucunda verilen kararlar, temyize tabi olabilir. Ancak, bazı durumlarda istinaf mahkemesinin verdiği karar kesinleşebilir ve temyiz yoluna başvurulamaz.

14.İstinaf başvurusu ve temyiz başvurusu arasındaki fark nedir?

İstinaf başvurusu, bölge idare mahkemesi tarafından yapılan inceleme ve karar düzeltme sürecidir. Temyiz başvurusu ise Danıştay’a yapılır ve kararın hukuka uygun olup olmadığına dair son incelemeyi sağlar. Temyiz başvurusu, daha üst düzey bir denetim sağlar.

15.İstinaf başvurusu hangi davalarda yapılabilir?

İstinaf başvurusu, idari davalarda yapılabilir. Özellikle idari işlemlerle ilgili iptal davaları, para cezası davaları ve yürütmeyi durdurma talepleri için istinaf başvurusu yapılabilir. Ancak, bazı davalarda doğrudan temyiz yolu açık olabilir.

İDARİ DAVA AVUKATINA SORU SORABİLİRSİNİZ.

İDARİ DAVA AVUKATINDAN ONLINE DANIŞMANLIK ALABILIRSINIZ.

Sorularınızı ve bu sorularla ilgili evrakı sisteme yükleyebilirsiniz. Online danışmanlıkta istediğiniz gün ve saati seçebildiğiniz gibi görüşme tipini de seçebilmektesiniz. Zoom, teams, whatsapp ya da telefon üzerinden görüşme sağlanabilmektedir. Ödemenin ardından tarafınıza randevu yapıldığına dair mail ile bilgi gelmektedir. Sistemde yaşanan herhangi bir sorun olduğundan iletişim numaralarımızdan iletişime geçtiğinizde toplantı manuel olarak planlanabilir. Müvekkillerimizin doğru bilgiye hızlı ve güvenilir şekilde ulaşmasını sağlamak için kurulan Online Danışmanlık Sistemimizden yüzlerce randevu alınmış olup müvekkillerimizin faydalanması amaçlanmıştır.