Doçentlik Davası ve Hukuki Süreçleri

DOÇENTLİK HUKUKU

Doçentlik hukuku, akademik dünyada doçentlik unvanının elde edilmesi, değerlendirilmesi ve itiraz süreçleriyle ilgili hukuki çerçeveyi belirleyen bir alandır. Doçentlik hukuku, üniversitelerin akademik unvan verme süreçlerini, bu süreçlerde adayların haklarını ve başvurularının nasıl değerlendirilmesi gerektiğini düzenler. Doçentlik hukuku, başvuru şartlarını, doçentlik sınavlarının adil bir şekilde yapılmasını ve adayların akademik başarılarının doğru bir şekilde değerlendirilmesini sağlamaya yönelik kuralları kapsar. Ayrıca, doçentlik hukuku, başvuruların reddedilmesi veya usulsüzlükler sonucu oluşan hukuki sorunlara karşı başvurulacak yasal yollara dair bilgiler sunar.

Doçentlik hukuku, akademik kariyerin en önemli aşamalarından biri olan doçentlik başvurularının düzgün işlemesi için gereken hukuki altyapıyı sağlar. Adaylar, doçentlik unvanı almak için başvurduklarında, doçentlik hukuku çerçevesinde belirlenen kurallar ve yönetmeliklere göre değerlendirilirler. Doçentlik hukuku, başvuruların yasal olarak geçerli olabilmesi için gereken belgelerin hazırlanmasını ve sürecin doğru şekilde yürütülmesini temin eder. Eğer bir başvuru reddedilirse, doçentlik hukuku, reddedilen başvurunun itiraz süreçlerini de düzenler ve başvurulan mahkemelere gidilmesi durumunda adayları hukuki olarak destekler.

Doçentlik hukuku, adayların yasal haklarını savunabilmesi için gerekli hukuki araçları sağlar. Doçentlik hukuku çerçevesinde, başvurunun değerlendirilmesinde yapılan hatalar ya da hukuka aykırı işlemler karşısında yasal başvurular yapılabilir. Ayrıca, doçentlik hukuku, akademik kurumların iç yönetmeliklerine dayalı olarak adayların başvuru sürecinde karşılaşabileceği sorunları çözmeye yönelik yönlendirmeler yapar. Doçentlik hukuku, üniversitelerin akademik unvan verme süreçlerini şeffaf ve adil bir şekilde yürütmelerini sağlayarak, başvuru sahiplerinin haklarının korunmasını temin eder.

Doçentlik hukuku, başvuruların değerlendirilmesinde akademik başarıların yanı sıra, adayların akademik geçmişlerinin de dikkate alınması gerektiğini vurgular. Doçentlik hukuku, başvuru sürecinin her aşamasında başvuru sahiplerinin haklarını korur ve akademik etik ihlalleri durumunda da uygun hukuki çözüm yolları sunar. Doçentlik hukuku, aynı zamanda akademik unvanın verilmesi aşamasında yaşanabilecek anlaşmazlıklar ve haksızlıklar karşısında hukuki sürecin işletilmesi için önemli bir kılavuzdur. Başvuru sonuçlarına itiraz sürecinde de doçentlik hukuku devreye girer ve adayların haklarını savunur.

Doçentlik hukuku, üniversitelerin uyguladığı akademik standartlara göre başvuruların değerlendirildiği ve usulsüzlüklerin önüne geçildiği bir alan olup, akademik camianın adil bir şekilde işlemesi için gereklidir. Akademik kariyerin bu aşamasında karşılaşılan hukuki sorunları çözmek amacıyla doçentlik hukuku, başvuruların doğru bir şekilde yapılmasını ve herhangi bir usulsüzlük durumunda adayların haklarının savunulmasını sağlar. Doçentlik hukuku, akademik kariyerini ilerletmek isteyen adayların yasal süreci doğru bir şekilde izlemelerine yardımcı olur. Bu süreçte, doçentlik hukuku, adayın başvuru şartlarını, eğitim geçmişini ve akademik çalışmalarını değerlendiren üniversite kurallarının uygulandığı önemli bir alanı kapsar.

Doçentlik hukuku, akademik dünyadaki etik kuralların ihlali durumunda devreye girer ve adayların haklarını hukuki yoldan savunur. Doçentlik hukuku, akademik unvan için başvuran kişilerin başvurularını engelleyen her türlü haksız durumu düzeltmek için yasal yolları izler. Bu hukuki alan, akademik başarıların adil bir şekilde değerlendirilmesi ve tüm başvuru sahiplerinin eşit haklara sahip olması için çalışır. Doçentlik hukuku, akademik unvan almak isteyen adayların akademik mücadelesinde önemli bir rol oynar ve bu süreçte karşılaştıkları her türlü hukuki sorun karşısında çözüm önerileri sunar.

Doçentlik hukuku, akademik kariyerin bu kritik aşamasında adayların haklarını koruyan ve akademik camianın doğru işleyişini sağlayan bir hukuki alandır. Doçentlik hukuku, tüm başvuru süreçlerini şeffaf bir şekilde yürütülmesini ve başvuru sahiplerinin yasal haklarını savunulmasını sağlar.

DOÇENTLİK BAŞVURUSU

Doçentlik başvurusu ÜAK tarafından yürütülen süreçte DBS adlı sistemde eserlerin beyan edilmesi sonucu yapılır.  Doçentlik unvanı, Doçentlik Yönetmeliğinde yer alan sanat/bilim alanlarında, adayın doçentlik başvurusu yapma şartlarını sağlayıp sağlamadığı ve adayın hazırlamış olduğu yayın ve çalışmaların kriterlere uygun olup olmadığı değerlendirildikten sonra verilir. Bu süreçte istenmeyen sonuçlar gelirse doçentlik davası yoluna gidilebilir.

Doçent adayı,

• Öğrenim bilgisi,
• Tez çalışması,
• Yabancı dil,
• Akademik çalışmalarının asgari koşulları sağlayıp sağlamadığı,
• Akademik çalışmalarının etik koşulları sağlayıp sağlamadığı hususları açılarından değerlendirilir.

Öğrenim belgesi, tez ve yabancı dil belgesi eksik/hatalı olan adayın doçentlik başvurusu, eserlerin incelenmesi aşamasına geçilmeden iptal edilir. Doçentlik davasının bu hususlarda pek açıldığı söylenmez.

Doçentlik başvurusu yapabilmek için Türkiye’de doktora yapmış olmak, tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık unvanı almış veya Üniversitelerarası Kurulun önerisi üzerine Yükseköğretim Kurulunca tespit edilen sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olmak gerekmektedir. Doktora, sanatta yeterlik ile tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlığın yurt dışından alındığı hallerde, bu unvanın denkliğine sahip olmak da doçentlik başvurusu yapmak için gerekli kriterleri sağlamaktadır.

Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezî bir yabancı dil sınavından (YDS, ÜDS, YÖKDİL süre şartı aranmaksızın, TOEFL, ETS, IBT 5 yıl geçerli olmak üzere) en az elli beş puan veya uluslararası geçerliliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen bir yabancı dil sınavından buna denk bir puan almış olmak gerekmektedir.

Doçentlik başvurusu yapacak aday tarafından, her bir bilim veya sanat alanı için ayrı ayrı belirlenecek asgari sayı ve nitelikte özgün bilimsel yayın ve çalışmalar yapılmış olması gerekmektedir. Bu şartlar her yıl Üniversitelerarası Kurul tarafından yayımlanmaktadır. Yayınların bu şartları sağlayıp sağlamadıkları hem asgari koşullar aşısından hem de etik açılardan incelenerek belirlenmektedir.

Bu değerlendirme Doçentlik Komisyonu tarafından belirlenen 5 asıl ve 2 yedek üye tarafından hazırlanacak raporlar ile yapılmaktadır. Belirlenen jüri üyeleri Doçentlik başvurusu yapan aday tarafından da görülebilmektedir. Belirlenen jüri üyesine veya üyelerine itiraz mümkündür. Jürilerin oluşumuyla ilgili başka hukuka aykırılık varsa doçentlik davası açılabilir.

Doçent adayının asgari başvuru şartlarını sağladığının tespit edilmesinden sonra jüri üyelerine adayın başarılı olup olmadığına dair değerlendirme raporu hazırlamaları için süre verilir.  Bu süre içerisinde doçentlik değerlendirme jürisi tarafından, adayın yapmış olduğu çalışmalar, bilimsel araştırma ve yayın etiği, asgari koşullar, akademik çalışmaların niteliği ve bilim/sanat alanına katkı açılarından incelenerek, adayın “başarılı” veya “başarısız” bulunduğunu belirten ayrıntılı ve gerekçeli bir değerlendirme raporu hazırlanır. Beş jüri üyesinden üçünün adayı başarılı bulması, adayın başarılı olarak kabul edilmesi için yeterlidir. Jüri raporlarının, verilecek ek süreyle birlikte azami 2 ay içerisinde bitirilmesi gerekmektedir. Tamamlanan raporlar Doçentlik Bilgi Sistemine yüklenir ve aday tarafından da görülebilir.

Bilimsel/sanatsal yayın ve akademik çalışmalarının değerlendirilmesi sonucunda başarılı olan adaya, Üniversitelerarası Kurul Yönetim Kurulu kararı ile ilgili bilim/sanat alanında “Doçentlik Unvanı” verilir ve “Doçentlik Belgesi” düzenlenir.

Ağustos 2023’te doçentlik kirterleri değiştiğinden bu yazıda yeni doçentlik kriterlerinden bahsedilecektir.

YENİ DOÇENTLİK KRİTERLERİ VE ŞARTLARI

Üniversitelerarası Kurul (ÜAK) ve Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından doçentlik kriterlerinde değişikliğe gidilmiş olup yeni doçentlik kriterleri Doçentlik Yönetmeliği gereğince Mart 2024 Doçentlik Başvuru Döneminden itibaren geçerli olmasına karar verilmiştir. Yeni doçentlik kriterleri 2024 Mart döneminde ilk kez uygulanacak olup 2023 Ekim Döneminde son kez uyulanacak şartlara nazaran doçentlik kriterlerinde ciddi değişiklikler yapılmış olup bilim alanı bazında detaylı incelemek gerekmektedir.

İlk göze çarpan değişiklikler ise SCI-E ve SSCI dergilerin çeyreklik dilimlerine göre puanlamaya gidilmiş olup ve alan endeksi kavramı kaldırılarak tek tek endeksleri sayılmıştır. Book Citation Index’de yer alan kitaplar ve Conference Proceedings Citation Index’de yer alan bildirilerin puan değeri artırılmaktadır. Ders kriterlerinde değişikliğe gidilmiş ve BAP projeleri puanlanmaktadır. YENİ DOÇENTLİK KRİTERLERİ ile ilgili yazımızda belli başlı noktalara değinilerek açıklamaya gidilmiştir. Bu yeni doçentlik kriterlerin hukuka aykırılığı için 2023 Eylül ayında doçentlik davası açılmıştır.

DOÇENTLİK BİLGİ SİSTEMİ (DBS)

Doçentlik başvurularının yapıldığı ve başvuru sonuçlarının açıklandığı sisteme DBS (doçentlik bilgi sistemi) denir. Bu sistem başvurunun hangi aşamada olduğu, jürilerin isimlerinin açıklandığı, raporların yüklendiği ve doçentlik komisyonu kararlarının ilan edildiği sitemdir.

DBS ile ilgili genel olarak doçentlik davası açılmamaktadır. Sistemden kaynaklı hatalar ve yanlış puanlamalar söz konusuysa doçentlik davası mümkün olabilir.

DOÇENTLİK BAŞVURUSUNDA ESER TÜRLERİ

Doçentlik başvurusunda uyulması gereken yeni doçentlik kriterlerine göre eser türleri, yayınların Doçentlik Bilgi Sistemine (DBS) girişi esnasında seçilmekte ve beyannamede ona göre kategorize edilmektedir. Bu bakımdan Doçentlik başvurusunda eser türlerinin doğru girilmesi özelikle etik ihlale sebebiyet verilmemesi açısından büyük öneme sahiptir. 

Bilimsel makale, araştırma/analiz/deneme sonuçlarını o konuda uzman hakemlerin değerlendirmesinden sonra ortaya çıkan bir yazıdır. Bilimsel araştırma makaleleri belli özelliklere sahip olması durumunda farklı adlandırılmakta ve akademik atama ve terfilerde türüne göre puan almakta ya da puanlama dışı bırakılmaktadır. DOÇENTLİK BAŞVURUSUNDA ESER TÜRLERİ adlı makalede hem makale, bildiri kitap vb. türlerinden bahsedilecek hem de doçentlik kriterlerinde puan karşılığı olup olmadığı belirtilecektir.

DBS’ye girilen eser türlerinin yanlış girilmesi ya da yanlış tahlili sonucu doçentlik başvurusu iptal edilirse doçentlik davası açılabilir. Açılan doçentlik davasında eser türlerinin doğru olup olmadığı mahkemece atanan bilirkişiler tarafından raporlandırıldığından bilirkişinin iknası önemlidir.

DOÇENTLİK BAŞVURUSUNDA ENDEKSLER

Yeni Doçentlik Kriterlerinde İndeksler SCI-Expanded, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus, TR Dizin, BKCI, CPCI, Diğer Endeksler olarak belirlenmiştir. Doçentlik şartları göz önüne alındığında bilim alanlarına göre farklı puan karşılıkları olabilmektedir. Burda sadece SCI-Expanded, SSCI, AHCI ve ESCI adlı indekslerden bahsedilecek olup diğer indekslerle ilgili olarak YENİ DOÇENTLİK KRİTERLERİ ile ilgili yazımız için tıklayabilirsiniz.

SCI-Expanded, SSCI, AHCI ve ESCI Makale Nedir ?

Web of Science Core Collection içerisinde yer alan Science Citation Index Expanded (SCIE), 1964 yılında Garfield tarafından oluşturulmuştur. 1900’den günümüze kadar tam atıf referansı ile veri gösteren dergileri indekslemektedir. Web of Science dergi seçim kriterleri olarak 25 kalite kriteri belirlemiş ek olarak 4 adet de etki kriteri belirlemiştir. 24 kriteri karşılayan dergiler Emerging Sources Citation Index’de yer alırken diğer ek kriterleri karşılayanlar, ilgili konularına göre SCIE, SSCI veya AHCI indeksine girmektedir. SSCI, AHCI ve ESCI indeksleri de Web of Science Core Collection’da yer almaktadır;

• SCIE : Science Citation Index Expanded
• SSCI : Social Sciences Citation Index
• AHCI : Arts & Humanities Citation Index
• ESCI : Emerging Sources Citation Index
• CPCI : Conference Proceedings Citation Index
• BKCI : Book Citation Index

Doçentlik başvurusunda kullanılan ve beyan edilen endeksler doçentlik davasının sıkça konusu edilmektedir. Bu husustaki doçentlik davasında olay Web Of Science, TR Dizin ya da diğer veri tabanlarında yapılan araştırmalarla ortaya çıkarılmaktadır.

DOÇENTLİK YÖNETMELİĞİ

Doçentlik Yönetmeliğinin amacı doçentlik değerlendirmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir. Bu Yönetmelik, doçentlik bilim/sanat alanlarının belirlenmesi, doçentlik başvurusu yapabilme şartları, başvuru zamanı ve usulü, doçentlik değerlendirme jürilerinin oluşturulması, doçentlik sürecinin yürütülmesi, Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenen intihal, diğer bilimsel araştırma ve yayın etiği ve disipline aykırılık iddiaları dolayısıyla izlenecek yollarla komisyonların teşkiline ve görevlerine ilişkin hükümleri kapsar.

Doçentlik davasında genel olarak doçentlik yönetmeliği hükümleri dayanak alınarak sonuca ulaşılır.

DOÇENTLİK BAŞVURUSUNUN REDDİ

Doçentlik başvurusunun reddi ya da doçentlik başvurusunun iptali durumunda doçentlik davası açılmaktadır. Doçentlik davasında öncelikle doçentlik başvurusunun reddi sebepleri tespit edilip sonrasında bu durumun hukuka aykırı olduğu ortaya konulmalıdır.

Doçentlik başvurusunun reddi nedenleri şunlardır:

• Doçentlik başvurusunun eser incelemeden reddi
• Doçentlik başvurusunun asgari koşuldan reddi
• Doçentlik başvurusunun etik incelemeden reddi

Doçentlik başvurusunun reddi sebepleri ile doçentlik başvurusunun reddi kararına itiraz ve dava yolları yazımızın bu kısmının konusunu oluşturmaktadır. Bu itibarla DOÇENTLİK BAŞVURUSUNUN REDDİ KARARINA İTİRAZ VE DAVA adlı makalemizde öncelikle doçentlik başvurusu sonlandıktan sonra yapılan işlemler, bu işlemlerin mahiyeti ve özellikle sırası hakkında bilgi verilecektir. Açıklamalara geçmeden önce bütün açıklamalar doçentlik ünvanı ile ilgili olup doçentlik kadrosuna atanma talebinin reddi farklı yazılarda bilginize sunulmaktadır. DOÇENTLİK BAŞVURUSUNUN REDDİ KARARINA İTİRAZ VE DAVA adlı makalemizde ;

• Doçentlik başvurusunun reddi kararına itiraz nereye yapılır ?
• Doçentlik başvurusunun reddi durumunda itiraz hakkında kim karar verir ?
• Doçentlik başvurusunun reddi durumunda yapılan itirazdan ne kararı çıkabilir ?
• Doçentlik başvurusunun reddi durumunda itiraz kabul olursa dosya hangi aşamaya geçer ?
• Doçentlik başvurusunun iptali durumunda ne zaman tekrar başvurulabilir ?

gibi sorulara yanıt bulabilirsiniz.

Doçentlik davası bu ret nedenlerinin hukuka aykırı olduğu hususların açıklanması üzerinden görülmektedir. Doçentlik davasında çoğu zaman davacının bilim alanından belirlenen bilirkişi raporu neticesinde karar kurulmaktadır.

DOÇENTLİK BAŞVURUSUNDA YAĞMACI DERGİLER 

Şaibeli ya da yağmacı dergiler en genel tanımıyla; bilimsel yayınların geçtiği değerlendirme süreçlerinden uygun şekilde geçmeyen, düşük kalitede, tartışmaya açık yazıları kabul edip para karşılığında yayınlayan dergileri ifade eden terimdir.

Bu dergilerin ana amacı olabildiğince çok makale yayımlayarak para kazanmaktır. Bu amaç doğrultusunda yayımlanan makaleler nitelik, özgünlük ve etki açısından çok düşük bir standarda göre değerlendirilmekte, hızlı yayın yapma sözü ile yazarlar çok sayıda makale sunmaya teşvik edilmektedir.

YAĞMACI DERGİ NASIL ANLAŞILIR?

Yağmacı/şaibeli dergileri belirleme noktasında hangi kriterlerin kullanılması gerektiğine dair, ilk olarak ÜAK bünyesinde oluşturulan bir Komisyon tarafından bir rapor hazırlanmış ve bu rapor ÜAK Yönetim Kurulu’nun 21.11.2018 tarihli toplantısında görüşülerek kabul edilmiştir.

ÜAK tarafından “Açık Erişimli Dergilerde Yapılan Yayınların Doçentlik Başvuru Süreçlerinde Kullanımı” hususunda kurulan ve Prof. Dr. Mahmut Ak, Prof. Dr. Abdullah Atalar, Prof. Dr. Erkan İbiş, Prof. Dr. Hüseyin Karaman ve Prof. Dr. Mehmet Özkan’dan oluşan Komisyonun hazırlamış olduğu “YAĞMACI/ŞAİBELİ AÇIK ERİŞİMLİ DERGİLERDE YAPILAN YAYINLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ” başlıklı raporda; dergilerin yalnızca ücret alıyor olmasının tek başına bir dergiyi yağmacı/şaibeli olarak değerlendirmek için yeterli olmadığı, bunun yanında birtakım kıstaslara daha bakılması gerektiği belirlenmiştir.

Bu doğrultuda; yağmacı/şaibeli dergilerde bulunması olası özellikleri ile ilgili olarak  YAĞMACI DERGİLERLE İLGİLİ BÜTÜN CEVAPLAR adlı makalemizi okuyabilirsiniz. Bununla birlikte şu yazılarımızın da ilginizi çekeceğini düşünüyoruz:

• YAĞMACI DERGİ LİSTESİ
• YAĞMACI OLMAYAN DERGİ LİSTESİ

Yağmacı dergilerin belirlenmesinde resmi bir listenin olmaması ve aynı dergi ile başka kişilerin doçentlik ünvanı alması gibi sebepler doçent adaylarını doçentlik davası açmaya sevk etmektedir. Yağmacı dergi konulu doçentlik davasında çalışmanın yayın yılı, ÜAK ve YÖK’ün yağmacı dergi kararları, emsal yargı kararları, dergilerin yayın politikaları vb unsurlara dikkat edilmektedir.

DOÇENTLİK BAŞVURUSUNUN AÇIKLANMASI VE DOÇENTLİK ÜNVANI

Eser İnceleme Sonucunda Başarılı olan adayların Doçentlik Belgesinin düzenlenebilmesi için, eser inceleme sonuçları Doçentlik Bilgi Sistemi (DBS) üzerinden duyurulduktan sonra, adayların Üniversitelerarası Kurul Başkanlığına Doçentlik belgesi talebinde bulunmaları gerekmektedir.

​​Doçentlik belgesi talep dilekçesi ve varsa ekleri fiziki olarak Üniversitelerarası Kurul Başkanlığına iletilecek, bu belgeler Üniversitelerarası Kurul Başkanlığına ulaşıp gerekli kontrol ve onaylama işlemleri yapıldıktan sonra, e-imzalı olarak düzenlenen Doçentlik Belgesini Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı> Doçentlik Belgesi Sorgulama hizmeti ile e-devlet üzerinden kendileri edinebileceklerdir.

Ancak şunu belirtmek gerekir ki, doçentlik unvanının kazanılması ile doçentlik kadrosuna atanmak aynı anlama gelmemektedir. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun Doçentliğe Atanma başlıklı 24’üncü maddesinde doçentlik kadrosuna atanma işlemi şu şekilde düzenlenmiştir:

“Yükseköğretim kurumları, doçent kadrosuna atama için, doçentlik unvanına sahip olmanın yanında Yükseköğretim Kurulunun onayını almak suretiyle, münhasıran bilimsel kaliteyi artırmak amacına yönelik olarak, bilim veya sanat disiplinleri arasındaki farklılıkları da göz önünde bulundurarak, objektif ve denetlenebilir nitelikte ek koşullar belirleyebilirler. 

Yükseköğretim kurumlarının belirlediği ek koşullar arasında sözlü sınavın yer alması halinde bu sınav Üniversitelerarası Kurul tarafından oluşturulacak jürilerce yapılır. 

Doçentlik unvanına sahip olanlar yükseköğretim kurumları tarafından ilan edilen doçent kadrolarına başvurur. Doçent kadrosuna başvuran adayların durumlarını incelemek üzere rektör tarafından, varsa biri ilgili birim yöneticisi, en az biri de o üniversite dışından olmak üzere üç profesör tespit edilir. Bu profesörler her aday için ayrı ayrı olmak üzere birer rapor yazarlar ve kadroya atanacak birden fazla aday varsa tercihlerini bildirirler. Üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurulunun bu raporları göz önünde tutarak alacağı karar üzerine, rektör atamayı yapar.” 

DOÇENTLİK BAŞVURUSUNDA ETİK İHLAL TÜRLERİ

Etik ihlal gerekçesi olarak nelerin ileri sürülebileceği, ÜAK ve Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesinde sayılmaktadır. Buna göre;

• İntihal,
• Sahtecilik,
• Çarpıtma,
• Tekrar yayın,
• Dilimleme (salamizasyon),
• Haksız yazarlık veya hediye yazarlık,
• Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarının belirtilmemesi,
• Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,
• İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak,
• Yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek,
• İnsanlarla ilgili biyomedikal araştırmalarda ve diğer klinik araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranmak,
• İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak,
• Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak,
• Dayanaksız, yersiz ve kasıtlı olarak etik ihlal isnadında bulunmak,
• Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak,
• Araştırma ve deneylerde, hayvan sağlığına ve ekolojik dengeye zarar vermek,
• Araştırma ve deneylerde, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak,
• Araştırma ve deneylerde mevzuatın veya Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak,
• Araştırmacılar ve yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlüğüne uymamak,
• Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak,
• Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak

etik ihlal gerekçeleri arasında sayılabilir.

Bu gerekçeler söz konusu olduğunda ve etik komisyonca etik ihlal tespit edilip başvuru iptal edildiğinde doçent adayları doçentlik davası yoluna başvurmaktadır. Etik ihlal tanımları kapsamında doçentlik davası açılarak emsal yargı kararları çerçevesinde ihlal söz konusu olmadığı gösterilmelidir.

DOÇENTLİK SÜRECİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR 

Doçentlik başvurusu, öncesi ve sonrası ile dosyaların sisteme yüklenmesi veya beyannamenin hazırlanması işlemleri ile bir bütün olup, her aşaması dikkat ve özen isteyen bir süreçtir.

Başvuru öncesinde yapılacak yayınların yukarıda yer verilen etik ihlal sebeplerine yol açmayacak şekilde yapılması en önemli husustur. Bunun için intihal oluşturmayacak yayın içeriklerinin hazırlanması, haksız yazarlığa yol açmayacak şekilde yayında katkısı olan yazarlara yayında yer verilmesi, yayına katkısı olmayan yazarlara yer verilmemesi, yayın yaparken etik kurul onaylarının alınması, dilimleme sayılacak veya tekrar yayın olarak nitelenecek şekilde yayın yapmaktan kaçınılması gerekir.

Diğer yandan, yayın yapılacak platformların doğru seçilmesi; kitap/kitap bölümü yazarlığında yayınevinin ulusal-uluslararası olup olmadığına dikkat edilmesi; sözlü bildirilerde ulusal veya uluslararası kongre olup olmadığı ve 15 Aralık 2016 sonrası bildiriler için katılım belgelerinin muhafaza edilmesi; makale yayınlarında, yayın yapılacak derginin Üniversitelerarası kurul tarafından yağmacı/şaibeli/paradator olarak nitelenen dergiler arasında yer almadığının kesin bir şekilde belirlenmesi, başvuru sonrasında telafisi imkansız zararların önüne geçecektir.

Doçentlik başvuruları Doçentlik Bilgi Sistemi (DBS) üzerinden yapılmakta olup, bu aşamada DBS’de bulunan 12 başlıkta sisteme yapılacak girişlerin dikkatli bir şekilde yapılması gerekmektedir. Bu başlıklardan kişisel bilgilerin veya iletişim bilgilerinin yanlış girilmesi halinde, başvuru sonrasında jürilerin adayla iletişime geçmesi için elzem olan bir bilgide eksiklik bulunacak dolayısıyla eksik bir bilginin giderilmesi, belgenin tamamlatılması ihtimali zorlaşacaktır.

Yukarıda da yer verildiği üzere, öğrenim belgesi, tez ve yabancı dil belgesinde yapılacak bir hata veya eksiklik adayın eserlerinin incelenmesi aşamasına bile geçilmeden başvurunun iptal edilmesine yol açabilir.

Doçentlik başvurularının en can alıcı noktası elbette yayınlar başlığı altında yer alan makale, kitap, bildiri ve editörlüklere ilişkin bilgilerin doğru ve eksiksiz girilmesidir. Bu noktada, makalelerin yayınlandığı derginin endeks bilgisi, makalenin yayın tarihi baz alınarak girilmeli, Web of Science (SCI, SCI-E, ESCI, SSCI, AHCI), TÜBİTAK ULAKBİM (TRDİZİN) endekslerinin ilgili endeks sayfalarının sisteme yüklenmesi, diğer uluslararası indekslere ilişkin endeks bilgilerinin ise dergiye ait endeks sayfalarından temin edilerek, hangi indeks iddiası varsa o indeksten teyit edilmesi önem arz etmektedir.

Kitap yazarlığına ilişkin bilgiler DBS’ye yüklenirken uluslararası yayınevi iddiası varsa bu iddiayı destekleyen belgelerin sisteme mutlaka yüklenmesi gerekmektedir.

Uluslararası katılımlı kongrelerde sunulmuş bildiriler DBS’ye girilirken, bazı jüri üyelerinin katılımcıların veya düzenleyicilerin yabancılık oranına dikkat ettikleri, çok düşük yabancılık oranı bulunan kongrelerde uluslararası bildiri iddiasını yanlış beyan olarak nitelendirebildiklerini gözden kaçırmamak gerekir. Ayrıca 15 Aralık 2016 sonrasında yayınlanan bildiriler için yayında adı geçen yazarlardan birine ait katılım belgesinin sisteme yüklenmesi gerekmektedir. Bu noktada bildiri kabul yazısı, davet yazısı gibi belgelerin her zaman katılım belgesi olarak kabul edilmediğini, olumsuz bir durumla karşılaşmamak için kabul yazısı veya davet yazısı değil katılım belgesinin sisteme yüklenmesi gerekmektedir.

Adayın kendi alanında vermiş olduğu ders bilgi/belgelerinin doğru ve resmi belgelerle ispat edilmiş olması, adayın değerlendirme sürecinde aksi bir durumla karşılaşmasını önleyecektir.

Doçentlik başvurularında jüriler tarafından yapılan değerlendirmelerde en çok karşılaşılan eleştirilerden biri, adayın proje başlığında eksiğinin bulunmasıdır. Bu hususta yapılacak bir çalışmada proje belgelerinin eksiksiz sisteme yüklenmesi, projede katkısı bulunanlara proje ekibinde yer verilmesi, proje bütçesi, proje tamamlandı ise proje sonuç raporu, projede etik kurul onayı varsa ve alınması zorunlu ise bu belgelerin eksiksiz şekilde sisteme yüklenmesi önem arz etmektedir.

Doçentlik değerlendirme jürisine atanan üyeler, değerlendirme sürecinde, başvuruda bulunan adayların sadece beyannamede yer verdikleri hususlarla kayıtlı olmaksızın, tüm dosya kapsamını inceleyerek aday hakkında bir karar verdikleri için, adayın sertifika, kurs, ödül, üyelikler, sanatsal faaliyetler gibi başlıklarda doğru veri girişleri yapması adayın profili açısından olumlu katkı sağlayacaktır.

DOÇENTLİK SÜRECİNDE DOÇENT ADAYININ HAKLARI

Doçentlik Değerlendirme Jürileri, Doçentlik Komisyonu tarafından oluşturulduktan sonra; doçent adayı, dosyasını değerlendirecek jüri üyelerinin tamamına ilişkin jüri bilgilerini https://dbs.yok.gov.tr adresinden Doçentlik Bilgi Sistemine (DBS) giriş yaparak Aday Bilgi Açıklama İşlemleri> Aday Bilgi Açıklama menüsünden öğrenebileceklerdir.

Değerlendirme jürisinde bulunan üyelerden herhangi birinin, objektif değerlendirme yapacağından endişe duyulması, bu hususta somut ve makul gerekçelerin bulunması halinde üyeye itiraz edilebilir. İtiraz, Doçentlik komisyonu tarafından değerlendirilerek iddiaların haklı bulunması halinde, jüriye yedek üyelerden biri atanır.

Doçentlik başvurusunda bulunan adayın başvurusunun asgari şartların sağlanmaması, eser inceleme sonucunda adayın başarısız bulunması ya da etik ihlal sebebiyle reddedilmesi halinde, adayın itiraz ve dava hakkı bulunmaktadır.

İtiraz halinde, olumsuz rapor hazırlayan jüri üyesinin raporu hatalı bulunursa veya raporun doçentlik kriterlerine uymadığı ve jürinin adayın durumunu yanlış değerlendirdiği tespit edilirse, bu jüri üyesinin dosyayı tekrar değerlendirmesi istenmektedir. Jüri üyesi olumsuz raporda ısrar ederse, dosya, kararında ısrar eden jüri üyesinden alınarak yedek jüri üyesinin değerlendirmesine sunulmaktadır. Bu jüri üyesi de olumsuz rapor verirse adayın başvurusu reddedilmektedir. Bu noktada adayın dava açma hakkı bulunmaktadır.

İdari yargıda açılacak davada, adayın dosyası bağımsız ve 3 kişiden oluşan bilirkişi heyeti tarafından incelenmektedir. Her ne kadar Doçentlik Yönetmeliğinde “Doçentlik başvurusunda bulunup eser değerlendirme aşamasında başarısız sayılmasına, asgari başvuru şartlarını sağlamadığı veya etik ihlalde bulunduğu gerekçesiyle başvurusunun iptaline karar verilen adayın bu işlemlere karşı dava açması durumunda aynı bilim/sanat alanında yeniden doçentliğe başvuru yapması davasının kesinleşmesine bağlıdır. Bu hükme aykırı olarak yapılan başvurular işleme alınmaz” şeklinde bir hüküm olsa da Danıştay 8. Dairesi’nin 2021/5314 E. sayılı Yürütmeyi Durdurma Kararı nedeni ile bu hüküm uygulanmamaktadır. Dolayısıyla başvurunun reddedilmesi halinde açılacak dava, yeni doçentlik başvurusuna engel teşkil etmemektedir.

DOÇENTLİK AVUKATI

Doçentlik avukatı, akademik kariyerinde doçentlik başvurusu yapan öğretim üyelerine hukuki destek sağlayan bir uzmandır. Doçentlik avukatı, başvurunun incelenmesi ve değerlendirilmesi sürecinde adayın haklarını savunur. Doçentlik avukatı, başvuru sürecinin yasal gerekliliklerine uygun ilerlemesi için gerekli belgelerin hazırlanmasına yardımcı olur. Ayrıca, doçentlik sınavlarında yaşanabilecek olası hukuki sorunlar karşısında doçentlik avukatı rehberlik eder. Doçentlik avukatı, başvurunun reddedilmesi durumunda itiraz süreçlerini yönlendirir ve başvurunun yeniden değerlendirilebilmesi için yasal başvurular yapar.

Doçentlik avukatı, akademik kariyerin bu önemli aşamasında, adayın üniversite içindeki haklarını koruyarak, sürecin adil bir şekilde işlemesini sağlar. Başvurunun reddedilmesi ya da herhangi bir yasal engelle karşılaşılması durumunda, doçentlik avukatı, başvurulan mahkemeye dosyanın sunulmasını ve doğru hukuki sürecin işletilmesini sağlar. Doçentlik avukatı, akademik kariyerin bu aşamasında hukuki danışmanlık sunarak, doçentlik unvanını almak isteyen adayların karşılaştığı tüm zorluklara çözüm önerir. Doçentlik avukatı, akademik unvan için başvuru yapan kişilerin başvurularının yasal çerçevede ele alınmasına yardımcı olur.

Doçentlik avukatı, üniversite yönetmelikleri ve akademik prosedürler konusunda geniş bilgiye sahiptir, bu nedenle adayların başvurularını doğru bir şekilde yönlendirebilir. Doçentlik avukatı, başvurularda eksiklikler ya da hatalar tespit ettiğinde, bunların giderilmesi için gerekli hukuki adımları atar. Ayrıca, doçentlik avukatı, başvurunun değerlendirilmesi sırasında çıkan herhangi bir hukuki engelle karşılaşıldığında müvekkilinin hakkını savunur. Doçentlik avukatı, akademik başvuruların doğru bir şekilde işleme alınması için gereklilikleri yerine getirmekle yükümlüdür. Doçentlik avukatı, akademik kariyerin bu aşamasında karşılaşılan hukuki sorunları çözmek için etkin bir yol haritası belirler.

Doçentlik avukatı, üniversite tarafından yapılan doçentlik sınavı sonuçlarına itiraz edilmesi durumunda da adayları temsil eder. Bu süreçte, doçentlik avukatı, sürecin düzgün işlemesi ve haksız uygulamaların önüne geçilmesi adına çalışır. Doçentlik avukatı, adayın başvurusu hakkında tüm hukuki haklarını en iyi şekilde kullanabilmesi için süreci dikkatle takip eder. Eğer bir akademik kurum, doçentlik başvurusu için gerekli şartları yerine getirmediğini öne sürerse, doçentlik avukatı, bu iddialara karşı yasal hakları savunur ve hukuki çözüm yolları sunar. Doçentlik avukatı, başvuru sırasında yaşanan olası haksızlıklar veya yanlış değerlendirmeler karşısında müvekkilini en iyi şekilde temsil eder.

Doçentlik avukatı, akademik kariyerin bu aşamasındaki her adımı yasal olarak denetler ve başvuru sahiplerinin tüm haklarının korunmasını sağlar. Eğer adayın başvurusu reddedilmişse, doçentlik avukatı, itiraz işlemlerini başlatır ve yasal yollardan çözüm bulur. Doçentlik avukatı, üniversitenin iç yönetmelikleri ve yasa gerekliliklerine dayanarak müvekkilinin durumuna en uygun çözümü sunar. Akademik dünyada adil bir değerlendirme süreci sağlanması adına doçentlik avukatı önemli bir rol üstlenir. Sonuç olarak, doçentlik avukatı, akademik unvan almak isteyen kişilerin başvurularında hukuki danışmanlık ve temsil hizmeti sunarak, bu süreçlerin doğru ve adil bir şekilde işlemesini sağlar.

DOÇENTLİK AVUKATINA SORU SORABİLİRSİNİZ.

DOÇENTLİK AVUKATINDAN ONLINE DANIŞMANLIK ALABILIRSINIZ.

Sorularınızı ve bu sorularla ilgili evrakı sisteme yükleyebilirsiniz. Online danışmanlıkta istediğiniz gün ve saati seçebildiğiniz gibi görüşme tipini de seçebilmektesiniz. Zoom, teams, whatsapp ya da telefon üzerinden görüşme sağlanabilmektedir. Ödemenin ardından tarafınıza randevu yapıldığına dair mail ile bilgi gelmektedir. Sistemde yaşanan herhangi bir sorun olduğundan iletişim numaralarımızdan iletişime geçtiğinizde toplantı manuel olarak planlanabilir. Müvekkillerimizin doğru bilgiye hızlı ve güvenilir şekilde ulaşmasını sağlamak için kurulan Online Danışmanlık Sistemimizden yüzlerce randevu alınmış olup müvekkillerimizin faydalanması amaçlanmıştır.