SOSYAL MEDYADA HAKARET SUÇU

Sosyal medyada hakaret suçu, internet üzerinden bir kişiye alenen hakaret edilmesi, kişinin onurunun, saygınlığının veya itibarının zedelenmesi durumunda oluşan bir suçtur. Sosyal medyada hakaret suçu  Türk Ceza Kanunu‘nun (TCK) 125. maddesinde düzenlenmiştir.

SOSYAL MEDYADA HAKARET SUÇU NEDİR?

Sosyal medyada hakaret suçu, internet üzerinden bir kişiye alenen hakaret edilmesi ve bu şekilde kişinin onurunun, saygınlığının veya itibarının zedelenmesi durumunda oluşan bir suçtur. Sosyal medyada hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 125. maddesinde düzenlenmiştir ve günümüzde en fazla işlenen sosyal medya suçları arasında yer almaktadır. Sosyal medya kullanıcılarının büyük bir kısmı, anonim kalabileceklerini veya kendilerine ulaşılamayacağını düşündükleri için, hakaret suçu işleme konusunda daha rahat hareket edebilmektedir. Hakaret suçu, hem gerçek hesaplar üzerinden hem de sırf bu iş için oluşturulmuş sahte hesaplar aracılığıyla işlenebilmektedir. Özellikle sosyal medyanın yaygın olarak kullanıldığı platformlar olan Twitter, Instagram, Facebook ve WhatsApp gibi mecralarda sosyal medyada hakaret suçu sıkça işlenmektedir.

“Madde 125- (1) Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden (…)50 veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.

(2) Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.

(3) Hakaret suçunun;

a) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,

b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,

c) Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle, 50 29/6/2005 tarihli ve 5377 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “ya da yakıştırmalarda bulunmak” ibaresi madde metinden çıkarılmıştır. İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.

(4) Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.

(5) Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi hâlinde suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Ancak, bu durumda zincirleme suça ilişkin madde hükümleri uygulanır.”

Hakaret suçunun sosyal medyada işlenmesi aleni olarak gerçekleşir. Bu durum, suçun kamuya açık bir şekilde işlenmesi anlamına gelir ve cezanın 1/6 oranında arttırılmasına neden olur. Aleniyet, sosyal medya platformlarının geniş kitlelere hitap etmesi ve paylaşımların çok sayıda kişi tarafından görüntülenebilmesi nedeniyle genelde oluşmuş kabul edilir. Hakaret suçunun sosyal medyada işlenmesi, tweet atarak, retweet yaparak, yorum yazarak, özel mesaj (DM) yoluyla küfür ederek veya hakaret içerikli paylaşımlar yaparak gerçekleşebilir. Örneğin, Twitter’da hakaret içerikli bir tweet atmak, bu tweeti retweet ederek daha fazla kişiye ulaştırmak veya tweetin altına hakaret içeren bir yorum yazmak hakaret suçu kapsamına girer. Aynı şekilde Instagram’da küfürlü yorum yapmak, Facebook’ta hakaret içerikli paylaşımda bulunmak veya özel mesaj yoluyla hakaret etmek de sosyal medyada hakaret suçu oluşturur.

Sosyal medyada hakaret suçu işlendiğinde, TCK 125. madde uyarınca ceza verilir. Basit şekilde işlenen hakaret suçunda ceza, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası olarak belirlenmiştir. Aleni olarak işlenmişse bu ceza 1/6 oranında arttırılır. Hakaretin kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenmesi durumunda ceza daha da ağırlaştırılır. Verilen hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi de mümkündür. Sosyal medyada hakaret suçu, mağdurun şikayeti üzerine soruşturulur ve şikayet süresi, hakaretin öğrenildiği tarihten itibaren 6 aydır.

Teknolojik gelişmelerin hızla ilerlemesi ve sosyal medya kullanımının giderek yaygınlaşması, bu platformlarda işlenen suçların da artmasına ve çeşitlenmesine yol açmaktadır. Sosyal medyada hakaret suçu, bu kapsamda en sık karşılaşılan suç türlerinden biri haline gelmiştir. Ancak sosyal medyada hakaret suçu ile mücadele etmek ve delil elde etmek, klasik yöntemlerle her zaman mümkün olmamaktadır. Özellikle dijital kanıtların toplanması ve değerlendirilmesi teknik ve özel bilgi gerektirir. Bu nedenle, sosyal medyada hakarete uğrayan kişilerin, haklarını korumak ve süreci doğru bir şekilde yürütmek için uzman bir ceza avukatından yardım alması önemlidir.

Türkiye’de sosyal medya kullanımının günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelmesiyle birlikte, ifade özgürlüğü ile hakaret suçu arasındaki çizginin daha net anlaşılması gerekmektedir. Pek çok insan, sosyal medyada yaptığı bazı paylaşımların ifade özgürlüğü kapsamında olduğunu düşünse de, bu paylaşımlar TCK ve Yargıtay içtihatlarına göre hakaret suçu olarak değerlendirilebilmektedir. Özellikle kişi onurunu zedeleyen, küçük düşüren veya toplum önünde itibarını sarsan söylemler, ifade özgürlüğünün sınırlarını aşarak hakaret suçu kapsamına girebilir. Bu nedenle, sosyal medya kullanıcılarının ifade özgürlüğünü kullanırken hakaret suçunu işlememek için daha dikkatli olması gerekmektedir.

Sosyal medyada hakaret suçu, günümüzde dijital dünyanın getirdiği en önemli hukuki sorunlardan biri haline gelmiştir. Özellikle Türkiye’de 56 milyondan fazla sosyal medya kullanıcısı olduğu göz önünde bulundurulduğunda, sosyal medyada hakaret suçunu işlenme sıklığının yüksek olması şaşırtıcı değildir. Ancak her ne kadar sosyal medyada ifade özgürlüğü bulunuyor olsa da, bu özgürlük, başkalarının onurunu ve saygınlığını zedeleyecek şekilde kullanılamaz. Sosyal medya platformlarında yapılan paylaşımların sorumluluğu kullanıcılara aittir ve hakaret içerikli söylemler yasal sonuçlar doğurabilir.

SOSYAL MEDYADA HAKARET SUÇUNU OLUŞTURAN SÖZLER NELERDİR?

Sosyal medyadan hakaret suçu, kişinin onurunu, şerefini veya saygınlığını zedeleyen söz ve davranışlarla işlenebilir. Ancak hangi sözlerin sosyal medyada hakaret suçunu oluşturacağı tek tek kanunda belirtilmemiştir. Temel ilke, sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımlar veya yorumlarla, kişinin itibarını zedeleyen somut bir iddia ortaya atılması ya da hakaret içeren sözlerle kişiliğine saldırılması durumunda sosyal medyada hakaret suçu oluşacağıdır. Burada önemli olan, sosyal medya aracılığıyla yapılan ve kişiyi toplum içinde küçük düşüren davranışların cezalandırılmasıdır.

Sosyal medya platformları (Instagram, Facebook, Twitter vb.) üzerinden mesaj göndererek, tweet atarak veya yorum yaparak “şerefsiz”, “haysiyetsiz”, “geri zekalı”, “aptal”, “hayvan”, “müsvedde” gibi ifadeler kullanmak hakaret suçunu oluşturur. Özellikle paylaşılan fotoğraflara yapılan olumsuz yorumlar da hakaret kapsamına girebilir. Bu durum, kişinin fiziksel veya psikolojik özelliklerine yönelik aşağılayıcı ifadeler içeriyorsa hakaret suçu meydana gelir. Örneğin, aksayarak yürüyen bir kişiye “topal” demek veya görme engelli birine “kör” diye hitap etmek sosyal medyada hakaret suçunu oluşturur.

Ancak, sosyal medyada yapılan bazı iddiaların gerçek olduğu kanıtlanırsa hakaret suçu oluşmaz. Örneğin, birine “Ayşe’nin eşyalarını çaldın” denilirse ve bu durum ispatlanırsa hakaret sayılmaz. Ancak, geçmişte hırsızlık suçu işlemiş birine “hırsızsın” demek hakaret olarak kabul edilir çünkü bu, kişinin onurunu ve saygınlığını zedeleyici niteliktedir.

Sosyal medyada hakaret suçu sadece sözle değil, yorum, yazı, görsel veya şekil ile de işlenebilir. Örneğin, bir kişinin fotoğrafının altına dışkı resmi ekleyerek “sen busun” diye yorum yapılması, hakaret suçu olarak değerlendirilir.

Bununla birlikte, kaba ve nezaketsiz ifadeler genelde hakaret suçu oluşturmaz. Özellikle sosyal medya yorumlarında sıkça görülen “terbiyesiz”, “saygısız”, “riyakar”, “yalancı” gibi kelimeler hakaret olarak değerlendirilmez. Aynı şekilde “sayfamdan defol git”, “edepsiz” gibi kaba ifadeler de nezaket sınırlarını aşsa da hakaret suçu kapsamına girmez.

Sosyal medyada yapılan beddualar da hakaret suçu olarak kabul edilmez. Örneğin, “Allah seni bildiği gibi yapsın”, “Allah belanı versin”, “cehenneme kadar yolun var” veya “Allah çocuklarından çıkartsın” gibi ifadeler beddua niteliğinde sayıldığı için Yargıtay tarafından hakaret olarak değerlendirilmemektedir.

Ayrıca, dilekçe hakkı, eleştiri yapma özgürlüğü, basının haber yayımlama hakkı ve hukuki iddia ve savunma dokunulmazlığı kapsamında sosyal medyada yapılan yorumlar hakaret suçu oluşturmaz.

Toplumda tanınmış kişiler (örneğin, futbolcular, sanatçılar veya politikacılar) hakkında yapılan eleştiriler, normal kişilere göre daha ağır ve sert olabilir. Bu kişilerin, meslekleri gereği daha fazla eleştiriye tahammül etme yükümlülüğü vardır. Örneğin, bir politikacıya “senden bu ülkeye hayır gelmez, her şeyi sattın” demek ağır bir eleştiri olarak kabul edilir, ancak hakaret sayılmaz. Bu kişiler, kamusal görevleri veya tanınmışlıkları nedeniyle daha sert eleştirilere katlanmak zorundadır.

Sosyal medyada hakaret suçu işlenip işlenmediğini belirlerken, kullanılan ifadelerin bağlamı, hitap edilen kişinin konumu ve yapılan paylaşımın amacı dikkatlice değerlendirilmelidir. Hakaret ile eleştiri arasındaki ince çizgiyi ayırt etmek için her olayın özel koşulları göz önünde bulundurulur.

İNTERNETTEN MESAJ YOLUYLA HAKARET SUÇU

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 125/2 maddesi, mesaj yoluyla hakaret edilmesini suç olarak kabul etmektedir. Mesaj göndererek yapılan hakaretlerin cezası aynı olmasına rağmen, bazı durumlarda sosyal medyada hakaret suçu “yüze karşı hakaret” olarak değerlendirilirken, bazı durumlarda ise “gıyapta hakaret” suçu kapsamında cezalandırılmaktadır.

Mesaj yoluyla hakaretin “yüze karşı” sayılması için mesajı gönderen kişinin, hakaret ettiği kişinin bu mesajı doğrudan göreceğini bilerek veya bunu isteyerek hareket etmesi gerekir. Örneğin, WhatsApp mesajı doğrudan mağdura değil de başka bir kişiye gönderilmiş ancak mağdur bu mesajı tesadüfen öğrenmişse, yüze karşı hakaret suçunun unsurları oluşmaz.

“Gıyapta hakaret” suçunun meydana gelmesi için ise mesajın en az üç kişiye gönderilmesi veya en az üç kişinin bulunduğu ortak bir mesajlaşma grubuna iletilmesi gerekir. Mesaj yoluyla işlenen hakaret suçunun cezası üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası olarak belirlenmiştir.

TCK 125/2 maddesine göre mesaj olarak kabul edilen iletişim araçları şunlardır:

• Mektup,
• E-posta,
• WhatsApp veya Telegram mesajları, bu uygulamalardaki gruplara gönderilen iletiler,
• Kısa mesaj (SMS),
• Telefon görüşmeleri,
• Instagram, Twitter, Facebook gibi sosyal medya platformlarından özel mesaj (DM) yoluyla yapılan yazışmalar.

Bu tür iletişim araçları kullanılarak yapılan hakaret içerikli mesajlar, TCK kapsamında hakaret suçu olarak değerlendirilir ve sosyal medyada hakaret suçuna uygun ceza uygulanır.

SOSYAL MEDYADA HAKARET SUÇUNUN CEZASI NEDİR?

Bir kişiye onurunu, şerefini veya saygınlığını zedeleyecek şekilde somut bir iddiada bulunan ya da hakaret içeren sözlerle saldırıda bulunan kişi, Türk Ceza Kanunu’na göre üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. Yani sosyal medyada hakaret suçunun cezası, 3 aydan 2 yıla kadar hapis ya da adli para cezası olabilir.

Sosyal medyada hakaret suçunun sosyal medya üzerinden işlenmesi alenen yapıldığından, cezada artış uygulanır. TCK’ya göre, hakaret suçu alenen işlendiğinde, verilen ceza 1/6 oranında artırılır. Örneğin, sosyal medyadan hakaret eden bir kişiye 1 yıl hapis cezası verilirse, aleniyet nedeniyle 1/6 oranında artırım uygulanır ve ceza 1 yıl 2 aya çıkar.

Bilişim araçları kullanılarak işlenen hakaret suçu, sosyal medya platformları üzerinden yapılabileceği gibi farklı dijital yollarla da gerçekleştirilebilir. Ancak, hakaretin sosyal medya paylaşımı şeklinde yapılmaması ve daha kapalı bir ortamda gerçekleşmesi durumunda, suçun aleni olduğu kabul edilmez. Bu gibi durumlarda, ceza suçun daha hafif hali üzerinden verilir.

Ayrıca, sosyal medyada hakaret eden kişiye karşı, eğer gerekli şartlar oluşmuşsa, hukuk mahkemelerinde manevi tazminat davası açmak da mümkündür. Mağdur, kişilik haklarının ihlal edilmesi nedeniyle uğradığı manevi zararın tazmini için hukuki yollara başvurabilir.

SOSYAL MEDYADA ALENEN HAKARET SUÇU NEDİR?

Hakaret suçunun alenen işlenmesi durumunda, uygulanacak ceza 1/6 oranında artırılır (TCK m.125/4). Örneğin, televizyon programında hakaret etmek veya sokakta yüksek sesle hakaret içerikli sözler sarf etmek, suçun aleni olarak işlendiği anlamına gelir. Benzer şekilde, Twitter, Facebook, Instagram gibi sosyal medya platformları üzerinden hakaret etmek de aleniyetin oluşmasına yol açar.

Ancak, bazı özel durumlarda aleniyetin oluşmaması mümkündür. Örneğin, sosyal medya hesap ayarlarının yalnızca belirli sayıda kişinin paylaşımları görebileceği şekilde ayarlanması halinde aleniyet gerçekleşmez. Örneğin, Facebook ayarlarını sadece 20 yakın arkadaşının görebileceği şekilde ayarlayan bir kişinin hakaret içeren paylaşımı, suç unsuru taşısa bile aleniyet nedeniyle cezanın artırılması söz konusu olmaz.

Aleniyetin oluşması için sadece olay yerinde başka kişilerin bulunması yeterli değildir. Hakaret içeren sözlerin veya davranışların, belirsiz sayıda kişinin görme, duyma veya algılama olasılığı varsa, alenen hakaret suçu işlenmiş sayılır. Bu nedenle, hakaretin alenen sayılması için eylemin herkese açık ortamlarda yapılmış olması gerekmektedir.

Özellikle Twitter, Facebook, Instagram gibi sosyal medya platformlarında yapılan paylaşımlarda aleniyetin gerçekleşip gerçekleşmediği, soruşturma makamları tarafından ayrıntılı bir şekilde incelenmelidir. Paylaşımın gizlilik ayarları ve kimin erişim sağlayabileceği gibi faktörler, aleniyetin belirlenmesinde kritik rol oynar.

SOSYAL MEDYADA HAKARET SUÇUNUN AĞIRLAŞTIRICI NİTELİKLERİ

Sosyal medyada hakaret suçu, genel anlamda hakaret suçunun sosyal medya platformları aracılığıyla işlenmesi durumudur. Özellikle Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinin ikinci fıkrası kapsamında ele alınmaktadır. Ancak suç, sosyal medya üzerinden geniş bir kitleye açık şekilde paylaşım yapılarak da işlenebilir. Özellikle yüksek takipçili hesaplar, herkese açık paylaşımlar yaparak hedef aldıkları kişileri zor duruma sokabilmektedir. Bu gibi durumlarda, hakaret suçunun nitelikli halinden bahsedilir.

Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinin dördüncü fıkrasına göre, hakaret suçu alenen işlendiğinde ceza altıda bir oranında artırılır. Bir suçun aleni olarak kabul edilmesi için, paylaşımların herkese açık şekilde yapılmış olması gerekmektedir. Yargıtay kararlarına göre, sınırsız sayıda kişinin görebileceği şekilde paylaşım yapılması durumunda aleniyet unsurunun oluştuğu kabul edilmektedir.

Herkese açık olarak yapılan paylaşımlar bu kapsamda değerlendirilmektedir. Eğer bir kişi, sizinle ilgili hakaret içerikli bir paylaşımı herkesin görebileceği şekilde yaparsa, bu durumda şikayet etme hakkınız doğar. Şikayet sonucunda açılacak ceza davasında, suçun alenen işlenmiş olması nedeniyle verilecek ceza altıda bir oranında artırılır.

SOSYAL MEDYADA HAKARET SUÇUNDA HAKSIZ TAHRİK

Haksız tahrik, cezada indirim yapılmasını sağlayan genel bir ceza hukuku ilkesidir.

TCK madde 129/1’e göre, sosyal medya üzerinden hakaretin, bir haksız eyleme tepki olarak gerçekleştirilmesi durumunda, fail ya hiç ceza almayabilir ya da cezasında üçte bire kadar indirim yapılabilir. Örneğin, Twitter’da asılsız bir iddia paylaşan kişiye karşı hakaret içerikli bir tweet atan kişi, kendisine yönelik yapılan haksızlığa tepki gösterdiği için bu madde kapsamında değerlendirilir.

TCK madde 129/2’ye göre ise, sosyal medya aracılığıyla hakaret, fiziksel bir saldırıya karşılık olarak yapıldığında fail cezalandırılmaz. Örneğin, birisi tarafından tokat atılıp burnu kanayan kişinin, bu olaya tepki olarak Facebook’ta hakaret içerikli bir yorum yazması durumunda cezai sorumluluk doğmaz.

Haksız tahrik, ceza hukukunda genel bir ilke olmasına rağmen, hakaret suçunda özel olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle, sosyal medyada hakaret suçu işleyen fail hakkında doğrudan TCK madde 129 hükümleri uygulanmalı, genel haksız tahrik kuralları uygulanmamalıdır.

Hakaret suçunun, mağduru hedef alarak sözlü, yazılı ya da görsel bir ileti ile işlenmesi durumunda, fail için önödeme hükümleri geçerlidir. Yani, sosyal medya platformları (Twitter, Instagram, Facebook, WhatsApp vb.) aracılığıyla gerçekleştirilen hakaret suçlarında, soruşturma veya kovuşturma süreçlerinde önödeme uygulanabilir. Önödeme, failin belirli bir para ödemesi yaparak soruşturma veya dava sürecinden kurtulmasını sağlayan bir mekanizmadır. Ancak, hakaret suçu kamu görevlilerine karşı işlenmişse, önödeme hükümleri uygulanamaz.

TCK madde 125/1’de düzenlenen hakaret suçunun temel şekli, taraflar arasında uzlaştırma prosedürünün uygulanmasını gerektiren suçlar arasındadır. Uzlaşma kapsamındaki suçlarda, hem soruşturma hem de kovuşturma aşamasında öncelikle uzlaştırma süreci yürütülmeli, taraflar uzlaşamazsa yargılama sürecine devam edilmelidir.

UZLAŞMA KAPSAMI DIŞINDA KALAN DURUMLAR

Hakaret suçu aşağıdaki durumlarda uzlaşma kapsamına girmez:

Sesli, Yazılı veya Görüntülü İletiyle İşlenmesi

TCK madde 125/2’de düzenlendiği şekilde, hakaret suçunun mağduru doğrudan hedef alan sesli, yazılı veya görüntülü ileti yoluyla işlenmesi halinde uzlaşma hükümleri uygulanmaz (CMK madde 253/3).

ŞİKAYETE TABİ OLMAYAN DURUMLAR

Aşağıdaki durumlarda hakaret suçu şikayete bağlı olmadığı için uzlaştırma hükümleri de uygulanmaz:

Kamu Görevlisine Karşı İşlenmesi

Kamu görevlisine, görevinden dolayı hakaret edilmesi halinde (TCK madde 125/3-a).

Dini, Siyasi, Sosyal veya Felsefi Görüşlerden Dolayı

Mağdurun dini, siyasi, sosyal veya felsefi düşüncelerini açıklaması, değiştirmesi, yaymaya çalışması veya inancına uygun davranması nedeniyle hakarete uğraması durumunda (TCK madde 125/3-b).

Kutsal Değerlere Hakaret Edilmesi

Mağdurun mensubu olduğu dine göre kutsal kabul edilen değerlere hakaret edilmesi halinde (TCK madde 125/3-c).

Kurul Halinde Çalışan Kamu Görevlilerine Hakaret

Görevlerini yerine getiren kurul halindeki kamu görevlilerine hakaret edilmesi durumunda (TCK madde 125/5).

SOSYAL MEDYADA HAKARET SAYILAN VE SAYILMAYAN SÖZLER

Bir kişiye yönelik olarak somut bir durumu ifade eden ve o kişinin fiziksel ya da psikolojik özelliklerine vurgu yapan ifadeler, hakaret suçu kapsamına girer. Örneğin, görme engelli birine “kör” veya işitme engelli birine “sağır” demek, hakaret olarak değerlendirilir.

Daha önce suça karışmış bir kişiye “hırsız” ya da “dolandırıcı” demek de hakaret suçu kapsamındadır.

Hakaret sadece sözlü olarak değil, yazılı, görsel ya da el hareketleri ile de işlenebilir. Örneğin, iş yerinde bir arkadaşınızın masasına kaba içerikli bir görsel bırakmak ya da ona uygunsuz el hareketi yapmak hakaret suçunu oluşturur.

Beddua ve Hakaret Ayrımı

Beddua hakaret suçu sayılmaz. Örneğin, “Allah belanı versin” ifadesi beddua olarak kabul edilir, hakaret olarak değerlendirilmez. Ancak, mağdurun durumuna göre bu ifade farklı yorumlanabilir.

Özellikle kamu görevlilerine görevleri nedeniyle edilen beddualar Yargıtay tarafından hakaret olarak yorumlanabilmektedir. Örneğin, Yargıtay 4. Ceza Dairesi, noterde “Allah belanı versin” diyen kişinin, görevliyi küçük düşürdüğü gerekçesiyle beraat kararını bozmuştur.

Sosyal Medyada Yapılan Yorumlar ve Paylaşımlar

Sosyal medya platformlarında yapılan hakaret içerikli yorumlar da suç teşkil eder. Özellikle topluma açık şekilde yapılan bu tür yorumlar, aleniyet nedeniyle 1/6 oranında ceza artışına neden olur.

Başkasının hakaret içerikli paylaşımını tekrar paylaşmak da hakaret suçuna girer. Örneğin, Twitter’da hakaret içeren bir gönderiyi retweet eden kişi de cezalandırılabilir. Yargıtay 4. Ceza Dairesi, bu tür retweetlerin hakaret suçu oluşturduğuna karar vermiştir.

Atasözleri ve Şarta Bağlı İfadeler

Bazı atasözleri hakaret suçuna konu olabilir. Örneğin, yeni işe başlayan birine “ipini koparan bu işi yapıyor” demek, hakaret olarak değerlendirilebilir.

Öte yandan, şarta bağlı olarak söylenen ifadeler hakaret sayılmaz. Hakaretin kast ile işlenmesi gerekir. Örneğin, “şerefsiz” kelimesi doğrudan hakaretken, “gelmezsen şerefsizsin” şeklindeki bir ifade hakaret suçunu oluşturmaz. Bu konuda Yargıtay 18. Ceza Dairesi (2015/11227- 2016/14515) kararında da benzer bir yorum yapılmıştır.

SOSYAL MEDYADA HAKARET SUÇUNDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NE KADARDIR?

Öncelikle, hakaret suçu şikayete bağlı bir suçtur. Sosyal medyada hakaret suçunun cezai işlemleri, mağdurun şikayeti üzerine başlar. Şikayet, eylemin ve failin belirlenmesinin ardından en geç 6 ay içinde yapılmalıdır. Ancak bu 6 aylık süre, mağdurun hakaret suçunu öğrendiği tarihten itibaren başlar. Ayrıca, hakaret içeren paylaşımlar silinmediği sürece suç, devam ediyormuş gibi kabul edilir ve bu nedenle zaman aşımı süresi işlemeye başlamaz.

Eğer bir sosyal medya hesabı hakaret suçuna karışmışsa, o hesabın sorumluluğu hesap sahibine aittir. Çünkü sosyal medya hesapları, sadece kullanıcının belirlediği kullanıcı adı ve parolayla erişilebilen, başkalarının girmesinin mümkün olmadığı özel alanlardır. Eğer hesabınız çalınmışsa, hemen suç duyurusunda bulunmanız gereklidir. Aksi halde, çalınan hesapla birine hakaret edilmesi durumunda, hesabın gerçek sahibi hakkında adli soruşturma başlatılabilir.

SOSYAL MEDYADA İSİM VERMEDEN HAKARET EDİLİRSE CEZA ALIR MIYIM?

Günümüzde bazı sosyal medya kullanıcıları, isimlerini vermediklerinde kendilerini anonim kalacaklarını düşünerek internet ve sosyal medya üzerinden hakaret içeren mesajlar ve yorumlar yapmaktadırlar. Ancak Türk Ceza Kanunu’nun 126. maddesi, isim verilmese bile mağdura yönelik hakaretin suç olduğunu açıkça belirtmektedir. Kanunda, “Hakaret suçunun işlenmesinde mağdurun ismi açıkça belirtilmemiş veya üstü kapalı olarak geçiştirilmiş olsa bile, eğer bu durum mağdurun şahsına yönelikse, hakaret suçu işlenmiş sayılır” denilmektedir. Yani, ismi doğrudan belirtilmese dahi, yapılan yorum veya söylemin kime yönelik olduğuna dair herhangi bir şüphe yoksa, suç işlemiş sayılacaktır.

Eğer sosyal medya üzerinden yapılan hakaret, belirli bir kişiye veya bu kişinin kimliği tespit edilebilecek şekilde yapılmışsa, yine ceza uygulanacaktır. Yani hakaret suçunu işlemek için isim vermeniz gerekmez. Örneğin, “X derneği başkanına sinkaf ederim” şeklinde bir paylaşım yapıldığında, isim verilmese dahi hakaret suçu oluşur.

SOSYAL MEDYADA HAKARET SUÇUNU NASIL İSPAT EDERİM?

Sosyal medyada işlenen hakaret suçunu ispat etmek için birkaç farklı yöntem bulunmaktadır. İşte bu süreçte kullanılabilecek bazı önemli yollar:

• Hakaret içeren paylaşım, mesaj veya yorumun ekran görüntüsü alınarak delil olarak saklanabilir. Sosyal medya platformları üzerinden yapılan paylaşımlar, özellikle metin ve görseller, suçun işlendiğini kanıtlamak için güçlü deliller olabilir. Paylaşımın tarih ve saat bilgisinin kaydedilmesi de önemlidir.
• Sosyal medya platformlarındaki gönderiler, yorumlar veya hikayeler de suçun işlenmesine dair delil oluşturabilir. Örneğin, bir Facebook gönderisinde yer alan hakaret içerikli ifadeler veya bir Twitter paylaşımında yapılan olumsuz yorumlar ekran görüntüsü alınarak sunulabilir.
• Suçun işlendiği internet bağlantısının IP adresi belirlenebilir. Ancak, bazı sosyal medya platformları IP adresi bilgilerini soruşturma makamlarıyla paylaşmamaktadır. Buna rağmen, emniyet güçleri sosyal medya hesabı üzerindeki diğer verileri (örneğin, yer bilgisi, zaman damgası) kullanarak IP adresi üzerinden suçlunun kimliğini belirlemeye çalışabilir.
• Eğer suçlu, cep telefonu numarasını veya belirli bir konum bilgisini sosyal medya hesabında paylaşmışsa, bu veriler de kullanılarak fail tespit edilebilir. Bu bilgiler sosyal medya platformlarının veri kaydından veya telefon numarasının kayıtlı olduğu veri tabanlarından elde edilebilir.
• Sosyal medya hesaplarına, bilgisayarlar, cep telefonları, tabletler gibi cihazlardan erişim sağlanmışsa, bu cihazlara el konulup, bilişim uzmanları tarafından yapılan incelemelerle suçun faili tespit edilebilir. Cihazlardan yapılan analizlerle, hakaret içeren mesajların kim tarafından gönderildiği belirlenebilir.
• Eğer suçun faili belirli değilse, emniyet güçleri sosyal medya hesaplarında yapılan araştırmalarla şüpheli kişilere ulaşabilir. Şüphelilerin bilgisayarları, telefonları ve tabletleri üzerinde yapılan incelemelerle, suçun faili tespit edilmeye çalışılabilir.

Bu yöntemlerle, sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçlarının failleri tespit edilebilir ve suç ispatlanabilir. Bu süreçte, hukuki prosedürlerin doğru bir şekilde takip edilmesi önemlidir.

SOSYAL MEDYADA HAKARET SUÇU İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR

1.Sosyal medyada hakaret suçunun cezası nedir?

Sosyal medyada hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’na göre 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası ile cezalandırılır. Suç aleni bir şekilde işlendiğinde, ceza 1/6 oranında arttırılabilir.

2.Sosyal medyada hakaret içeren yorum yaparsam suç işler miyim?

Evet, bir kişiye yönelik onur, şeref ve saygınlığına saldıran yorumlar, sosyal medya üzerinden yapılan hakaret suçunu oluşturur. Sosyal medyada hakaret suçu, kişiye doğrudan hakaret etmekle birlikte, kişiye isnat edilen olguya yönelik sözlü veya yazılı ifadelerle de işlenebilir.

3.Sosyal medyada isim vermeden hakaret edilirse ceza alınır mı?

Evet, kişinin ismi açıkça belirtilmese bile, hakaretin şahsa yönelik olduğu duraksanmadan anlaşılabiliyorsa, suç oluşur. Yani, isim verilmeden de hedef alınan kişi tespit edilebiliyorsa hakaret suçu işlenmiş olur.

4.Sosyal medyada hakaret eden birine karşı şikayetçi olmak ne kadar zaman alır?

Sosyal medyada işlenen hakaret suçları için şikayet süresi, mağdurun suç işlendiğini öğrendiği tarihten itibaren 6 ay ile sınırlıdır. Bu süre geçtikten sonra şikayet hakkı sona erer.

5.Haksız tahrik durumunda ceza indirimi yapılır mı?

Evet, sosyal medya üzerinden yapılan hakaret suçu, haksız bir fiile tepki olarak işlenmişse, failin cezası %1/3 oranında indirilebilir. Ancak, bu durumun geçerli olabilmesi için haksız fiilin varlığı ve tahrik edici davranışın belgelenmesi gerekir.

6.Sosyal medya üzerinden yapılan hakaret suçunun aleni işlenmesi ne anlama gelir?

Sosyal medyada yapılan paylaşımlar herkesin erişebileceği şekilde yapıldığında suç alenen işlenmiş olur. Aleni hakaret suçunda, ceza 1/6 oranında arttırılabilir. Örneğin, bir sosyal medya paylaşımının tüm takipçilere açık olması bu duruma örnektir.

7.Sosyal medya hesabım çalındı, suç işlendi, sorumluluk bana ait mi?

Eğer sosyal medya hesabınız çalındıysa, derhal suç duyurusunda bulunmanız gerekmektedir. Hesabınız üzerinden hakaret suçunun işlenmesi durumunda, eğer çalındığı belgelenmezse, hesap sahibine sorumluluk yüklenebilir.

8.Sosyal medyada hakaret suçunun ispatlanması nasıl yapılır?

Sosyal medya üzerinden yapılan hakaret suçu, ekran görüntüsü alınarak, IP adresi takibiyle ve sosyal medya hesap verileriyle ispatlanabilir. Ayrıca, polis ve bilişim uzmanları tarafından yapılan incelemelerle suçlu tespit edilebilir.

9.Beddua hakaret sayılır mı?

Beddua, hakaret olarak kabul edilmez. Ancak, beddua kamusal görevle ilgiliyse ve mağdura yönelik küçük düşürücü bir nitelik taşıyorsa, Yargıtay bedduayı hakaret olarak kabul edebilir.

10.Sosyal medyada hakaret içeren paylaşımlarım nedeniyle ne yapmalıyım?

Sosyal medya üzerinden hakaret içeren bir paylaşım yaptıysanız ve bunun sonucu olarak şikayet alırsanız, suçunuzu kabul etmeniz ve olası hukuki sorumluluğunuzu anlamanız önemlidir. Eğer paylaşımlarınızı silmediyseniz, suçun devam ettiğini ve cezanın zamanla artabileceğini unutmayın.

SOSYAL MEDYADA HAKARET SUÇU İLE İLGİLİ YARGI KARARLARI

Yargıtay 4. Ceza Dairesinin 05.04.2023 T.2021/3876 E., 2023/16892 K.

“…hakaret suçundan, aynı Kanun’un 129 uncu maddesinin üçüncü fıkrası ile 5271 sayılı Kanun’un 223 üncü maddesinin dördüncü fıkrasının (c) bendi uyarınca ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

Tarafların aynı iş yerinde çalıştıkları, katılanların başkaca bir davada sanığın aleyhinde tanıklıkta bulundukları, sanığın sosyal medya üzerinden katılanlara yönelik “Mahalle karıları, alkol kullanarak beyni sulanmış, saman dolu beyinliler, hayvan pisliği kokuyorsun, o… demekle o… olunsaydı sen benden daha önce yağlı o… olurdun, ben evli adamlarla yatarken sen başımızı mı tuttun kadının p…, yarı çıplak resimli bedenini herkese sermaye ediyorsun vs.” şeklinde hakaret eylemlerini gerçekleştirdiği iddiasına ilişkin; tarafların kendi sosyal medya hesapları üzerinden karşılıklı olarak hakaret içeren cümleler kurdukları hususunun sanık tarafından dosyaya sunulan sosyal medya yazışma ve paylaşım içeriklerine dair ekran görüntülerinden anlaşılmakla sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

…hakaretin karşılıklı olduğundan bahisle ceza verilmesine yer olmadığına dair Mahkemenin takdir ve gerekçesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.”

Yargıtay 4. Ceza Dairesinin 24.01.2023 T. 2020/31105 E., 2023/550 K.

“…hakaret suçundan, 5271 sayılı Kanun’un 223 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi uyarınca beraat kararı verilmiştir.

…Olay tarihinde sanığın sosyal medya hesabından “Millet yağmur yağsın su depoları dolsun diye dua eder kış günü yağmur yağar 2 gün susuz kalırız sittiğimin belediyesi çok çalışıyo.” şeklinde paylaşım yapmak suretiyle katılana yönelik hakaret ettiği iddiasıyla kamu davası açılmıştır.

…Gerekçe bölümünde açıklanan nedenlerle Yerel Mahkemenin kararında katılan vekili tarafından öne sürülen temyiz sebepleri ve dikkate alınan sair hususlar yönünden herhangi bir hukuka aykırılık görülmediğinden temyiz sebeplerinin reddiyle hükmün, Tebliğname’ye uygun olarak, oy birliğiyle ONANMASINA”

CEZA AVUKATINA SORU SORABİLİRSİNİZ.

CEZA AVUKATINDAN ONLINE DANIŞMANLIK ALABILIRSINIZ.

Sorularınızı ve bu sorularla ilgili evrakı sisteme yükleyebilirsiniz. Online danışmanlıkta istediğiniz gün ve saati seçebildiğiniz gibi görüşme tipini de seçebilmektesiniz. Zoom, teams, whatsapp ya da telefon üzerinden görüşme sağlanabilmektedir. Ödemenin ardından tarafınıza randevu yapıldığına dair mail ile bilgi gelmektedir. Sistemde yaşanan herhangi bir sorun olduğundan iletişim numaralarımızdan iletişime geçtiğinizde toplantı manuel olarak planlanabilir. Müvekkillerimizin doğru bilgiye hızlı ve güvenilir şekilde ulaşmasını sağlamak için kurulan Online Danışmanlık Sistemimizden yüzlerce randevu alınmış olup müvekkillerimizin faydalanması amaçlanmıştır.