DÖVİZLE SÖZLEŞME YASAĞI (2024)

Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu? 13 Eylül 2018 tarihli ve 30534 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yapılan değişiklik, Türkiye’de döviz cinsinden yapılan sözleşmelerin sınırlandırılmasını hedeflemiştir. Bu düzenleme, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’ın 4’üncü maddesine eklenen (g) bendi ile getirilmiştir ve Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarındaki bazı sözleşmelerde döviz cinsinden veya dövize endeksli bedel belirlemelerine kısıtlama getirmektedir.

DÖVİZLE SÖZLEŞME YASAĞI NEDİR?

Dövizle sözleşme yapma yasağı, Türkiye’de belirli sözleşmelerde para borçlarının döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenmesini yasaklayan bir düzenlemedir. Bu düzenleme, 13 Eylül 2018 tarihinde 30534 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve Türkiye’de yerleşik kişilerin aralarındaki bazı sözleşme türlerinde döviz veya döviz endeksli para birimi kullanımını sınırlandırmıştır. Dövizle sözleşme yapma yasağı, özellikle Türkiye’deki ekonomik istikrarı korumak, Türk Lirası’nın kullanımını teşvik etmek ve döviz kurlarındaki dalgalanmaların sözleşme taraflarına olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla getirilmiştir.

12 Eylül 2018 tarihinde Cumhurbaşkanı tarafından yayımlanan 85 sayılı Karar ile dövizle veya döviz endeksli olarak yapılması yasaklanan hukuki ilişkilerin kapsamı belirlenmiştir. Buna göre, dövizle sözleşme yapma yasağı ile mal ve hizmet alım satımı, kira sözleşmeleri, iş sözleşmeleri ve diğer ticari sözleşmelerde döviz kullanımı sınırlanmıştır. Ancak, belirli şartlar altında bazı istisnalara da yer verilmiştir. Dövizle sözleşme yapma yasağı kapsamında yapılan değişikliklerle, Türkiye’deki şirketlerin ve kişilerin para borcu içeren sözleşmeleri döviz cinsinden yapması kısıtlanmış ve Türk Lirası kullanımının yaygınlaştırılması hedeflenmiştir.

Söz konusu yasağın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 6 Ekim 2018 tarihli ve 30557 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tebliğ ile düzenlenmiştir. Bu tebliğ, dövizle sözleşme yapma yasağının detaylarını belirleyerek hangi sözleşme türlerinde döviz kullanılabileceğine dair istisnaları açıklamaktadır. Ancak, bu tebliğ sonrasında Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 16 Kasım 2018 tarihinde ve 30597 sayılı Resmî Gazete’de yeni bir tebliğ yayımlanmış ve önceki düzenlemede bazı değişiklikler yapılmıştır. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’a İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’in 8’inci maddesi değiştirilerek daha geniş kapsamlı bir düzenleme getirilmiştir.

Son olarak, 19 Nisan 2022 tarihinde yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2022-32/66) ile dövizle sözleşme yapma yasağının kapsamı ve uygulanma şekli bir kez daha düzenlenmiştir. Bu tebliğ ile 8’inci maddenin dokuzuncu fıkrasına “Ancak sözleşme konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur.” ifadesi eklenmiştir. Ayrıca, aynı maddenin on beşinci fıkrasında yer alan “kararlaştırılması” ibaresi “kararlaştırılması, ödenmesi ve kabul edilmesi” olarak değiştirilmiştir. Bu değişiklikler, dövizle sözleşme yapma yasağı kapsamında yalnızca sözleşme bedelinin belirlenmesi aşamasını değil, aynı zamanda bu bedelin nasıl ödeneceği ve kabul edileceği süreçlerini de kapsamıştır.

Yapılan değişiklikler ile dövizle sözleşme yapma yasağı, Türkiye’deki yerleşik kişilerin aralarındaki sözleşmelerde döviz kullanımını sınırlamaya devam etmektedir. Dövizle sözleşme yapma yasağı devam ederken, bazı sektörlerde ve uluslararası sözleşmelerde belirli istisnalar bulunmaktadır. Özellikle, uluslararası piyasalarda fiyatı döviz cinsinden belirlenen kıymetli madenlere ve emtiaya dayalı sözleşmeler dövize endeksli sözleşme sayılmakta ve bu tür sözleşmeler yasağın kapsamı dışında tutulmaktadır. Örneğin, taşımacılık faaliyetlerine ilişkin akaryakıt fiyatlarına yapılan endeksleme dövizle sözleşme yapma yasağı kapsamına girmemektedir.

Bu düzenleme ile dövizle sözleşme yapma yasağı, ekonomik istikrarı sağlamak amacıyla geniş bir uygulama alanına sahiptir.

DÖVİZLE SÖZLEŞME YASAĞI DEVAM EDİYOR MU?

Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu? Türkiye’de, döviz cinsinden yapılan sözleşmelerin kullanımını sınırlandıran bir düzenleme ilk olarak 13 Eylül 2018 tarihinde yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe girmiştir. Bu karar, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’a yeni bir düzenleme ekleyerek, Türkiye’deki yerleşik kişiler arasında dövizle sözleşme yapma yasağını getirmiştir. Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu? Karara göre, döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak sözleşme yapma yasağı, bazı istisnalar dışında genel olarak uygulanmaktadır. Ancak, zaman içerisinde bu düzenleme ile ilgili çeşitli değişiklikler yapılmış ve istisnalar belirlenmiştir. Dolayısıyla, dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusu önem kazanmaktadır ve bu yazıda bu konunun detayları ele alınacaktır.

Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusunu anlamak için öncelikle yasağın kapsamını bilmek gereklidir. 85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı, Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında dövizle veya dövize endeksli olarak sözleşme yapmalarını yasaklamıştır. Bu düzenleme, özellikle menkul ve gayrimenkul alım satımı, taşıt ve finansal kiralama, leasing ve kira sözleşmeleri gibi çeşitli sözleşme türlerini kapsamaktadır. Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu?  Aynı zamanda iş, hizmet ve eser sözleşmelerinde de bu yasağın geçerli olduğu belirtilmiştir. Dolayısıyla, yasağın amacı, Türk Lirasının kullanımını teşvik etmek ve döviz cinsinden yapılan işlemleri sınırlandırarak ekonomik istikrarı sağlamaktır. Bu bağlamda, dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusu, bu tür ekonomik düzenlemelerin geçerli olup olmadığını anlamak açısından önemlidir.

Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusunun cevabı, yapılan düzenlemelerin güncelliğine ve son yapılan değişikliklere bağlıdır. 85 sayılı Karar sonrasında, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bu yasağın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleyen bir tebliğ yayımlanmıştır. Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu?  6 Ekim 2018 tarihinde yayımlanan ve yürürlüğe giren bu tebliğ ile dövizle sözleşme yapma yasağının nasıl uygulanacağına dair detaylar açıklanmıştır. Ancak, bu düzenleme zamanla güncellenmiş ve farklı tarihlerde yeni tebliğler yayımlanmıştır. Bu değişikliklerin amacı, dövizle sözleşme yasağının kapsamını daraltmak veya genişletmek ve bu düzenlemenin uygulanabilirliğini sağlamak olmuştur.

DÖVİZLE SÖZLEŞME YASAĞINA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER

Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusu, 2018 yılından bu yana yapılan değişikliklerle güncellenmiştir. Özellikle, 16 Kasım 2018 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan yeni tebliğ ile bazı maddelerde değişiklik yapılmıştır. Bu tebliğ ile, dövizle sözleşme yapma yasağının kapsamı genişletilmiş ve bazı istisnalar yeniden düzenlenmiştir. Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu? Örneğin, dövizle yapılmasına izin verilen bazı sözleşme türleri belirlenmiş ve Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışı bağlantılı işlemlerinde döviz kullanabilme imkânı tanınmıştır. Ancak, genel olarak dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusu halen geçerli olup, bu tür düzenlemeler istisnai durumları içermektedir.

19 Nisan 2022 tarihinde yapılan son değişiklik ile dövizle sözleşme yapma yasağı tekrar ele alınmıştır. Bu değişiklikle, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’a İlişkin Tebliğ’in 8’inci maddesine “Ancak sözleşme konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur” ifadesi eklenmiştir. Ayrıca, aynı maddenin on beşinci fıkrasında yer alan “kararlaştırılması” ibaresi, “kararlaştırılması, ödenmesi ve kabul edilmesi” şeklinde değiştirilmiştir. Bu değişikliklerle, dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusu daha net bir şekilde yanıtlanmış ve Türk Lirası kullanımının zorunlu olduğu vurgulanmıştır.

DÖVİZLE SÖZLEŞME YASAĞININ İSTİSNALARI

Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusunun bir diğer boyutu da istisnalardır. 85 sayılı Karar ve ilgili tebliğlerde, bazı durumlar için dövizle veya dövize endeksli sözleşme yapma imkânı tanınmıştır. Örneğin, Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışındaki bağlı ortaklıkları ile yaptıkları sözleşmelerde, döviz cinsinden veya dövize endeksli sözleşme yapılabilmektedir. Ayrıca, ihracat, ithalat ve transit ticaret işlemlerine ilişkin hizmet sözleşmeleri de bu yasağın kapsamı dışında tutulmuştur. Bu istisnalar, dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusunun her durum için geçerli olmadığını göstermektedir.

DÖVİZLE SÖZLEŞME YASAĞININ AMACI VE ETKİLERİ

Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusunun arka planında yatan temel neden, Türk Lirası’nın kullanımını teşvik etmek ve ekonomik istikrarı sağlamaktır. Özellikle, döviz kurlarındaki dalgalanmaların etkilerini sınırlamak ve Türkiye’deki mali düzeni korumak amacıyla bu tür düzenlemeler yapılmıştır. Dövizle sözleşme yapma yasağı, kira sözleşmelerinden hizmet sözleşmelerine kadar birçok alanda geçerlidir ve Türk Lirası kullanımını zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle, dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusu, ekonomik düzenin korunması açısından önemli bir konudur.

Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusunun cevabı, genel anlamda evettir. Ancak, bazı istisnalar ve özel durumlar için döviz kullanımına izin verilmiştir. Örneğin, taşımacılık sektöründe, uluslararası piyasalarda fiyatı döviz cinsinden belirlenen kıymetli madenlere ve emtiaya dayalı sözleşmelerde döviz kullanımına izin verilmektedir. Ayrıca, yurt dışındaki şube ve temsilciliklerle yapılan işlemler de dövizle sözleşme yapma yasağı kapsamı dışında tutulmuştur.

Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusu, bu alanda yapılan düzenlemeler ve değişiklikler ışığında yanıtlanabilir. Genel olarak, Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında döviz cinsinden veya dövize endeksli sözleşme yapmaları yasaktır. Bu yasağın temel amacı, Türk Lirası’nın kullanımını yaygınlaştırmak ve döviz kurlarındaki dalgalanmaların olumsuz etkilerini azaltmaktır. Ancak, belirli durumlarda ve sektörlerde dövizle sözleşme yapma imkânı tanınmıştır. Bu nedenle, dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusu, genel anlamda evet olarak yanıtlanırken, istisnai durumlar için bu yasağın esnetildiği görülmektedir. Yine de, yapılan değişiklikler ve güncellemeler takip edilerek dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu sorusu her zaman güncel gelişmeler ışığında değerlendirilmelidir.

DÖVİZLE KİRA SÖZLEŞMESİ YASAĞI

Türkiye’de ekonomik düzenlemeler çerçevesinde getirilen dövizle kira sözleşmesi yasağı, yerel para birimi olan Türk Lirası’nın kullanımını artırmak ve döviz kurlarındaki dalgalanmaların etkisini azaltmak amacıyla uygulanmaktadır. Dövizle kira sözleşmesi yasağı, Türkiye’de yerleşik kişiler arasında döviz cinsinden veya dövize endeksli kira sözleşmesi yapılmasını engellemeyi hedefleyen bir düzenlemedir.

Bu düzenleme, hem iş yeri hem de konut kiraları için geçerlidir ve bu tür sözleşmelerin Türk Lirası üzerinden yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Peki, dövizle kira sözleşmesi yasağı neden uygulanmaktadır, hangi istisnaları bulunmaktadır ve nasıl bir etkisi vardır? Bu yazıda, dövizle kira sözleşmesi yasağının kapsamını ve önemini detaylı bir şekilde ele alacağız.

DÖVİZLE KİRA SÖZLEŞMESİ YASAĞININ GETİRİLME AMACI

Dövizle kira sözleşmesi yasağı, ilk olarak 13 Eylül 2018 tarihli ve 85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’a eklenen hükümlerle yürürlüğe girmiştir. Türkiye’de döviz kurlarındaki hızlı değişimler ve bu değişimlerin mali dengeler üzerindeki etkisi, özellikle kira sözleşmeleri gibi uzun vadeli ekonomik ilişkilerde ciddi sorunlara yol açmıştır. Dövizle kira sözleşmesi yasağı, bu sorunun çözümü amacıyla hayata geçirilmiş ve Türk Lirası’nın kullanımını teşvik etmek üzere tasarlanmıştır.

Dövizle kira sözleşmesi yasağının temel gerekçesi, döviz kurlarındaki dalgalanmaların kira bedelleri üzerinde oluşturduğu baskıyı azaltmaktır. Türkiye’de özellikle iş yeri kiralarında döviz cinsinden yapılan kira sözleşmeleri, dövizdeki yükseliş dönemlerinde kiracılar üzerinde ağır bir mali yük oluşturmuştur.

Bu tür sorunların önüne geçebilmek amacıyla dövizle kira sözleşmesi yasağı getirilmiş ve tarafların kira bedelini Türk Lirası olarak belirlemeleri zorunlu hale getirilmiştir. Dolayısıyla, dövizle kira sözleşmesi yasağı, kira ilişkilerinde mali istikrarı sağlamak ve tarafların ekonomik olarak korunmasını amaçlamaktadır.

DÖVİZLE KİRA SÖZLEŞMESİ YASAĞININ KAPSAMI

Dövizle kira sözleşmesi yasağı, Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında yapacakları kira sözleşmeleri için geçerlidir. Bu kapsamda, konut kiraları ve iş yeri kiraları dövizle kira sözleşmesi yasağına tabidir. Ancak, dövizle kira sözleşmesi yasağının uygulanması sırasında bazı istisnalar da getirilmiştir. Örneğin, yurt dışındaki yerleşik kişilerle yapılan kira sözleşmeleri, dövizle kira sözleşmesi yasağı kapsamı dışında tutulmuştur. Yine, serbest bölgelerde faaliyet gösteren işletmeler ile Türkiye’de yerleşik olmayan kişiler arasında yapılan kira sözleşmeleri de bu yasağın dışında bırakılmıştır.

Dövizle kira sözleşmesi yasağına ilişkin bir diğer önemli istisna, yabancı para cinsinden kredi kullanımı durumunda ortaya çıkar. Örneğin, kiraya veren taraf, kira bedelini döviz cinsinden alabilmek için söz konusu kira gelirini, döviz cinsinden borç ödemelerinde kullanacaksa, bu durum dövizle kira sözleşmesi yasağı dışında değerlendirilebilir. Ayrıca, Türkiye’de yerleşik olan ancak döviz geliri elde eden kişi veya kurumlar da dövizle kira sözleşmesi yasağından muaf tutulabilmektedir. Ancak bu tür istisnaların uygulanması, belirli şartların sağlanmasına bağlıdır.

DÖVİZLE KİRA SÖZLEŞMESİ YASAĞININ UYGULANMASI

Dövizle kira sözleşmesi yasağının getirilmesiyle birlikte, mevcut döviz cinsinden yapılan kira sözleşmelerinin de Türk Lirası’na çevrilmesi zorunlu hale getirilmiştir. Bu düzenleme kapsamında, dövizle yapılmış kira sözleşmeleri, ilgili tarihten itibaren 30 gün içinde Türk Lirası üzerinden yeniden düzenlenmiştir. Dövizle kira sözleşmesi yasağı uyarınca, tarafların kira bedelini döviz cinsinden belirlemeleri veya mevcut kira bedelini döviz kurlarına göre artırmaları yasaklanmıştır.

Dövizle kira sözleşmesi yasağının uygulanmasında, tarafların anlaşması esas alınmış ve yeni kira bedeli belirlenirken güncel piyasa koşullarının dikkate alınması gerektiği vurgulanmıştır. Taraflar, kira bedelinin belirlenmesi konusunda anlaşamazlarsa, bu durumda ilgili mahkemeler devreye girebilir ve kira bedelinin adil bir şekilde yeniden düzenlenmesi sağlanabilir. Dövizle kira sözleşmesi yasağı, tarafların kira bedelinde aşırı dalgalanmalardan etkilenmesini engellemek amacıyla uygulandığı için, bu tür uyuşmazlıkların çözümü de önemlidir.

DÖVİZLE KİRA SÖZLEŞMESİ YASAĞININ EKONOMİK ETKİLERİ

Dövizle kira sözleşmesi yasağı, kira piyasasında önemli değişimlere yol açmıştır. Öncelikle, kira sözleşmelerinin döviz cinsinden yapılması, dövizdeki dalgalanmalar nedeniyle kiracılar üzerinde ağır bir yük oluşturuyordu. Bu yasağın getirilmesiyle birlikte, kira bedelleri Türk Lirası üzerinden belirlenmiş ve bu da kiracılar açısından öngörülebilir bir mali yük oluşturmuştur. Dolayısıyla, dövizle kira sözleşmesi yasağı, kiracıların mali istikrarını sağlamış ve kira ilişkilerinde taraflar arasındaki dengesizliği azaltmıştır.

Ancak, dövizle kira sözleşmesi yasağı bazı iş yeri sahipleri açısından olumsuz etkilere de yol açmıştır. Özellikle yabancı yatırımcılar, kira sözleşmelerini döviz cinsinden yapamadıkları için, kira gelirlerinin dalgalanmalardan etkilenmesi riskine karşı korunmakta zorlanmışlardır. Bu durum, bazı yatırımcılar açısından Türkiye’deki kira piyasasına olan ilgiyi azaltmış ve kira sözleşmelerinde müzakerelerin daha karmaşık hale gelmesine yol açmıştır.

DÖVİZLE KİRA SÖZLEŞMESİ YASAĞININ GÜNCEL DURUMU

Dövizle kira sözleşmesi yasağı, günümüzde hala geçerli bir düzenleme olup, istisnai durumlar haricinde kira bedellerinin Türk Lirası üzerinden belirlenmesi zorunludur. Türkiye’de yerleşik kişiler arasında döviz cinsinden veya dövize endeksli kira sözleşmesi yapılması yasaklanmıştır ve bu düzenleme, Türk Lirası’nın kullanımını artırmak amacıyla sıkı bir şekilde uygulanmaktadır. Dövizle kira sözleşmesi yasağı, ekonomik düzenlemeler ve döviz kurlarındaki istikrarın sağlanması açısından önem taşımaktadır.

Dövizle kira sözleşmesi yasağı, kira piyasasında Türk Lirası’nın kullanımını zorunlu hale getirmiş ve kira bedellerinin döviz kurlarındaki dalgalanmalardan etkilenmesini engellemeye çalışmıştır. Ancak, dövizle kira sözleşmesi yasağının bazı istisnaları ve muafiyetleri de bulunmaktadır. Bu istisnalar, belirli şartlar altında dövizle kira yapılabilmesini mümkün kılmaktadır. Bu nedenle, dövizle kira sözleşmesi yasağı, her durumda katı bir şekilde uygulanmamakta ve belirli koşullarda esnetilebilmektedir.

Dövizle kira sözleşmesi yasağı, Türkiye’de kira ilişkilerinde ekonomik istikrarı sağlamak amacıyla getirilen önemli bir düzenlemedir ve dövizle kira sözleşmesi yasağının gelecekte de geçerli olacağı öngörülmektedir. Dolayısıyla, dövizle kira sözleşmesi yasağı, hem kiracılar hem de kiraya verenler açısından dikkate alınması gereken bir düzenlemedir ve bu konunun hukuki ve ekonomik boyutları dikkatle değerlendirilmelidir.

85 SAYILI CUMHURBAŞKANI KARARI İLE DÖVİZLE SÖZLEŞME YAPMA YASAĞINA TAKILAN SÖZLEŞMELER VE İSTİSNALARI

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ve bu karara ilişkin tebliğler, sözleşmelerde döviz kullanımını sınırlandırarak Türk Lirası’nın kullanımını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Temel düzenlemeler ve istisnalar özetle şu şekildedir:

GAYRİMENKUL SATIŞ SÖZLEŞMELERİ

Düzenleme: Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri gayrimenkul satış sözleşmelerinde, sözleşme bedeli ve bu sözleşmeden doğan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamaz (Tebliğ m. 8(1)).

İstisnalar:

• Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan Türkiye’de yerleşik kişiler (yabancı uyruklu kişiler) alıcı veya kiracı olarak taraf olduklarında bu sözleşmeler döviz veya dövize endeksli olarak yapılabilir (Tebliğ m. 8(3)).
• Yabancı sermayeli şirketlerin gayrimenkul satış sözleşmelerinde de döviz kullanımına izin verilmiştir (Tebliğ m. 8(19)).

GAYRİMENKUL KİRALAMA SÖZLEŞMELERİ

Düzenleme: Türkiye’de yerleşik kişiler, konut ve çatılı iş yeri dahil gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde, sözleşme bedeli ve bu sözleşmeden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar (Tebliğ m. 8(2)).

İstisnalar:

• Yabancı uyruklu kişiler veya yabancı sermayeli şirketlerin kiracı olduğu gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde döviz kullanılabilir.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli konaklama tesisleri ile gümrüksüz satış mağazaları için yapılan kiralama sözleşmelerinde döviz kullanımına izin verilmiştir (Tebliğ m. 8(4) ve 8(5)).

İŞ SÖZLEŞMELERİ

Düzenleme: Türkiye’de yerleşik kişiler arasında yapılacak iş sözleşmelerinde, döviz veya dövize endeksli sözleşme yapılamaz (Tebliğ m. 8(6)).

İstisnalar:

• Yurt dışında ifa edilecek iş sözleşmeleri ve gemi adamlarının taraf olduğu sözleşmeler.
• Yabancı uyruklu kişilerin taraf olduğu iş sözleşmeleri.
• Yabancı sermayeli şirketlerin işveren olarak taraf olduğu iş sözleşmeleri (Tebliğ m. 8(14) ve 8(19)).

HİZMET SÖZLEŞMELERİ

Düzenleme: Türkiye’de yerleşik kişiler arasında akdedilecek hizmet sözleşmelerinde döviz veya dövize endeksli ödeme yapılamaz (Tebliğ m. 8(7)).

İstisnalar:

• Yabancı uyruklu kişilerin taraf olduğu hizmet sözleşmeleri.
• İhracat, transit ticaret ve döviz kazandırıcı hizmetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri.
• Türkiye’de başlayıp yurt dışında sona eren veya yurt dışında başlayıp yurt dışında sona eren hizmet sözleşmeleri (Tebliğ m. 8(7)).

ESER SÖZLEŞMELERİ

Düzenleme: Türkiye’de yerleşik kişiler arasında akdedilecek eser sözleşmelerinde döviz veya dövize endeksli ödeme yapılması kısıtlanmıştır (Tebliğ m. 8(8)).

İstisnalar:

• Döviz cinsinden maliyet içeren eser sözleşmelerinde, dövizle ödeme yapılabilir (Tebliğ m. 8(8)).

MENKUL SATIŞ SÖZLEŞMELERİ

Düzenleme: Türkiye’de yerleşik kişiler arasında menkul satış sözleşmelerinde döviz veya dövize endeksli ödeme yapılması kısıtlanmıştır (Tebliğ m. 8(9)).

İstisnalar:

• Taşıt satış sözleşmeleri haricindeki menkul satış sözleşmelerinde döviz veya dövize endeksli ödeme yapılabilir (Tebliğ m. 8(9)).

GENEL İSTİSNALAR

• Yabancı Uyruklu Kişiler: Türkiye’de yerleşik olup vatandaşlık bağı bulunmayan kişilerle yapılan sözleşmelerde döviz veya dövize endeksli ödeme yapılabilir.
• Yabancı Sermayeli Şirketler: Yabancı kontrolünde olan veya yabancı sermayeli şirketlerin iş ve hizmet sözleşmeleri için döviz kullanımı mümkündür.
• Serbest Bölgeler: Serbest bölgelerde faaliyet gösteren şirketlerle yapılan iş ve hizmet sözleşmelerinde döviz kullanımı mümkündür.

DÖVİZLE SÖZLEŞME YASAĞI HAKKINDA SIKÇA SORULAN SORULAR

1.Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu?

Evet, dövizle sözleşme yasağı hala devam ediyor. Türkiye’de yerleşik kişilerin, Türk Lirası cinsinden yapılması zorunlu olan bazı sözleşmeleri döviz cinsinden yapmaları yasaklanmıştır. Bu düzenleme, döviz kurlarındaki dalgalanmaların ekonomik istikrarı olumsuz etkilememesi amacıyla yürürlüktedir.

2.Dövizle kira sözleşmesi yapılabilir mi?

Genel kural olarak, Türkiye’de yerleşik kişiler arasında döviz cinsinden kira sözleşmesi yapmak yasaktır. Ancak, istisnai durumlar ve belirli sektörler için dövizle sözleşme yapılmasına izin verilebilmektedir. Mevcut düzenlemelere göre dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu diye sorarsanız, evet, kural olarak geçerlidir.

3.Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu, peki hangi sözleşmeleri kapsıyor?

Dövizle sözleşme yasağı, konut ve iş yeri kira sözleşmeleri, menkul ve gayrimenkul alım-satım sözleşmeleri, iş sözleşmeleri ve danışmanlık sözleşmeleri gibi birçok sözleşme türünü kapsamaktadır. Bu tür sözleşmelerde bedelin Türk Lirası olarak belirlenmesi gerekmektedir.

4.İhracat yapan firmalar dövizle sözleşme yapabilir mi?

Evet, ihracatçı firmalar bazı hallerde dövizle sözleşme yapabilirler. Özellikle ihracat gelirlerinin döviz cinsinden olduğu durumlarda, dövizle ödeme kabul edilebilmektedir. Ancak dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu diye sorulursa, genel kural olarak dövizle yapılan sözleşmelerde sınırlama bulunmaktadır.

5.Dövizle iş sözleşmesi yapılması mümkün mü?

Türkiye’de yerleşik kişilerin iş sözleşmelerinde ücretin döviz olarak belirlenmesi yasaktır. Ancak istisna olarak, döviz kazancı elde eden yabancı işçiler veya Türkiye dışındaki projelerde görev yapan çalışanlar için döviz cinsinden iş sözleşmesi düzenlenebilir. Bu kapsamda dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu? Evet, belirli durumlar dışında geçerliliğini korumaktadır.

6.Yurt dışındaki gayrimenkuller için dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu?

Türkiye dışında yerleşik kişiler arasındaki gayrimenkul sözleşmelerinde dövizle ödeme yapılabilir. Türkiye’deki yerleşik kişiler ise, yurt dışındaki gayrimenkullerle ilgili olarak döviz cinsinden sözleşme yapabilirler. Yani, Türkiye sınırları dışındaki işlemler için dövizle sözleşme yasağı devam etmiyor.

7.Dövizle yapılan mevcut sözleşmeleri TL’ye çevirmek zorunlu mu?

Evet, dövizle yapılan bazı mevcut sözleşmelerin Türk Lirası cinsine çevrilmesi zorunlu tutulmuştur. Bu düzenlemeye göre, dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu? Evet, özellikle daha önce döviz cinsinden yapılan sözleşmelerin TL’ye çevrilmesi gerektiğinde geçerliliğini korur.

8.Dövizle yapılmış sözleşmelerin TL’ye çevrilmesi süreci nasıl işliyor?

Dövizle yapılmış ve yasak kapsamına giren sözleşmelerde bedelin TL’ye çevrilmesi zorunludur. Çevirme işlemi, sözleşmenin yapıldığı tarihteki TCMB döviz kuru veya güncel döviz kuru baz alınarak yapılabilir. Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu diye sorulursa, evet, bu tür düzenlemeler hala geçerlidir ve takip edilmektedir.

9.Döviz cinsinden alacaklı olduğum bir sözleşme var, dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu?

Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor ve bu tür alacaklarda Türk Lirası cinsine dönüş zorunlu olabilir. Ancak, sözleşmenin niteliğine, tarafların durumuna ve sözleşmenin yapıldığı döneme göre istisnalar uygulanabilmektedir. Örneğin, döviz gelirine sahip bazı özel durumlar kapsam dışı bırakılabilir.

10.Kamu kurumları dövizle sözleşme yapabilir mi? Dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu?

Kamu kurumları, döviz kazancı elde edilen projelerde veya yurtdışı kaynaklı anlaşmalarda dövizle sözleşme yapabilirler. Ancak, yerli tedarikçilerle yapılan bazı sözleşmelerde döviz kullanımının kısıtlandığını belirtmek gerekir. Dolayısıyla dövizle sözleşme yasağı devam ediyor mu diye sorulduğunda, evet, genel kural olarak geçerlidir ama bazı istisnalar mevcuttur.

ANKARA GAYRİMENKUL AVUKATINA SORU SORABİLİRSİNİZ.

BU KONUDA BELIRLEYECEĞINIZ GÜN VE SAATTE AVUKATTAN ONLINE DANIŞMANLIK ALABILIRSINIZ.

Sorularınızı ve bu sorularla ilgili evrakı sisteme yükleyebilirsiniz. Online danışmanlıkta istediğiniz gün ve saati seçebildiğiniz gibi görüşme tipini de seçebilmektesiniz. Zoom, teams, whatsapp ya da telefon üzerinden görüşme sağlanabilmektedir. Ödemenin ardından tarafınıza randevu yapıldığına dair mail ile bilgi gelmektedir. Sistemde yaşanan herhangi bir sorun olduğundan iletişim numaralarımızdan iletişime geçtiğinizde toplantı manuel olarak planlanabilir. Müvekkillerimizin doğru bilgiye hızlı ve güvenilir şekilde ulaşmasını sağlamak için kurulan Online Danışmanlık Sistemimizden yüzlerce randevu alınmış olup müvekkillerimizin faydalanması amaçlanmıştır.