BOŞANMA DAVASI NASIL AÇILIR? | 2024

Boşanma davası nasıl açılır? sorusuna bu makalede yanıt verirken, bu süreçte dikkat edilmesi gereken tüm ayrıntıları ele alacağız.

Boşanma, evlilik birliğinin yasal olarak sona erdirilmesi sürecidir ve çoğu zaman taraflar için zor bir süreç olabilir. Türkiye’de, boşanma davası açmak isteyen bireylerin belirli hukuki prosedürleri takip etmeleri gerekmektedir. “Boşanma davası nasıl açılır” sorusunun yanıtı ise bu geçerli sebeplerin varlığına bağlıdır.

Boşanma davası, taraflardan birinin ya da her ikisinin, evlilik birliğini sona erdirmek istemesi durumunda, yasal yollarla açtığı bir dava türüdür. Türk Medeni Kanunu’na göre, boşanma davası açmak için geçerli nedenler arasında şiddetli geçimsizlik, aldatma, terk etme, kötü muamele, akıl hastalığı gibi durumlar yer almaktadır. Bu makalemizde “boşanma davası nasıl açılır” sorusunun bütün cevaplarını bulacaksınız.

BOŞANMA DAVASI NEDİR?

Boşanma davası kanunda sayılan belirli sebepler neticesinde açılan mahkemenin boşanma kararıyla evlilik birliğinin sona erdirilmesi amacıyla açılan inşai nitelikte bir dava türüdür. Medeni Kanun’a dayanan boşanma hukuku, eşlerin medeni durumundaki değişikliklerle birlikte mal paylaşımını da düzenler.

Boşanma ile ilgili detaylı bilgiler için makalemizi okuyabilirsiniz.

BOŞANMA DAVASI AÇMA SEBEPLERİ

Boşanma davası açma nedenleri, Türk Medeni Kanunu’nda belirtilmiştir ve bahsi geçen kanunda sayılan boşanma sebepleri dışında bir nedenle boşanma talep edilmesi mümkün değildir. Kanunda sayılan boşanma nedenlerini konulara ve etkilere göre şeklinde ayrım yapılarak değerlendirilebilir. Boşanma davası açma sebeplerini konularına göre değerlendirdiğimiz takdirde ise özel ve genel sebepler şeklinde sınıflandırılabilir.

Bu bağlamda özel boşanma sebepleri; TMK m. 161 ‘de belirtilen zina, TMK m. 162‘de belirtilen Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış, TMK m. 163‘de belirtilen suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme, TMK m. 164‘de belirtilen terk, TMK m. 165‘de belirtilen akıl hastalığı şeklinde sayılabilir. “Boşanma davası nasıl açılır”  sorusuna bu sebeplerin varlığı değerlendirerek cevap verilmektedir.

Genel Boşanma sebepleri ise; TMK m. 166/1’de belirtilen Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması, TMK m. 166/3’te belirtilen anlaşmalı boşanma, TMK m. 166/3’ de belirtilen fiili ayrılık nedeniyle boşanma şeklinde kanunda karşımıza çıkmaktadır.

“Boşanma davası nasıl açılır” sorusunda boşanma davası açma sebepleri sınıflandırmasının bir diğer tarafı ise etkilerine göre sınıflandırmadır. Boşanma nedenlerinden suç işleme, haysiyetsiz hayat sürme, akıl hastalığı ve evlilik birliğinin temelinden sarsılması gibi sebepler, nispi boşanma nedenleri olarak kabul edilir. Bu tür nedenlerle boşanma talep edildiğinde, hakim sadece bu gerekçeleri değil, aynı zamanda taraflar için evliliğin devamının mümkün olup olmadığını da değerlendirecektir. Hakim, evlilik birliğinin her iki taraf için de çekilmez hale gelip gelmediğini inceler ve belirtilen sebeplerin yanı sıra, ortak hayatın sürdürülmesinin taraflardan beklenemeyeceği sonucuna varırsa boşanmaya karar verebilir.

BOŞANMA DAVASI NASIL AÇILIR?

1. BOŞANMA SEBEBİNİN BELİRLENMESİ

Boşanma davası açmanın  ve “Boşanma davası nasıl açılır” sorusuna cevabın   ilk adımı, geçerli bir boşanma sebebi belirlemektir. Türk Medeni Kanunu’nda boşanma sebepleri iki ana başlık altında toplanmıştır: genel boşanma sebepleri ve özel boşanma sebepleri.

• Genel Boşanma Sebepleri: Şiddetli geçimsizlik, evlilik birliğinin temelden sarsılması gibi durumlardır.
• Özel Boşanma Sebepleri: Aldatma, terk, hayata kast, kötü muamele ve akıl hastalığı gibi durumlardır.

Evlilik birliğinde ciddi bir sorunun varlığı, boşanma davası açmak için temel gerekliliklerden biridir. Bu nedenle, boşanma davası nasıl açılır sorusuna yanıt ararken öncelikle hangi boşanma sebebinin ileri sürüleceğine karar verilmesi gerekir.

2. DİLEKÇE HAZIRLANMASI

“Boşanma davası nasıl açılır” sorusunun yanıtı, kanunda belirtilen boşanma sebeplerine dayanarak bir dilekçe ile mahkemeye başvurulmasını içerir. Boşanma dilekçesi, davanın temel taşlarından biridir ve bu dilekçede boşanma nedenleri açıkça belirtilmelidir. Dilekçede ayrıca, boşanma sonucunda talep edilen nafaka, velayet gibi hak talepleri de yer almalıdır.

Dilekçe yazarken, boşanma davası nasıl açılır konusundaki hukuki prosedürleri iyi bilen bir avukattan yardım alınması, dava sürecinin daha sağlıklı ilerlemesini sağlar.

3. YETKİLİ MAHKEMEYE BAŞVURU

Boşanma davaları, aile mahkemelerinde görülmektedir. Aile mahkemesi olmayan yerlerde ise asliye hukuk mahkemesi, aile mahkemesi sıfatıyla boşanma davalarına bakmaktadır.  “Boşanma davası nasıl açılır” sorusuna yanıt verirken, yetkili mahkemenin neresi olduğunu belirlemek önemlidir.

Yetkili mahkeme genellikle eşlerin son 6 ay boyunca birlikte yaşadığı yer mahkemesidir. Eğer taraflar ayrı şehirlerde yaşıyorsa, davayı açacak taraf kendi bulunduğu yer mahkemesine de başvurabilir.

4. HARÇ VE MASRAFLARIN YATIRILMASI

“Boşanma davası nasıl açılır” sorusunu değerlendirirken, belirli bir miktar harç ve gider avansı yatırılması gerekmektedir. Harç ve masraflar, davanın açılabilmesi için ödenmesi gereken zorunlu masraflardır ve bu masraflar ödenmeden dava açılmaz.

5. DAVANIN AÇILMASI VE KARŞI TARAFA TEBLİGAT GÖNDERİLMESİ

Dilekçe ve belgeler hazırlandıktan ve gerekli harçlar yatırıldıktan sonra, dava resmen açılmış olur. Davanın açılmasından sonra, mahkeme tarafından karşı tarafa tebligat gönderilir. Bu tebligatta, dava konusu, duruşma tarihleri ve tarafların savunma yapması için verilen süre yer alır.

6. DURUŞMALAR VE DELİL SUNMA SÜRECİ

“Boşanma davası nasıl açılır” sorusunun ilk aşamalarını geçtikten sonra taraflar, mahkemede iddialarını ispatlamak amacıyla delil sunmalıdır. Deliller arasında tanık ifadeleri, belgeler, mesajlar, fotoğraflar yer alabilir. Bu süreçte taraflar, karşılıklı olarak iddialarını savunur ve mahkeme bu deliller ışığında karar verir.

7. KARAR AŞAMASI

Mahkeme, tüm delilleri inceledikten ve tarafların savunmalarını dinledikten sonra kararını verir. Karar boşanma yönünde olursa, taraflar evlilik birliğini yasal olarak sona erdirir. Mahkeme ayrıca, nafaka, velayet ve mal paylaşımı gibi konularda da karar verir.

Boşanma davası ile ilgili detaylı bilgiler için makalemizi okuyabilirsiniz.

BOŞANMA DAVASINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER

“Boşanma davası nasıl açılır”  sorusunun hak düşürücü süreler kısmına geldiğimizde Türk Medeni Kanunu’nun 161/2. maddesine göre, zina nedeniyle boşanma davası açma hakkına sahip olan eş, zina olayını öğrendikten sonra altı ay içinde ve her halükarda 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde dava açmalıdır. Yani ,zina olayının üzerinden beş yıl geçtiyse, eş bunu yeni öğrenmiş olsa bile, 5 yıllık hak düşürücü süre geçtiği için artık dava açamayacaktır.

Dava açılması hususundaki yasal süreler ise eylem devam ettiği sürece başlamaz, süre  zina eyleminin sonuçlanması ile başlar. Yani, zina eylemi devam ettiği sürece, aldatılan eşin zinayı öğrenmesinden itibaren 6 ay geçmiş olsa bile, bu durum dava açma süresini sona erdirmez.

Zina ile ilgili hak düşürücü süre konusunda Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2013/11558 E., 2014/20110 K., 26.05.2014 T. sayılı kararında, zina sebebiyle boşanma davalarında “Boşanma davası nasıl açılır”  sorusunun hak düşürücü süreler kısmının önemini vurgulamıştır. Kararda şu ifadeler yer almaktadır:

“Türk Medeni Kanunu’nun 161. maddesi uyarınca, zina sebebiyle boşanma davası açma hakkı, davaya hakkı olan eşin zinayı öğrenmesinden itibaren 6 ay, her halde zina eyleminin gerçekleşmesinden itibaren 5 yıl içinde kullanılmazsa dava hakkı düşer. Bu süreler hak düşürücü süre olup, hakim tarafından re’sen dikkate alınır. Davacı eşin, davalı eşin zina eylemini öğrenmesinden itibaren altı ay içinde davayı açmadığı anlaşılmakla, davanın süresinde açılmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.”

Bu kararda, Yargıtay zinanın öğrenilmesinden itibaren 6 ay içinde, zinanın gerçekleşmesinden itibaren de en fazla 5 yıl içinde dava açılması gerektiğini vurgulamış ve bu sürelerin geçmesi durumunda davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddedilmesi gerektiğini belirtmiştir. Hak düşürücü süreler, kamu düzenine ilişkin olduğundan, hakim bu süreleri kendiliğinden dikkate alır ve süresi geçmiş davaları reddeder.

Bu karar, zina sebebiyle boşanma davalarında sürelerin ne kadar önemli olduğunu ve bu sürelere dikkat edilmediğinde davanın usulden reddedileceğini açıkça göstermektedir.

Aynı şekilde hak düşürücü süreye tabii olan boşanma sebeplerinden bir diğeri de pek kötü davranış sebebiyle boşanmadır. Eş, maruz kaldığı muameleyi öğrendikten sonra altı ay içinde ve her halükarda 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde dava açmalıdır.

BOŞANMA DAVASI AÇMADA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME?

Boşanma davalarının görüldüğü mahkemeler genellikle Aile Mahkemeleri’dir. Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemeleri, Aile Mahkemesi sıfatıyla bu tür davalara bakmaktadır. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 1. maddesine göre, mahkemenin görevine ilişkin kurallar kamu düzenini ilgilendirdiğinden, bu durum davanın her aşamasında hakimin re’sen dikkate alması gereken bir unsurdur.

Yetkili mahkeme, Türk Medeni Kanunu’nun 168. maddesinde belirtildiği üzere, boşanma davası eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesinde veya tarafların son altı ay içinde birlikte ikamet ettikleri yer mahkemesinde açılabilir. Bu nedenle, bu iki seçenekten birine uyan mahkeme, boşanma davası açısından yetkili mahkeme olarak kabul edilmektedir.

BOŞANMA DAVASI AÇMAK İÇİN GEREKLİ EVRAKLAR NELERDİR?

“Boşanma davası nasıl açılır”  sorusunun büyük bir merak sebebini de gerekli evraklar oluşturmaktadır. Boşanma davası açmak için gerekli belgeler çekişmeli ve çekişmesiz olması durumuna göre değişkenlik göstermektedir. Genel itibari ile Boşanma dilekçesi, nüfus cüzdan fotokopisi ve avukat varsa vekaletnamedir. Başvurudan sonra tevzi bürosundan harçların ödendiğine dair makbuz da gerekmektedir. Farklı boşanma davası türlerinden farklı gereklilikler olabileceğini belirttiğimiz üzere  anlaşmalı boşanmada protokol, çekişmeli boşanmada ise delil listesi  gerekli belgeler arasına girmektedir.

Ankara Avukat ONLİNE DANIŞMANLIK SİSTEMİ – Akademik Hukuk Danışmanlık

ANLAŞMALI BOŞANMA NEDİR?

Türk Medeni Kanunu’na göre “Boşanma davası nasıl açılır” sorusunda genel boşanma sebepleri yukarıdaki başlıkta da bahsedildiği üzere  şunlardır: evlilik birliğinin temelden sarsılması (TMK m.166 ), anlaşmalı boşanma (TMK m.166 ) ve fiili ayrılık nedeniyle boşanma (TMK m.166). Anlaşmalı boşanma, genel boşanma sebepleri arasında bulunur ve mutlak bir boşanma sebebi olarak kabul edilir.

Anlaşmalı boşanmanın genel boşanma sebeplerinden biri olarak kabul edilmesinin nedeni, eşlerin birlikte başvurmasının, evlilik birliğinin temelden sarsıldığına dair bir karine oluşturmasıdır. Bu da, evlilikte ortak yaşamın artık sürdürülemeyeceğine dair bir değerlendirme yapılarak boşanma kararının alınmasına olanak tanır.

Anlaşmalı boşanma kurallarına göre, evlilik en az bir yıl devam etmişse ve eşler birlikte başvurmuş ya da bir eş diğerinin açtığı boşanma davasını kabul etmişse, evlilik birliğinin temelden sarsıldığı kabul edilir. Boşanma kararı verilmesi için hâkimin tarafları bizzat dinleyerek, iradelerinin özgürce beyan edildiğini tespit etmesi ve boşanmanın mali sonuçları ile çocuklarla ilgili yapılan anlaşmayı uygun bulması gereklidir. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde bulundurarak bu anlaşmada değişiklik yapabilir ve taraflar bu değişiklikleri kabul ederse boşanma kararı verebilir.

Anlaşmalı “boşanma davası açılır” sorusunda boşanmada eşlerin yaptığı anlaşma makalemizi ayrıca inceleyebilirsiniz.

1. ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI NASIL AÇILIR?

“Boşanma davası nasıl açılır”  sorusunun cevaplarından biri de eğer taraflar arasında boşanma konusunda anlaşma varsa, anlaşmalı boşanma davası açılabileceğidir. Anlaşmalı boşanma davası nasıl açılır sorusuna yanıt ararken şu şartları göz önünde bulundurmak gerekir:

• Evliliğin En Az Bir Yıl Sürmüş Olması
• Anlaşmalı boşanma davası açabilmek için evliliğin en az bir yıl sürmüş olması gerekmektedir. Bu süre dolmadan anlaşmalı boşanma davası açmak mümkün değildir.
• Tarafların Anlaşma Sağlaması
• Anlaşmalı boşanma davalarında, taraflar boşanma, nafaka, velayet ve mal paylaşımı gibi konularda anlaşmaya varmış olmalıdır. Bu anlaşma, yazılı olarak düzenlenir ve mahkemeye sunulur.
• Mahkemede Tarafların Beyanı

Anlaşmalı boşanma davalarında, taraflar bizzat mahkemeye gelerek boşanma taleplerini beyan etmelidir. Hakim, tarafların iradelerinin serbest olup olmadığını kontrol eder ve buna göre boşanma kararı verir.

2. ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI AÇILMASI İÇİN NELER GEREKLİDİR?

Anlaşmalı boşanma davası açabilmek için, eşlerin boşanma ve onun getirdiği sonuçlar üzerinde uzlaşmış olduklarını gösteren bir protokol düzenlemeleri gerekmektedir. Bu protokolde, boşanmanın mali boyutları, mal paylaşımı, çocukların velayeti ve nafaka gibi hususlar yer alır. Eşler, bu protokolü ve boşanma taleplerini içeren dava dilekçesini hazırlayarak mahkemeye başvurmalıdır. Başvuru esnasında kimlik belgelerini sunmaları ve dava ile ilgili harç ve masrafları ödemeleri yeterlidir. “Boşanma davası nasıl açılır”  sorusunu yanıtlarken bu hususların bilinmesi önem arz etmektedir.

3. ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASINDA DURUŞMAYA GİDİLMEZSE NE OLUR?

Anlaşmalı boşanma duruşmasına her iki tarafın katılımı oldukça önemlidir. Bir tarafın duruşmaya katılmaması, davanın uzamasına ve boşanma sürecinin karmaşıklaşmasına yol açabilir. Mahkeme, duruşmaya katılmayan tarafın mazeretini değerlendirerek duruşmayı bir sonraki oturuma erteleyebilir. Eğer katılmayan tarafın adresi bilinmiyorsa veya tebligat yapılamıyorsa, mahkeme ilanen tebligat yoluyla bilgilendirme yapabilir.

Ancak, taraflardan biri mazeretsiz ve keyfi bir şekilde duruşmaya gelmezse, mahkeme davanın reddine karar verebilir. Duruşmaya katılmayan taraf herhangi bir cezai yaptırım ile karşılaşmaz fakat davanın sürüncemede kalmasına sebep olur. Tarafın bu hareketi doğrultusunda mağdur olan tarafın çekişmeli yargı yoluna başvurma hakkı vardır . Katılamayan taraf, duruşmada avukatı aracılığıyla temsil edilerek sürecin devamını sağlayabilir. “Boşanma davası nasıl açılır”  sorusunun merak edilen yanıtlarından olan tarafların mahkeme katılımı hususu da bu şekilde açıklığa kavuşturulabilir.

4. ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI NE KADAR SÜRER?

Anlaşmalı boşanma davalarının süresi, çeşitli etkenlere bağlı olarak farklılık gösterebilir. Bu etkenler arasında davanın nasıl ilerlediği, sürecin ne ölçüde profesyonel bir şekilde takip edildiği, davanın görüldüğü mahkemenin iş yükü ve diğer unsurlar yer alır. Ancak genel olarak, anlaşmalı boşanma davalarının sonuçlanma süresi genellikle 1 ile 3 ay arasında değişmektedir. Bu süre, tarafların uzlaşma süreçlerine ve mahkemenin çalışma temposuna göre kısalabilir veya uzayabilir.

Anlaşmalı boşanma protokolü konusunda detaylı bilgiler için makalemizi inceleyebilirsiniz

ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI NEDİR?

“Boşanma davası nasıl açılır” sorusunda bir diğer cevaplanması gereken husus ise Çekişmeli boşanma davası hakkında merak edilenlerdir. Eşlerin boşanma veya boşanmanın getirdiği sonuçlar (mal paylaşımı, velayet, nafaka, tazminat gibi) konusunda anlaşmaya varamadıkları durumlarda açılır. Çekişmeli boşanma davalarında, bu anlaşmazlıkların çözüme kavuşturulması için yargı süreci devreye girer ve her iki tarafın iddiaları ile talepleri mahkeme tarafından detaylı bir şekilde incelenir. Mahkeme, tarafların iddialarını değerlendirerek, kanıtları göz önüne alıp, hukuki çerçevede karar verir.

Çekişmeli yargı davası eşlerin son 6 ay içerisinde ikamet ettiği yerdeki aile mahkemesinde açılır. Eğer bu yerde aile mahkemesi yok ise de dava Asliye Hukuk mahkemesinde açılır.

1. ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI AŞAMALARI NELERDİR?

Çekişmeli “boşanma davası nasıl açılır” sorusunda, taraflardan birinin boşanma gerekçeleri ve taleplerini içeren bir dilekçeyle aile mahkemesine başvurmasıyla başlar. Bu dilekçe, davalıya tebliğ edilir ve davalı taraf, cevap dilekçesini sunar. Mahkeme, ön inceleme duruşmasında tarafların sunduğu delilleri gözden geçirir ve varsa eksikliklerin tamamlanmasını ister. Bu aşamada, taraflar iddialarını destekleyen belgeler, tanık beyanları gibi kanıtlarını sunar.

Mahkeme, sunulan delillerin yeterliliğini değerlendirirken, gerekli görürse bilirkişi incelemesi veya keşif kararı alabilir. Tüm deliller ve incelemeler tamamlandıktan sonra hakim, boşanma, çocukların velayeti, nafaka, tazminat ve mal paylaşımı gibi konularla ilgili nihai kararını açıklar. Taraflar, verilen karara itiraz etme hakkına sahiptir ve kararı temyize götürebilirler. Yargıtay kararı onaylarsa boşanma kesinleşir; bozarsa dava yeniden görülür.

Çekişmeli boşanma davası ne kadar sürer?

Çekişmeli boşanma davalarının süresi genel olarak ortalama 1,5 ila 2 yıl arasında değişmektedir. Ancak, mahkemenin iş yükü doğrultusunda bazen yılda sadece iki duruşma yapılabilmekte ve bu durum, davanın süresinin 3 yıla kadar uzamasına neden olabilmektedir. Ayrıca, her iki tarafın da boşanmayı istemesinin sürecin kısalmasına hiçbir etkisi yoktur; bu durum, davanın seyrini etkilemez.

Yerel mahkeme tarafından verilen karar sonrasında, taraflardan biri veya her ikisi verilen mahkeme kararını uygun bulmaz ise istinaf başvurusunda bulunabilir. Bu nedenle, istinaf süreci de dahil olmak üzere bir boşanma davasının nihayetinde kesin bir sonuca ulaşmasının 3-4 yılı alabildiği durumlar da gelişmektedir.

2. ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASINA TARAFLARDAN BİRİ GELMEZSE NE OLUR?

Mahkeme, duruşmaya katılmayan tarafın mazeretini göz önünde bulundurarak duruşmayı bir sonraki oturuma erteleyebilir. Öte yandan, taraflardan biri mazeret göstermeksizin duruşmaya katılmazsa, mahkeme davanın reddine karar verebilir. Bu durumda, duruşmaya katılamayan taraf, avukatı aracılığıyla temsil edilerek sürecin devamını sağlayabilir. “Boşanma davası nasıl açılır” sorusunun duruşma aşaması bu şekilde ilerlemektedir.

3. ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI NASIL AÇILIR?

Eğer taraflar arasında boşanma konusunda bir anlaşmazlık varsa, çekişmeli boşanma davası açılır. Çekişmeli boşanma davası, anlaşmalı boşanma davasına göre daha uzun süren ve karmaşık bir süreçtir. Bu tür davalarda, boşanma davası nasıl açılır sorusuna yanıt ararken şu adımlar izlenmelidir:

• Geçerli Bir Boşanma Sebebi Olmalıdır
• Çekişmeli boşanma davalarında “Boşanma davası nasıl açılır” sorusunu cevaplarken taraflardan biri, boşanmak için belirli bir sebep sunması gerektiği vurgulanmaya değer bir husutur. Bu sebep, yukarıda bahsedilen özel ya da genel boşanma sebeplerinden biri olabilir.
• Delillerin Toplanması
• Boşanma dilekçesi hazırlanırken, iddiaların dayandığı deliller de sunulmalıdır. Mahkeme sürecinde, bu delillerin önemi büyüktür. Boşanma davası nasıl açılır sorusuna yanıt ararken delillerin doğru şekilde hazırlanması, davanın seyrini etkileyen önemli bir unsurdur.
• Uzun Süreli Bir Süreç Olabilir

Çekişmeli boşanma davaları genellikle uzun sürebilir. Taraflar arasında nafaka, velayet, mal paylaşımı gibi konularda anlaşmazlıklar varsa, bu anlaşmazlıkların çözülmesi zaman alabilir.

BOŞANMA DAVASINDA DELİLLER NELERDİR?

“Boşanma davası nasıl açılır” sorusuna cevap ararken sunulacak delilleri nasıl ileri sürüleceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Dava kapsamında sunulan iddia ve vakıaların ispatında hangi delillerin kullanılacağı ispatın şekli konusunu ilgilendirmektedir. Hukuk yargılamasında ’Senet, yemin ve kesin hüküm’’ kesin delil olarak; ‘’tanık, bilirkişi ve keşif’’ de takdiri delil olarak kabul edilmektedir. Ancak boşanma davasında özel yargılama usulü kuralları yer aldığından, kesin ve takdiri delillere ilişkin genel açıklamalar boşanma davasında doğrudan geçerli olmayıp, boşanma davasında ispat ve deliller konusunda birçok istisnai, kendine özgü durum söz konusudur.

Boşanma davalarında vicdani delil sisteminin bir uzantısı olarak, kesin hüküm dışındaki hiçbir delilin mutlak ispat gücüne sahip olmadığı önemli bir noktadır. Ayrıca, boşanma davalarında yemin deliline yer verilmez; normal şartlarda “kesin delil” olarak kabul edilen yemin, hâkimi bağlamaz ve bu nedenle kullanılamaz. Benzer şekilde, ikrarın da boşanma davalarında hâkimi bağlayıcı bir etkisi yoktur.

Taraflar, ileri sürdükleri iddia ve vakıaları somutlaştırmakla yükümlüdür ve bu yükümlülük HMK m. 194’te belirtilmiştir. Sadece soyut iddialar sunarak ispat faaliyeti gerçekleştirilemez. Tarafların, davada dayandıkları delilleri ve bu delillerle hangi iddia ya da vakıayı kanıtlamayı amaçladıklarını açık bir şekilde ortaya koymaları beklenir. Bu, ispat sürecinde temel bir gerekliliktir.

Somutlaştırma yükümlülüğü, “somut delil gösterme yükü” ve “soyut delil gösterme yükü” olarak iki farklı başlık altında ele alınabilir. Davada, lehine bir hak iddia eden taraf hem ispat yükü hem de soyut delil sunma sorumluluğu taşır. Ancak “Boşanma davası nasıl açılır” sorusunda yargılama sürecinin ilerleyişine göre hâkim, somut delil sunma yükünü belirleyip bir tarafa yükleyebilir. Soyut ve somut delil arasında bu şekilde bir ayrım yapılır.

Geçerli bir ispat faaliyeti yürütebilmek için, tarafların davada ileri sürdükleri iddia ve vakıaları somut delillerle desteklemesi gerekmektedir. Aksi takdirde, somutlaştırma yükümlülüğü yerine getirilmemiş olur. Dava ve cevap dilekçelerinde bulunması gereken zorunlu unsurlar arasında delillerin gösterilmesi de yer alır.

Boşanma davalarında delil olarak kullanılan hususlardan biri olan  belgeler, HMK m.199 kapsamında düzenlenmiş bir delil türüdür. Kanunda belge olarak kabul edilebilecek veriler sınırlı olmamakla birlikte belirtilmiştir. “Boşanma davası nasıl açılır” sorusu hususunda taraflar, telefon kayıtları, mesajlar, ses kayıtları, fotoğraflar, CD’ler ve sosyal medya paylaşımlarını sıklıkla delil olarak sunmaktadır. Ancak, delilin niteliği kadar nasıl elde edildiği de önemlidir. Hukuka aykırı yollarla elde edilen deliller, Yargıtay kararlarına göre, ispat sağlasa bile genellikle hükme esas alınmaz.

Hukuka aykırı deliller, genellikle haberleşme gizliliği, özel hayatın gizliliği, konut dokunulmazlığı ya da kişisel verilere izinsiz erişim yoluyla elde edilmektedir. Özellikle sosyal medya paylaşımlarının boşanma davalarında delil olarak sunulabilmesi için, bu delillerin hukuka uygun yollarla elde edilmiş olması gerekir. Delilin elde ediliş biçimi hukuka aykırıysa, hükme dayanak olarak kabul edilmez.

Nitekim Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 7.3.2017 tarihli kararında “Ancak, Anayasanın 2. maddesindeki hukuk devleti ilkesi ile Anayasanın 38/6. Maddesindeki hukuka aykırı yol ve yöntemlerle elde edilen delillerin hiçbir şekilde yargılamada kullanılamayacağı yolundaki düzenleme ve yukarıda açıklanan 6100 sayılı HMK’nın 189/25 maddesi birlikte değerlendirildiğinde; açıkça hukuka aykırı yolla elde edilmiş delillerin ispat gücü olmayacağı kabul edilmiştir. Dolayısıyla, hukuka aykırı (yaratılmış veya elde edilmiş) delillerin hiçbir şekilde ispat aracı olarak kullanımı artık mümkün değildir.” içtihadında bulunarak, hukuka aykırı yolla ele geçirilen delillere dayanılamayacağına karar vermiştir.

“Boşanma davası nasıl açılır” sorusu hakkında ayrıca boşanma davasında hukuka aykırı deliller makalemizi okuyabilirsiniz.

Dava sebeplerini ispat eder nitelikte olan bir başka delil çeşidi ise tanıklardır. Taraflar dava kapsamında tanık deliline dayanmak istiyorlarsa, dava ve cevap dilekçelerinde bu deliline dayandıklarını açıkça belirtmelidirler. Taraflar dilekçelerinde tanık deliline dayanmış olmaları şartıyla, tanıkların isim-adres bilgilerini dosyaya daha sonra sunacaklarını beyan edebilirler. Aynı zamanda tarafların tanık listelerini verirken oldukça dikkatli davranmaları ve daha sonra yeni tanık dahil edemeyeceklerini bilerek hareket etmeleri kendi lehlerine olacaktır.

MAHKEME BOŞANMA KARARI VERDİKTEN SONRA NE OLUR?

Hakim boşanma kararı verdikten sonra süreç sona ermez; bu kararın kesinleşmesi gerekir. Nihai karar açıklandıktan sonra gerekçeli karar yazılır ve taraflara tebliğ edilir, böylece kesinleşme süreci başlamış olur. Bu süreçte taraflar istinaf hakkından vazgeçebilir, istinafa başvurabilir ya da sürelerin dolmasını bekleyerek kararın kesinleşmesini sağlayabilirler.

Tüm bu aşamalar tamamlandıktan sonra, boşanma kararı kesin hüküm haline gelir ve mahkeme kararı uygulanabilir duruma gelir. Kesin hüküm, geri dönüşün olmadığı ve mahkemenin verdiği kararın icra edilmesinin zorunlu olduğu bir noktayı ifade eder.

BOŞANMADA MADDİ MANEVİ TAZMİNAT

“Boşanma davası nasıl açılır” sorusunda düzenlenecek hususlardan en önemlisi tazminat olup olmadığına dair taleplerdir. Boşanma durumunda maddi ve manevi tazminat, kusuru daha ağır olan eşin diğer eşe ödeyeceği tutarı ifade eder. Anlaşmalı boşanmalarda, taraflar tazminat miktarını ve ödeyecek kişiyi belirleyebilirken; çekişmeli boşanmalarda maddi veya manevi tazminat talep edebilmek için öncelikle kusur tespiti yapılması gereklidir.

Türk Medeni Kanunu’nun 174/1. maddesi, maddi tazminatın hukuki niteliklerini belirler. Bu maddeye göre, boşanma nedeniyle mevcut veya beklenen menfaatleri zedelenen kusursuz ya da daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan maddi tazminat talep edebilir. Maddi tazminat talep etmek için evlilik birliğinin boşanma ile sona ermiş olması, talep eden kişinin boşanmada kusursuz veya daha az kusurlu olması ve tazminat talebinin boşanmaya neden olan olaylarla bağlantılı olması gerekir.

Aynı zamanda boşanmaya neden olan olaylar sonucu kişilik hakları ihlal edilen taraf, kusurlu eşten manevi tazminat talep edebilir. Ancak, manevi tazminat talebinin geçerli olması için belirli koşulların sağlanması gerekir ve hesaplama sürecinde dikkatli olunmalıdır; çünkü manevi tazminat sonradan düzeltilemez. Talep eden tarafın, diğer eşin davranışları nedeniyle kişilik haklarının ihlal edilmiş olması, örneğin zina veya kötü muamele gibi durumlarla kanıtlanmalıdır. “Boşanma davası nasıl açılır” sorusunu yanıtlarken bu hususların bulunması dava seyrini büyük oranda etkilemektedir.

Türk Medeni Kanunu’nun 174/II. maddesine göre, boşanma nedeniyle talep edilen manevi tazminat sadece para olarak talep edilebilir; hâkim, diğer tazminat türlerine hükmedemez. Hâkim, manevi tazminat miktarını belirlerken tarafların kusurlarını, olayın özelliklerini, ihlalin ciddiyetini ve tarafların kişisel ve ekonomik durumlarını göz önünde bulundurur. Hâkimin bu miktarı belirlemede takdir yetkisi vardır, ancak bu yetki sınırlıdır  ve manevi tazminat, haksız bir zenginleşme aracı olmamalıdır.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2014/6480 E., 2015/8770 K.: Bu kararda, manevi tazminat talebinin, boşanma nedeniyle zarar gören tarafın yaşadığı duygusal sıkıntıyı karşılamaya yönelik olduğu belirtilmiştir. Yargıtay, manevi tazminatın amacının, zenginleşme aracı olmaması gerektiğini vurgulayarak, tazminatın miktarını belirlerken, tarafların ekonomik durumlarını ve kusur oranlarını dikkate almıştır.

Yukarıda örnek gösterilen karar manevi tazminat taleplerinin, yalnızca zarar gören tarafın yaşadığı psikolojik ve duygusal sıkıntıyı telafi etmeye yönelik olması gerektiğini ve zenginleşme aracı olarak kullanılmaması gerektiğini göstermektedir.

“Boşanma davası nasıl açılır” sorusu hakkında ayrıca boşanma davasında maddi ve manevi tazminat makalemizi okuyabilirsiniz.

BOŞANMA DAVASI SONUCU NAFAKA

“Boşanma davası nasıl açılır” sorusunda akla ilk gelen hususlardan biri nafakanın nasıl isteneceğidir. Boşanma davası sürecinde veya sonrasında maddi zorluk yaşayacak tarafa düzenli olarak ödenecek miktara nafaka denir. Türk Medeni Kanunu m 175’e  göre boşanmayla ilgili üç ana nafaka türü vardır:

1. Tedbir Nafakası: Boşanma davası sırasında hâkimin aldığı geçici önlemler doğrultusunda belirlenen nafakadır. Bu nafaka, tarafların barınma, geçim ve çocukların bakım masraflarını karşılamak amacıyla talep edilebilir.
2. Yoksulluk Nafakası: Kanuna göre boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek olan taraf, daha fazla kusur taşımadığı sürece diğer eşten süresiz nafaka talep edebilir. Yoksulluk nafakası, tarafların eşit kusurlu olduğu ya da nafaka yükümlüsünün hiç kusurunun bulunmadığı durumlarda bile verilebilir; ancak yalnızca nafaka talep eden tarafın daha ağır kusurlu olduğu hallerde hükmedilmeyecektir.
3. İştirak Nafakası: Boşanma veya ayrılık sonrası velayet hakkı kendisine verilmeyen eşin, velayet hakkını elinde bulunduran eşe çocukların bakım, eğitim ve sağlık giderleri için ödemesi gereken nafakadır. İştirak nafakası talep edebilmek için, velayeti elinde bulunduran eşin bu talebi yapması gerekmektedir.

“Boşanma davası nasıl açılır” sorusu hakkında ayrıca boşanma davasında nafaka makalemizi okuyabilirsiniz.

BOŞANMA DAVASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Boşanma davası nasıl açılır sorusuna yanıt ararken dikkat edilmesi gereken bazı önemli hususlar vardır. İşte bu süreçte göz önünde bulundurmanız gerekenler:

• Bir Avukatla Çalışmak: Boşanma davaları hukuki açıdan karmaşık olabilir ve bir avukatla çalışmak, bu sürecin daha profesyonel bir şekilde yürütülmesini sağlar.
• Delillerin Toplanması: Davanın seyri açısından delillerin önemi büyüktür. Boşanma davası açmadan önce, gerekli delilleri toplamak önemlidir.
• Çocukların Durumu: Boşanma davalarında çocukların velayeti de önemli bir konudur. Mahkeme, çocukların üstün menfaatini gözeterek velayet konusunda karar verir.

Ankara Avukat Akademik Hukuk Danışmanlık İletişim