BOLOGNA SÜRECİ NEDİR?

Bologna Süreci, Avrupa’daki yükseköğretim sistemlerini uyumlu hale getirmeyi amaçlayan bir reform hareketidir. 1999 yılında 29 Avrupa ülkesi tarafından imzalanan Bologna Deklarasyonu ile başlamış olup, günümüzde 40’tan fazla ülke tarafından uygulanmaktadır. Sürecin temel hedefleri arasında ortak bir akademik derece sistemi (lisans, yüksek lisans, doktora), Avrupa Kredi Transfer Sistemi (ECTS) ve diplomaların karşılıklı tanınması yer almaktadır. Bu sayede, öğrencilerin ve akademisyenlerin Avrupa içinde daha kolay hareket edebilmesi, eğitim kalitesinin artırılması ve iş gücü piyasasına uyumlu mezunlar yetiştirilmesi hedeflenmektedir.

BOLOGNA SÜRECİ NEDİR?

Bologna Süreci, Avrupa’daki yükseköğretim sistemlerini uyumlu hale getirmek amacıyla başlatılan bir reform hareketidir. 2010 yılına kadar Avrupa Yükseköğretim Alanı oluşturmayı hedefleyen bu süreç, hükümetler arası bağlayıcı bir anlaşmaya dayanmamakta, tamamen ülkelerin kendi iradeleriyle katılım sağladıkları bir yapı olarak sürdürülmektedir. Günümüzde 47 ülkenin dahil olduğu Süreç, akademik hareketliliği artırmayı, eğitimde kalite güvencesini sağlamayı ve üniversiteler arasında iş birliğini teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Bu sürecin en önemli unsurlarından biri, eğitim sistemlerinin tek tipleştirilmesi yerine, farklılıkların korunarak uyumlu hale getirilmesidir.

Bu sürecin temelleri, 1998 yılında Fransa, İtalya, Almanya ve İngiltere Eğitim Bakanlarının Sorbonne Bildirisi’ni yayımlamasıyla atılmıştır. Ancak, resmi olarak 1999 yılında, 29 ülkenin yükseköğretim bakanlarının Bologna Bildirisi’ni imzalamasıyla başlamıştır. Sürecin temel hedefleri arasında, diploma ve derecelerin karşılaştırılabilir hale getirilmesi, lisans ve yüksek lisans olmak üzere iki aşamalı eğitim sistemine geçiş, Avrupa Kredi Transfer Sistemi’nin (ECTS) uygulanması ve akademik hareketliliğin yaygınlaştırılması yer almaktadır.

Bu süreç, ilerleyen yıllarda daha fazla ülkenin katılımıyla genişlemiş ve yeni hedefler belirlenmiştir. 2001 yılında Prag’da yapılan toplantıda, yaşam boyu öğrenimin teşvik edilmesi, öğrencilerin sürece aktif katılımının sağlanması ve Avrupa Yükseköğretim Alanı’nın cazip hale getirilmesi sürecin öncelikli hedefleri arasına eklenmiştir. 2003 Berlin Konferansı’nda, Avrupa Araştırma Alanı ile Bologna Süreci arasında sinerji kurulması ve doktora çalışmalarının sürece dahil edilmesi kararlaştırılmıştır.

2005 yılında Bergen’de düzenlenen toplantıda, Bologna Süreci’nin sosyal boyutunun güçlendirilmesi, öğrenci ve akademisyen hareketliliğinin artırılması ve Avrupa dışındaki ülkelerle iş birliğinin geliştirilmesi gibi konular gündeme gelmiştir. Bu süreç kapsamında, 2007 yılına kadar kalite güvencesi standartlarının belirlenmesi, ulusal yeterlilik çerçevelerinin oluşturulması ve ortak yükseköğretim programlarının yaygınlaştırılması gibi konularda değerlendirme raporları hazırlanması kararlaştırılmıştır.

Bologna Süreci, yükseköğretimde kaliteyi artırmayı ve Avrupa’yı uluslararası düzeyde cazip bir eğitim merkezi haline getirmeyi amaçlamaktadır. Sürecin en büyük avantajlarından biri, Avrupa’daki üniversiteler arasında akademik geçişleri kolaylaştırması ve öğrencilere uluslararası kariyer fırsatları sunmasıdır. Bologna Süreci sayesinde, üniversiteler ortak standartlarda eğitim vermekte, diplomalar karşılıklı olarak tanınmakta ve mezunların farklı ülkelerde çalışma imkanı artmaktadır.

Günümüzde, süreç çerçevesinde yapılan reformlar, yükseköğretim politikalarının temelini oluşturmaktadır. Avrupa Kredi Transfer Sistemi (ECTS) ile öğrencilerin aldıkları derslerin uluslararası geçerliliği sağlanmakta, diploma ekleri ile mezunların yetkinlikleri daha anlaşılır hale getirilmektedir. Sürecin en önemli hedeflerinden biri de eğitimde şeffaflığı sağlamak ve üniversiteler arasında iş birliklerini teşvik etmektir.

BOLOGNA SÜRECİ NASIL BAŞLADI?

Bologna Süreci’nin kökeni, 1998 yılında Fransa, İtalya, Almanya ve İngiltere’nin eğitim bakanlarının Sorbonne Üniversitesi’nde gerçekleştirdiği toplantıda yayımlanan Sorbonne Bildirisi’ne dayanmaktadır. Bu belge, Avrupa’da ortak bir yükseköğretim alanı oluşturma fikrini ilk kez gündeme getirmiştir. Ancak, Bologna Süreci resmi olarak 1999 yılında, 29 Avrupa ülkesinin yükseköğretimden sorumlu bakanları tarafından Bologna Bildirisi’nin imzalanmasıyla başlamıştır. Sürecin temelinde yer alan altı ana hedef şunlardır:

• Akademik derecelerin ve diplomaların daha anlaşılır ve karşılaştırılabilir hale getirilmesi (bu bağlamda Diploma Eki sisteminin geliştirilmesi)
• Yükseköğretimi lisans ve yüksek lisans olmak üzere iki kademeli bir sisteme dönüştürmek
• Avrupa Kredi Transfer Sistemi’nin (ECTS) uygulanması
• Öğrencilerin ve akademik personelin uluslararası hareketliliğini teşvik etmek
• Yükseköğretimde kalite güvence mekanizmalarını güçlendirmek ve yaygınlaştırmak
• Yükseköğretime Avrupa perspektifi kazandırmak

1999 SONRASI GELİŞMELER

Bologna Bildirisi’nin yayımlanmasının ardından, 2001 yılında Türkiye, Hırvatistan ve Kıbrıs Rum Kesimi’nin de dahil olmasıyla toplam üye sayısı 32’ye çıkmıştır. Aynı yıl Prag’da gerçekleştirilen toplantıda sürecin ilerleyişi değerlendirilmiş ve üç yeni hedef eklenmiştir:

• Yaşam boyu öğrenme kültürünün teşvik edilmesi
• Öğrenci katılımının ve yükseköğretim kurumlarının süreçte daha aktif rol almasının sağlanması
• Avrupa Yükseköğretim Alanı’nın uluslararası cazibesini artırmak

2003 yılında Berlin’de gerçekleştirilen toplantıda, sürece 33 Avrupa ülkesinin yükseköğretim bakanları katılım sağlamış ve Bologna Süreci’ne yeni bir boyut eklenmiştir. Bu kapsamda, Avrupa Araştırma Alanı (ERA) ile Avrupa Yükseköğretim Alanı (EHEA) arasında iş birliği sağlanması ve doktora eğitimlerinin sürece dahil edilmesi kararlaştırılmıştır. Ayrıca, 2005 yılında gerçekleştirilecek Bergen Konferansı öncesinde üye ülkelerin odaklanması gereken üç öncelik alanı belirlenmiştir:

• Lisans ve yüksek lisans düzeyinde iki aşamalı eğitim modelinin yaygınlaştırılması
• Diploma ve akademik derecelerin karşılıklı tanınmasının sağlanması
• Eğitimde kalite güvence sistemlerinin geliştirilmesi

Berlin toplantısında, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Vatikan, Rusya Federasyonu, Sırbistan-Karadağ, Kuzey Makedonya ve Andorra’nın da katılımıyla Bologna Süreci’ndeki ülke sayısı 40’a ulaşmıştır.

2005 BERGEN KONFERANSI VE SONRASI

2005 yılında Norveç’in Bergen kentinde düzenlenen Avrupa Eğitim Bakanları Konferansı’nda, Bologna Süreci’ne beş yeni ülke daha katılmış ve üye ülke sayısı 45’e yükselmiştir. Bu toplantıda, 2005-2007 yılları arasında öncelikli olarak ele alınması gereken dört temel alan belirlenmiştir:

• Avrupa Yükseköğretim Alanı ile Avrupa Araştırma Alanı’nın entegrasyonunu sağlamak
• Bologna Süreci’nin sosyal boyutunu güçlendirerek fırsat eşitliğini artırmak
• Akademisyenler ve öğrenciler için uluslararası hareketlilik imkanlarını genişletmek
• Avrupa Yükseköğretim Alanı’nın küresel ölçekte daha cazip hale getirilmesi ve diğer ülkelerle iş birliğinin artırılması

Ayrıca, 2007 yılına kadar değerlendirilmesi planlanan dört ana konu belirlenmiştir:

• Avrupa Kalite Güvencesi Birliği (ENQA) tarafından geliştirilen kalite standartlarının üye ülkelerde uygulanma düzeyinin incelenmesi
• Ulusal Yeterlilik Çerçevelerinin oluşturulması ve uygulanması
• Ortak yükseköğretim programlarının, özellikle de doktora seviyesinde yaygınlaştırılması
• Yükseköğretimde esnek öğrenme yollarının geliştirilmesi

Bologna Süreci, her ülkenin eğitim yapısına uygun şekilde uygulanabilen esnek bir sistemdir. Avrupa Yükseköğretim Alanı’nın çeşitliliğini koruyarak, ortak standartlar çerçevesinde eğitim kalitesini artırmayı amaçlayan bu süreç, akademik dünyada köklü değişiklikler yaratmaya devam etmektedir. Süreç kapsamında yapılan reformlar, eğitimde eşitliği sağlamak, öğrenci ve akademisyen hareketliliğini artırmak ve uluslararası iş gücü piyasasında rekabet edebilir bireyler yetiştirmek gibi birçok avantaj sunmaktadır. Bologna Süreci’nin gelecekte de yükseköğretimde reformların temelini oluşturması beklenmektedir.

BOLOGNA SÜRECİNİN EYLEM BAŞLIKLARI NELERDİR?

Bologna Süreci kapsamında belirlenen eylem başlıkları, Avrupa Yükseköğretim Alanı’nın (EHEA) oluşturulmasını sağlamak ve yükseköğretimde kaliteyi artırmak amacıyla belirlenmiştir.

1. Kolay anlaşılır ve birbirleriyle karşılaştırılabilir yükseköğretim diploma ve/veya dereceleri oluşturmak (bu amaç doğrultusunda Diploma Eki uygulamasının geliştirilmesi)
2. Yükseköğretimde Lisans ve Yüksek Lisans olmak üzere iki aşamalı derece sistemine geçmek
3. Avrupa Kredi Transfer Sistemini (European Credit Transfer System, ECTS) uygulamak
4. Öğrencilerin ve öğretim görevlilerinin hareketliliğini sağlamak ve yaygınlaştırmak
5. Yükseköğretimde kalite güvencesi sistemleri ağını oluşturmak ve yaygınlaştırmak
6. Yükseköğretimde Avrupa boyutunu geliştirmek
7. Yaşam boyu öğrenimi teşvik etmek
8. Öğrencilerin ve yükseköğretim kurumlarının sürece aktif katılımını sağlamak
9. Avrupa Yükseköğretim Alanı’nın cazip hale getirmek
10. “Avrupa Araştırma Alanı (European Research Area, ERA) ile Avrupa Yükseköğretim Alanı (European Higher Education Area, EHEA) arasında bir sinerji kurmak ve Doktora çalışmaları

BOLOGNA SÜRECİ NASIL İŞLER?

Bologna Süreci, uluslararası, ulusal ve kurumsal düzeylerde yürütülen, Avrupa yükseköğretim alanını ortak bir yapı haline getirmeyi amaçlayan bir girişimdir. Sürecin temel yönlendirme ve koordinasyon görevini üstlenen yapı Bologna Süreci İzleme Grubu (Bologna Follow-Up Group – BFUG) olarak adlandırılmaktadır.

BOLOGNA SÜRECİ’NİN ULUSLARARASI DÜZEYDE YÜRÜTÜLMESİ

Bologna Süreci’nin gelişimini takip etmek ve belirlenen hedeflerin hayata geçirilmesini sağlamak amacıyla 2001 yılında Prag’daki Avrupa Bakanlar Konferansı’nda Bologna Süreci İzleme Grubu (BFUG) kurulmuştur. Bu yapı, Bologna Süreci’ne dahil olan ülkelerin temsilcilerinden oluşmakta olup, süreçle ilgili önemli kararların alınmasında etkili bir rol oynamaktadır.

BFUG’ye Avrupa Komisyonu (European Commission), Avrupa Konseyi (Council of Europe), Avrupa Üniversiteler Birliği (European University Association – EUA), Avrupa Ulusal Öğrenci Birlikleri (The National Unions of Students in Europe – ESIB), Avrupa Yükseköğretim Kurumları Birliği (European Association of Institutions in Higher Education – EURASHE) ve UNESCO Yükseköğretim Merkezi (UNESCO-CEPES) gibi uluslararası kuruluşlar danışman üye statüsünde dahil edilmiştir.

BFUG’nin temel görevi, Bologna Süreci çerçevesinde belirlenen reformların uygulanmasını takip etmek ve alınması gereken tedbirleri belirlemektir. Bologna Süreci’ni yönlendiren bu oluşum, her iki yılda bir Avrupa’daki yükseköğretimden sorumlu Bakanların katıldığı Bakanlar Konferansı’nı düzenleyerek, sürecin ilerleyişini değerlendirir ve geleceğe yönelik yol haritalarını belirler. Bologna Süreci kapsamında gerçekleştirilen bu toplantılar, sürecin güncellenmesi ve genişletilmesi açısından kritik bir rol oynamaktadır.

Bologna Süreci Bakanlar Konferansları, 1999’da Bologna’da başlatılmış ve sırasıyla 2001 Prag, 2003 Berlin, 2005 Bergen, 2007 Londra, 2009 Leuven ve 2010 Budapeşte olmak üzere düzenli olarak devam etmiştir. Her toplantıda, Bologna Süreci’nin öncelikleri belirlenmekte ve sürecin uygulama aşamasında yaşanan zorluklar ele alınmaktadır.

BOLOGNA SÜRECİ’NDE ULUSAL DÜZEYDE YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR

Bologna Süreci, sadece uluslararası düzeyde değil, aynı zamanda her ülkenin kendi yükseköğretim yapısına uygun olarak ulusal düzeyde de yürütülmektedir. Her ülkenin yükseköğretimden sorumlu bakanlıkları, ulusal rektörler konferansları, üniversite birlikleri, kalite güvencesi kuruluşları ve öğrenci temsilcilikleri Bologna Süreci kapsamında aktif rol almaktadır. Sürecin ulusal düzeyde başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için, ülkeler kendi yükseköğretim sistemlerini Bologna ilkelerine uyumlu hale getirmek için reformlar gerçekleştirmektedirler.

Ulusal düzeyde, Bologna Süreci’nin temel hedefleri doğrultusunda özellikle Avrupa Kredi Transfer Sistemi (ECTS), kalite güvencesi mekanizmaları ve akademik derecelerin tanınması gibi konular üzerinde çalışılmaktadır. Ayrıca, öğrenci ve akademisyen hareketliliğini artırmak, ortak diploma programları geliştirmek ve yükseköğretimde şeffaflığı sağlamak için çeşitli düzenlemeler yapılmaktadır.

KURUMSAL DÜZEYDE BOLOGNA SÜRECİ’NİN UYGULANMASI

Bologna Süreci, sadece hükümetler veya uluslararası kuruluşlar tarafından değil, aynı zamanda bireysel yükseköğretim kurumları tarafından da yürütülmektedir. Üniversiteler, fakülteler, bölümler, akademisyenler ve öğrenciler Bologna Süreci’nin uygulanmasında kritik rol oynamaktadır. Bologna reformlarının en temel uygulayıcıları olarak yükseköğretim kurumları, ders programlarını yeniden yapılandırmak, çift diploma programları oluşturmak ve kalite güvencesini artırmak için çalışmaktadır.

Öğrenciler ve öğretim üyeleri, Bologna Süreci sayesinde Avrupa çapında daha fazla hareketlilik imkânı elde etmekte ve akademik yeterliliklerini uluslararası düzeyde daha kolay tanıtabilmektedirler. Üniversiteler, Bologna Süreci doğrultusunda öğrencilere Diploma Eki (Diploma Supplement) sunarak, mezunların uluslararası iş gücü piyasasında daha avantajlı konumda olmalarını sağlamaktadır.

BOLOGNA SÜRECİ İZLEME GRUBU (BFUG) VE YÖNETİM MEKANİZMASI

BFUG, Bologna Süreci’nin uygulanmasını denetlemekle yükümlü bir yapıdır ve şu üç ana bileşenden oluşur:

• BFUG Genel Kurulu – Sürecin genel işleyişini ve karar alma süreçlerini yöneten ana organ
• BFUG Yönetim Kurulu (BFUG Board) – Sürecin yürütülmesini destekleyen ve uygulama aşamalarını takip eden yapı
• BFUG Sekretaryası – Bologna Süreci çerçevesinde düzenlenen toplantıların organizasyonu ve idari işlerin yürütülmesinden sorumlu birim

BFUG YÖNETİM KURULU’NUN GÖREVLERİ

Bologna Süreci etkinliklerinin düzenlenmesine katkı sağlamak

Bologna Süreci kapsamına yeni katılan ülkelerin adaptasyon sürecine yardımcı olmak

Bologna Süreci’nin ilerleyişine ilişkin değerlendirme raporları hazırlamak

Bakanlar Konferansı’na yönelik hazırlık çalışmalarını yürütmek

Çeşitli alanlarda uzmanlardan oluşan Çalışma Grupları oluşturarak belirlenen konular üzerine detaylı analizler yapmak

BFUG SEKRETARYASI’NIN GÖREVLERİ

• Bologna Süreci ile ilgili toplantıların organizasyonunu sağlamak
• BFUG ve Yönetim Kurulu tarafından belirlenen işlerin yürütülmesini sağlamak
• Bologna Süreci çalışma programının uygulanmasına yönelik faaliyetleri yürütmek

Bologna Süreci, Avrupa yükseköğretim alanını daha bütünleşik, şeffaf ve rekabetçi hale getirmek amacıyla oluşturulmuş kapsamlı bir reform sürecidir. Sürecin uluslararası düzeyde yönetilmesi Bologna Süreci İzleme Grubu (BFUG) tarafından gerçekleştirilirken, ulusal düzeyde ülkeler kendi eğitim sistemlerini Bologna Süreci ilkelerine uyumlu hale getirmeye çalışmaktadır. Üniversiteler, fakülteler ve öğrenciler ise Bologna Süreci’nin asıl uygulayıcılarıdır ve sürecin başarısı büyük ölçüde onların aktif katılımına bağlıdır.

Bologna reformları sayesinde Avrupa çapında akademik dereceler karşılaştırılabilir hale gelmiş, öğrenci hareketliliği artmış ve kalite güvencesi sistemleri geliştirilmiştir. Bologna Süreci, gelecekte de Avrupa yükseköğretimini güçlendirmek ve küresel düzeyde cazip hale getirmek için devam eden bir süreç olarak varlığını sürdürecektir.

BOLOGNA SÜRECİNE ÜYE OLAN ÜLKELER HANGİSİDİR?

Bologna Süreci, Avrupa’daki yükseköğretim sistemlerini uyumlu hale getirmek amacıyla 19 Haziran 1999’da Bologna’da gerçekleştirilen konferansla başlamıştır. İlk aşamada sürece katılan ülkelerin sayısı 29 olup, bu ülkeler şu şekilde sıralanmaktadır:

1999 Bologna Konferansı’nda Sürece Katılan İlk 29 Ülke

Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovak Cumhuriyeti, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, İngiltere ve İrlanda.

2001 Prag Bakanlar Toplantısı’nda Bologna Süreci’ne Katılan Yeni Ülkeler

Bu toplantıda dört yeni ülke sürece dahil olmuştur

• Hırvatistan
• Kıbrıs
• Lihtenştayn
• Türkiye

2003 Berlin Bakanlar Konferansı’nda Bologna Süreci’ne Dahil Edilen Yeni Ülkeler

Bu konferansta yedi yeni ülkenin Bologna Süreci’ne katılmasıyla üye sayısı 40’a yükselmiştir. Sürece dahil olan ülkeler

• Arnavutluk
• Andora
• Bosna-Hersek
• Vatikan Şehir Devleti
• Rusya Federasyonu
• Sırbistan-Karadağ
• Kuzey Makedonya

2005 Bergen Bakanlar Toplantısı’nda Sürece Katılan Ülkeler

Beş yeni ülkenin dahil olmasıyla sürece katılan ülkelerin sayısı 45’e ulaşmıştır. Sürece eklenen ülkeler:

• Ermenistan
• Azerbaycan
• Gürcistan
• Moldova
• Ukrayna

2007 Londra Bakanlar Konferansı’nda Katılım

• Karadağ, 2006 yılında bağımsızlığını ilan ettikten sonra 2007 Londra Bakanlar Konferansı’nda Bologna Süreci’ne dahil edilmiştir.

2010 Budapeşte-Viyana Bakanlar Konferansı’nda Sürece Katılım

• Kazakistan, 11-12 Mart 2010’da düzenlenen Budapeşte-Viyana Bakanlar Konferansı’nda sürece dahil edilerek Bologna Süreci’ne katılan 47. ülke olmuştur.

BOLOGNA SÜRECİNDE YER ALAN ULUSLARARASI KURULUŞLAR

Bologna Süreci İzleme Grubu (Bologna Follow-Up Group – BFUG), Avrupa’daki yükseköğretim sistemlerini koordine etmekten sorumlu temel yapı olup, bazı uluslararası kuruluşlar da sürecin önemli paydaşları arasındadır. Bu kuruluşlar, BFUG toplantılarına katılarak sürecin gelişimine katkı sağlamaktadır.

Bologna Süreci kapsamında oy kullanma hakkına sahip olan tek kuruluş Avrupa Komisyonu’dur. Ancak, diğer kuruluşlar BFUG’ye danışman üye statüsüyle dahil edilmiştir.

BOLOGNA SÜRECİ’NDE YER ALAN ÖNEMLİ ULUSLARARASI KURULUŞLAR

• European Commission (Avrupa Komisyonu) – Avrupa Birliği’nin yürütme organı olup, sürecin koordinasyonunda aktif rol almaktadır.
• Council of Europe (Avrupa Konseyi) – Avrupa’daki eğitim ve insan hakları politikalarını destekleyen kuruluşlardan biridir.
• European University Association (EUA – Avrupa Üniversiteler Birliği) – Avrupa’daki üniversitelerin iş birliği yapmasını sağlayan bir örgüttür.
• European Association of Institutions in Higher Education (EURASHE – Avrupa Yükseköğretim Kurumları Birliği) – Avrupa’daki yükseköğretim kurumlarının kalite ve standartlarını geliştirmeyi amaçlamaktadır.
• The National Unions of Students in Europe (ESIB – Avrupa Ulusal Öğrenci Birlikleri) – Avrupa’daki öğrencilerin haklarını ve akademik koşullarını iyileştirmeye yönelik çalışmalar yürütmektedir.
• UNESCO-CEPES (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu – Yükseköğretim Merkezi) – Yükseköğretim alanındaki küresel gelişmeleri destekleyen bir yapıdır.
• Education International Pan-European Structure (EI – Uluslararası Eğitim Avrupa Yapısı) – Eğitimcilerin ve akademisyenlerin haklarını savunan bir federasyondur.
• European Association for Quality Assurance in Higher Education (ENQA – Avrupa Yükseköğretim Kalite Güvencesi Birliği) – Avrupa yükseköğretiminde kalite güvence sistemlerinin oluşturulmasını teşvik eder.
• Union of Industrial and Employers’ Confederations of Europe (ETUCE – Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonları Birliği) – İş dünyası ile akademik kurumlar arasındaki iş birliğini güçlendirmeye yönelik çalışmalar yapmaktadır.

Bologna Süreci, Avrupa’daki yükseköğretimi ortak bir çerçevede buluşturan en önemli reform hareketlerinden biri olmuştur. İlk olarak 1999’da 29 ülkenin katılımıyla başlayan süreç, zamanla genişleyerek toplam 47 ülkeyi içine alan bir yapıya dönüşmüştür. Süreçte yükseköğretimin daha erişilebilir ve uluslararası düzeyde tanınır hale gelmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca, Bologna Süreci’ne dahil olan uluslararası kuruluşlar, eğitim politikalarının oluşturulmasında önemli katkılarda bulunmaktadır. Avrupa’daki eğitim sistemlerini ortak bir çatı altında toplamayı hedefleyen bu süreç, gelecekte de akademik iş birliğini artırarak eğitim standartlarını yükseltmeyi sürdürecektir.

BOLOGNA SÜRECİ ÜYELİK KRİTERLERİ NELERDİR?

Bologna Süreci’ne katılmak isteyen ülkeler için belirlenen kriterler, Berlin Bildirisi’nde netleştirilmiştir. Buna göre, Avrupa Kültür Anlaşması’na taraf olan ve yükseköğretim sistemlerinde Bologna hedeflerini benimsemeye istekli ülkeler başvuru yapabilir. Sürece dahil olmak isteyen ülkeler, belirlenen ilkeleri ve hedefleri taahhüt ettiklerini göstermelidir.

TEMEL İLKELER

Bologna Süreci’ne katılım için aday ülkelerin şu ilkeleri benimsemeleri beklenmektedir:

• Öğrenci ve akademik personel hareketliliğinin desteklenmesi
• Üniversitelerin özerkliği
• Yükseköğretim yönetimine öğrenci katılımı
• Yükseköğretimin kamu sorumluluğu altında olması
• Bologna Süreci’nin sosyal boyutunun gözetilmesi
• Hedefler ve Eylem Alanları

Bologna Bildirisi’nde belirlenen ve Prag ile Berlin Bildirileri’nde genişletilen 10 eylem alanı şunlardır:

• Anlaşılır ve karşılaştırılabilir diploma sisteminin oluşturulması
• Lisans ve yüksek lisansı kapsayan iki aşamalı sistemin benimsenmesi
• Avrupa Kredi Transfer Sistemi’nin (ECTS) uygulanması
• Öğrenci ve akademik personel hareketliliğinin artırılması
• Kalite güvencesine yönelik iş birliğinin teşvik edilmesi
• Yükseköğretimde Avrupa boyutunun güçlendirilmesi
• Yaşam boyu öğrenimin teşvik edilmesi
• Yükseköğretim kurumları ve öğrenciler arasındaki etkileşimin artırılması
• Avrupa Yükseköğretim Alanı’nın küresel çekiciliğinin artırılması
• Doktora programlarının geliştirilmesi ve Avrupa Araştırma Alanı ile bağlantısının güçlendirilmesi

Sürece katılmak isteyen ülkeler, Bologna Süreci’nin ilkelerine ve hedeflerine uyum sağlamayı taahhüt eden bir başvuru hazırlar. Bu başvuru, ülkenin mevcut yükseköğretim sistemine dair bir değerlendirme raporu ile desteklenir. Başvurular, Bologna İzleme Grubu (BFUG) tarafından incelenir ve ülkeye sürece dahil olup olamayacağı bildirilir. Kabul edilen ülkeler, Bologna Süreci etkinliklerine katılım hakkı elde eder.

BOLOGNA SÜRECİ’NİN SOSYAL BOYUTU VE YÜKSEKÖĞRETİM YÖNETİMİNE ÖĞRENCİLERİN KATILIMI

Avrupa’daki üniversiteler ve eğitim sistemleri, sosyal, ekonomik, politik ve demografik olarak farklılıklar göstermektedir. Bu farklılıklar, eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak ve katılımcı ülkeler arasında uyum sağlamak amacıyla “sosyal boyut” kavramının geliştirilmesine yol açmıştır. Sosyal Boyut Çalışma Grubu, bu kavramı detaylı bir şekilde tanımlayarak, farklılıkların giderilmesi ve eşit eğitim fırsatları sunulması için çalışmalar gerçekleştirmiştir.

Sosyal boyut, “üniversite eğitimine erişim, eğitime katılım ve mezuniyet oranlarının toplumun tüm çeşitliliğini yansıtacak şekilde düzenlenmesi” olarak tanımlanabilir. Bu kavram, eğitim politikalarının herkes için erişilebilir hale getirilmesini hedefler.

YÜKSEKÖĞRETİMDE SOSYAL BOYUTUN TEMEL UNSURLARI

Tüm bireylerin nitelikli eğitime erişim hakkı bulunmalı, bu sayede bireysel gelişim, istihdam olanakları ve topluma aktif katılım desteklenmelidir.

• Eğitimde eşitlik, sosyal, kültürel ve ekonomik gelişim sağlayarak toplumun genel refah düzeyini artırır.
• Yükseköğretimin herkes için erişilebilir hale getirilmesi, sosyal adaletin sağlanmasına katkı sunar ve bilgi toplumunun oluşmasına yardımcı olur.
• Eğitimde adaletin sağlanmadığı durumlarda işsizlik ve sosyal dışlanma gibi olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir.
• Öğrencilerin eğitimlerini başarıyla tamamlayabilmeleri için uygun çalışma ve barınma koşullarına sahip olmaları gerekmektedir.
• Öğrencilere eğitim hayatları boyunca rehberlik ve danışmanlık hizmetleri sunulmalı, eğitimde eşitlik desteklenmelidir.
• Maddi veya sosyal bakımdan dezavantajlı olan bireylerin eğitime erişimi için devlet destekleri sağlanmalıdır.
• Bireylere hayat boyu öğrenme fırsatları sunularak eğitim sistemleri esnek hale getirilmelidir.
• Öğretim sistemlerinin planlanması ve düzenlenmesi sürecinde öğrenciler de aktif rol almalıdır.

SOSYAL BOYUTUN TARİHSEL GELİŞİMİ

Sosyal boyut kavramı, ilk kez 2001 yılında Prag’da gerçekleştirilen toplantıda gündeme getirilmiştir. Sonraki yıllarda Berlin, Bergen ve Londra’daki toplantılarda bu kavram üzerinde daha fazla durulmuş ve eğitimde eşit fırsatlar sunulması gerektiği vurgulanmıştır. 2005 yılında Norveç’te oluşturulan çalışma grubu, öğrencilerin sosyal ve ekonomik durumlarını incelemek ve eğitime erişimde karşılaşılan engelleri belirlemek amacıyla görevlendirilmiştir.

EUROSTUDENT PROJESİ VE TÜRKİYE’NİN KATKILARI

Eurostudent Projesi, öğrencilerin sosyo-ekonomik durumlarını incelemek ve uluslararası karşılaştırmalara dayalı politikalar geliştirmek amacıyla başlatılmıştır. Türkiye, 2007 yılında bu projeye dâhil olmuş ve öğrencilerin finansal koşulları, barınma, eğitime erişim gibi konuları ele alan anket çalışmaları gerçekleştirmiştir.

ÖĞRENCİ KATILIMI VE TEMSİLİYET

Avrupa’daki öğretim kurumlarında, öğrencilerin eğitim yönetimine aktif olarak katılmasını sağlamak amacıyla çeşitli yapılar oluşturulmuştur. 1982’de kurulan Avrupa Öğrenci Birliği (ESU), öğrencilerin haklarını korumak ve eğitim politikalarında söz sahibi olmalarını desteklemek amacıyla faaliyete geçmiştir.

TÜRKİYE’DE ÖĞRENCİ TEMSİLİYETİ

2005 yılında yürürlüğe giren Yükseköğretim Kurumları Öğretim Konseyleri Yönetmeliği ile birlikte, öğrencilerin akademik karar alma mekanizmalarında daha fazla rol almaları sağlanmıştır. Ulusal Öğretim Konseyi’nin oluşturulmasıyla, öğrenciler kendi haklarını ve görüşlerini çok daha etkin bir şekilde dile getirme fırsatı bulmuştur.

YÖK DİPLOMA DENKLİK VE BOLOGNA SÜRECİ

YÖK Diploma Denklik, Türkiye’de yükseköğretim alanında alınan diplomaların yurt dışında tanınması ve yurt dışında alınan diplomaların Türkiye’de geçerli olması için gerekli olan bir süreçtir. Süreç, Avrupa’daki yükseköğretim sistemlerinin uyumlu hale getirilmesini amaçlayan bir sistem olup, YÖK Diploma Denklik sürecini doğrudan etkilemektedir. YÖK Diploma Denklik başvuruları, süreç ile uyumlu üniversitelerden mezun olan öğrenciler için daha avantajlı olabilmektedir.

YÖK Diploma Denklik işlemleri, Avrupa Yükseköğretim Alanı’na (EHEA) üye ülkelerde alınan diplomaların Türkiye’de değerlendirilmesini içermektedir. Süreç ile, YÖK Diploma Denklik işlemlerinde bazı standartlar belirlenmiş olup, özellikle kredi transfer sistemi ve diplomaların tanınması konusunda çeşitli düzenlemeler yapılmıştır.

Bologna Süreci çerçevesinde, YÖK Diploma Denklik işlemlerinde dikkate alınan en önemli unsurlar, yükseköğretim kurumunun tanınırlığı, programın içeriği ve eğitim süresidir. Sürece dahil olan ülkelerde alınan diplomalar, YÖK Diploma Denklik işlemlerinde genellikle daha hızlı değerlendirilmektedir. YÖK Diploma Denklik başvurusunda bulunan adaylar, mezun oldukları üniversitenin süreç kriterlerine uygun olup olmadığını incelemelidir.

YÖK Diploma Denklik süreci, süreç ile uyumlu üniversitelerden mezun olan öğrenciler için genellikle daha kolay ilerler. Bunun sebebi, süreç kapsamında oluşturulan Avrupa Kredi Transfer Sistemi (ECTS) ve Diploma Eki (Diploma Supplement) gibi uygulamaların YÖK Diploma Denklik değerlendirmelerinde dikkate alınmasıdır. Eğer bir üniversite Bologna Süreci’ne tam uyum sağlamışsa, YÖK Diploma Denklik başvurusu sırasında daha az ek belge talep edilebilir.

Ancak, YÖK Diploma Denklik sürecinde her diploma otomatik olarak kabul edilmez. YÖK Diploma Denklik başvurusu yapan adaylar, mezun oldukları üniversitenin uluslararası düzeyde tanınırlığını kontrol etmelidir. Bologna Süreci’ne dahil olmayan ülkelerde alınan diplomalar, YÖK Diploma Denklik sürecinde daha detaylı bir incelemeye tabi tutulabilir.

Bologna Süreci, YÖK Diploma Denklik uygulamalarını büyük ölçüde etkilemiştir. Özellikle Avrupa’da yükseköğretim gören öğrenciler için YÖK Diploma Denklik işlemleri, Bologna Süreci kriterlerine göre şekillenmiştir. Sürece uygun üniversitelerden mezun olan öğrenciler, YÖK Diploma Denklik için başvurduklarında, eğitim süreleri ve aldıkları dersler bakımından daha avantajlı olabilmektedir.

Bologna Süreci ile, YÖK Diploma Denklik başvurularında akreditasyon önemli bir kriter haline gelmiştir. YÖK Diploma Denklik sürecinde, süreç kapsamında tanınan ve akredite edilmiş üniversitelerden alınan diplomaların geçerliliği daha yüksek olabilir. YÖK Diploma Denklik başvurusu yapan adaylar, üniversitelerinin sürece ile uyumlu olup olmadığını öğrenmelidir.

Bologna Süreci, YÖK Diploma Denklik işlemlerini kolaylaştırırken aynı zamanda belirli standartlar getirmiştir. Bu standartlar, eğitim sürelerinin uyumluluğu, kredi sisteminin karşılaştırılabilirliği ve program içeriklerinin denkliğini içermektedir. YÖK Diploma Denklik almak isteyen adaylar, mezun oldukları üniversitenin süreç standartlarına uyum sağladığını belgeleyerek başvurularını daha kolay tamamlayabilirler.

YÖK Diploma Denklik süreci, Bologna Süreci’nin getirdiği yeniliklerle daha sistematik bir hale gelmiştir. Özellikle Avrupa Yükseköğretim Alanı’na üye ülkelerden alınan diplomaların YÖK Diploma Denklik açısından değerlendirilmesi, kriterlere göre yapılmaktadır. YÖK Diploma Denklik başvurularında, adayların mezun oldukları programların sürece uygunluğu belirleyici bir faktördür.

YÖK Diploma Denklik süreci Bologna Süreci ile doğrudan bağlantılıdır. Sürece tam uyum sağlamış üniversitelerden mezun olan adayların YÖK Diploma Denklik alması daha kolay olabilirken, bu sürece dahil olmayan ülkelerden alınan diplomalar daha ayrıntılı bir değerlendirmeye tabi tutulabilir. YÖK Diploma Denklik almak isteyen adayların, Sürecin kriterlerine uyumlu üniversitelerden mezun olmaları süreci kolaylaştırabilir.

AKADEMİK KADRO AVUKATINA SORU SORABİLİRSİNİZ.

AKADEMİK KADRO AVUKATINDAN ONLINE DANIŞMANLIK ALABILIRSINIZ.

Sorularınızı ve bu sorularla ilgili evrakı sisteme yükleyebilirsiniz. Online danışmanlıkta istediğiniz gün ve saati seçebildiğiniz gibi görüşme tipini de seçebilmektesiniz. Zoom, teams, whatsapp ya da telefon üzerinden görüşme sağlanabilmektedir. Ödemenin ardından tarafınıza randevu yapıldığına dair mail ile bilgi gelmektedir. Sistemde yaşanan herhangi bir sorun olduğundan iletişim numaralarımızdan iletişime geçtiğinizde toplantı manuel olarak planlanabilir. Müvekkillerimizin doğru bilgiye hızlı ve güvenilir şekilde ulaşmasını sağlamak için kurulan Online Danışmanlık Sistemimizden yüzlerce randevu alınmış olup müvekkillerimizin faydalanması amaçlanmıştır.