Yurt Dışında Kalış Süresi Eksikliği Denklik Başvurusu Reddi

          Yurt dışında eğitim alarak YÖK’e denklik başvurusunda bulunanların karşılaştığı en önemli sorunlardan biri de YÖK’ün herhangi bir inceleme araştırma ve raporlandırma yapmadan sırf yurt dışında kalma süresinden çıkarım yaparak alınan eğitimi yetersiz bulması ve başvuruyu reddetmesidir. Konu ile ilgili olarak öncelikle mevzuata bakılacak olursa;

          2010 yönetmeliğinin 9. Maddesinde;

“3) Eczacılık alanındaki diplomaların denklik işlemlerinde: Yapılan denklik incelemesi sonucunda eğitim düzeyi, süresi ve mezun olunan programın Türkiye’deki eşdeğer programa göre alınması gereken zorunlu derslerinde eksiklik bulunmadığında, Kurulca belirlenecek eczacılık fakültesinde oluşturulacak bir jüri önünde ilmi hüviyetini ispat etmesi sonucunda denklik belgesi verilir. Yapılan denklik incelemesi sonucunda eğitim düzeyi, süresi ve mezun olunan programın Türkiye’deki eşdeğer programa göre alınması gereken zorunlu derslerinde eksiklik bulunanların ise Kurulca belirlenecek eczacılık fakültesinde zorunlu eksik derslerin ve eksik olan sürenin tamamlatılarak mesleki bilgiyi ölçen bir sınavın Kurulca belirlenecek eczacılık fakültesinde oluşturulacak bir heyet tarafından yapılması sonucunda denklik belgesi verilir.”

          2016 denklik yönetmeliğin 7-5/d maddesinde ;

“d) Öğrenim süresince kullanılan pasaportun/pasaportların ve il emniyet müdürlüğünden alınan giriş-çıkış dökümünün incelenmesi sonucunda her bir eğitim-öğretim dönemi için öğrenim görülen ülkedeki bulunma süresinde eksiklik tespit edilenlerin başvuruları reddedilir. Öğrenime devam süresinin tespitinde Türkiye’deki ilgili yükseköğretim mevzuatı esas alınır.”

          2017 denklik yönetmeliği 7-6/d maddesinde ;

“d) Öğrenim süresince kullanılan pasaportun/pasaportların ve il emniyet müdürlüğünden alınan giriş-çıkış dökümünün incelenmesi sonucunda her bir eğitim-öğretim dönemi için öğrenim görülen ülkedeki bulunma süresinde eksiklik tespit edilenlerin başvuruları reddedilir. Öğrenime devam süresinin tespitinde Türkiye’deki ilgili yükseköğretim mevzuatı esas alınır.”

şeklinde düzenlemelerin olduğu görülecektir. 2010 yönetmeliğinde sadece eczacılar için muğlak bir düzenlemenin bulunduğu, 2016 ve 2017 yönetmeliklerinde ise konudaki düzenlemenin Türk yükseköğretiminin esas alınacağı şeklinde yine belirsiz, kalış süresinin kaç gün olacağı yönünde tam ve net bir ifadenin yer almadığı görülecektir. Her ne kadar YÖK özellikle 2016 ve 2017’deki maddeleri uygulayıp red kararı verse de bu kural 20.02.2016’dan önce eğitime başlayanları kapsamamaktadır. 20.02.2016’dan sonra eğitime başlayanlar için verilen kararları ise yargı mercileri hukuka aykırı bulmaktadır.

         Görüldüğü üzere mevzuatında bu hususla ilgili olarak herhangi bir açık ve vatandaşları bilgilendirici düzenleme yoktur. Eğer YÖK yurt dışında kalış süresini belirtir bir karar almış olsaydı ve bunu yayımlasaydı veya mevzuatsal bir düzenlemesi bulunsaydı vatandaşlar reddedileceğini bilerek zaten bu eğitimi almazdı. Ancak YÖK böyle bir kararı ve düzenlemesi olmamasına ve kalış sürelerini hangi kriterlere göre hesapladığını bilinmemesine rağmen sırf yurt dışında kalış süresi yetersiz olduğundan bahisle başvuru sonucu red kararı vermektedir.

          Bunun yanında YÖK’ün denklik incelemesi ile ilgili olarak belirlenen görev ve yetkisi ise alınan eğitimin içeriği ve düzeyi hakkında inceleme, araştırma ve raporlandırma yapmaktır. Yargı mercilerinin görüşleri de bu doğrultudadır. İlk derece mahkemeleri genel olarak “denklik talebinin sırf yurt dışı kalış süresinin yetersiz olduğu gerekçesiyle reddedilmesinin hukuka uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.” şeklinde kararlar vermektedir. Danıştay 8. Dairesi de aynı görüşte olup örnek olarak bir kararında YÖK yurt dışında 27 gün kalan kişiye STS kararı vermiş ve kişi de STS’yi kabul etmeyip doğrudan denklik için dava açmış ve Danıştay da 27 gün için STS verilmesini uygun bulmuştur. Yani Danıştay red kararının değil sts kararının hukuka uygun olduğunu ortaya koymuştur. Danıştay İDDK ise YÖK’ün yapması gerekenin eğitimin içerik ve düzeyini incelemek olduğu devam etme durumunu takip etme yükümlülüğünün üniversitede olduğu, kişinin üniversite kurallarına uyup diploma almaya hak kazandığı göz önünde bulundurulduğunda devam mecburiyeti ile ilgili üniversite ile herhangi bir uyuşmazlık yaşamadığı anlaşıldığından devam zorunluluğunu yerine getirmediğinden bahisle red edilmesinin hukuka aykırı olduğunu kabul etmiştir.

          Bütün bunlarla birlikte yine şuanki uygulamalar bağlamında kalış süresi yetersiz olmasına rağmen YÖK’ün önceki senelerde kalış sürelerini gruplandırarak kalış süresi daha az olan bir kısmına STS + Ders Tamamlama kararı, kalış süresi önceki gruba göre nispeten fazla olan bir kısmına ise sadece STS verdiği kararları da bulunmaktadır.

          Sonuç olarak bilimsel ve objektif bir değerlendirme beklenen YÖK’ün kalış süreleri ile ilgili kararlarından dönerek başvuru dosyalarını idare hukuku ilkeleri ile Lizbon Sözleşmesi hükümleri çerçevesinde değerlendirerek red haricinde alternatif yollar belirlemesi, hukuka uygun, hakkaniyete uygun, kendi vatandaşlarının haklarını koruyucu, verilen emeğin, zamanın ve paranın gözetildiği kararlar alması gerekmektedir.