4Yükseköğretim hukuku, akademisyenlerin yükseköğretim öğrencilerinin, yükseköğretim kurumlarında çalışan personellerin ve diğer kişilerin, Yükseköğretim Kurulu(YÖK), Üniversiteler, Üniversitelerarası Kurul ve Tubitak görev kapsamına giren konularda yaşadıkları uyuşmazlıkları çözmeyi amaçlayan bir alandır. Yükseköğretim hukuku birkaç özel hukuk işlemi haricinde mahiyeti itibariyle idare hukukunun alt dalı sayılmaktadır.
İçindekiler
- Yükseköğretim Nedir ?
- Yükseköğretim Kurulunun Görevleri Nelerdir ?
- Üniversitelerin Görevleri Nelerdir ?
- Yükseköğretim Hukuku Kapsamı
- Doçentlik Başvurusunun İptaline İtiraz ve Davalar
- Diploma Denklik Davaları
- Akademik Personeller ve Akademik Kadro İptali İle İlgili Davalar ve Uyuşmazlıklar
- Yükseköğretim Personeli Disiplin Soruşturmaları
- Yükseköğretim Kurumları Eğitim Öğretim Faaliyetleri İle İlgili Sorunlar
- Vakıf Üniversiteleri İle İlgili İşlemler
- Akademik Hukuk & Danışmanlık’ın Yükseköğretim Hukuku Kapsamındaki Desteği
Yükseköğretim Nedir ?
Ortaöğretim sonrasında verilen eğitim ve öğretim faaliyetleri ile bu faaliyetlerin yerine getirilmesi açısından gerekli mevzuatın ihdası, birimlerin kurulması ve sürecin yönetimi konularının bütünüdür.
Yükseköğretim Kurulunun Görevleri Nelerdir ?
Yükseköğretim Kurulu, tüm yüksek öğretim ile ilgili işleri koordine eden, üniversite ve dğer yükseköğretim kurumlarının işleyişine yön veren, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile kendisine verilen bütün görev ve yetkiler kapsamında bağımsızlığa sahip ve kamu tüzel kişiliğine sahip, bir kuruldur. Yükseköğretim Kurulunun görevleri ;
- 2547 sayılı Kanun kapsamında üniversite ve diğer yükseköğretim kurumlarının kurulması, geliştirilmesi, eğitim – öğretim faaliyetlerinin öğretim elemanı yetiştirilmesi yükseköğretim kurumlarına verilen kaynakların, etkin şekilde kullanılmasını gözetim ve denetim altında bulundurmak,
- Türk yükseköğretimimnin geliştirilmesi için gerekli olan koordinasyonu sağlamak,
- Üniversitelerde yapılan çalışmaların optimize edilmesi ve eğitim-öğretim dönemlerinin planlanmasını sağlamak
- Yükseköğretim Kurumları dahilinde fakülte, enstitü ve yüksekokul açılmasına, birleştirilmesi veya kapatılması ile ilgili işlemleri tesis etmek ve Milli Eğitim Bakanlığına sunmak,
- Üniversitelerde açılacak bölüm, anabilim ve anasanat dalları ile uygulama ve araştırma merkezi açılması, birleştirilmesi veya kapatılması vb ilgili birimlerin kurulması ile kaldırılması işlemlerini yapmak
- Eğitim – öğretime ara verilmesine veya tekrar başlatılmasına ilişkin kararları almak
- Üniveristelerin uzmanlaşması için gerekli önlemleri almak işlemleri yapmak
- Üniveristeler ve diğer yükseköğretim kurumlarındaki ders saatlerini ve sürelerini, yatay ve dikey geçişleri ve bir üst düzeyde öğrenim ile ilgili usulleri belirlemek yapmalarına ilişkin esasları Üniversitelerarası Kurulun da görüşlerini alarak tespit etmek
- Üniversite ve diğer yükseköğretim kurumlarındaki öğrenci ve akademisyen sayılarının optimize edilmesi ve tespitini yapmak
- Üniversitelerin faaliyet göstergelerini değerlendirmek
- Üniversite ve diğer yükseköğretim kurumlarına girerken oluşabilecek eşitsizlikleri önlemek,
- Öğrencilerin ne kadar harç ödeyeceklerine dair işlemleri tesis etmek
- Üniversitelerce kontrol etmek ve onayladıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığına sunmak,
- Rektörlerle ilgili disiplin hukukundan kaynaklanan işleri ve öğretim elemanlarının yükseköğretim kurumları ile ilişkilerini kesmek
- Vakıf yükseköğretim kurumlarının kurulması ve diğer işlemleri ile ilgili kararları almak ve önerilerini Milli Eğitim Bakanlığına sunmak
- Yurt dışındaki üniversite ve diğer yükseköğretim kurumlarından alınan ön lisans, lisans ve lisansüstü diplomaların denkliğini tespit etmek,
Üniversitelerin Görevleri Nelerdir ?
Bilimsel anlamda bağımsız olarak kabul edilen, kamu tüzelkişiliği olan ve ortaöğretim sonrasında yapılacak eğitim öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirildiği fakülte, yüksekokul gibi birimlerden oluşan en üst seviyedeki yükseköğretim kurumudur. (Erdem, A. R. (2013). Bilgi Toplumunda Üniversitenin Değişen Rolleri ve Görevleri . Yükseköğretim Dergisi , 3 (2) , 109-120)
Üniversitenin görevleri üç grupta toplanabilir;
- Eğitim-öğretim faaliyeti,
- Bilimsel araştırma yapılması ve geliştirilmesi,
- Toplumsal hizmetler
Avrupa Üniversiteler Birliğinin Graz Deklarasyonuna göre üniversitenin rolleri şunlardır:
- Üniversitelerin kamu sorumluluğu olarak kalmasını sağlamak,
- Araştırmayı yükseköğretimin ayrılmaz bir parçası olarak görmek,
- Sağlam kurumlar oluşturarak akademik kaliteyi yükseltmek,
- Hareketliliği ve sosyal boyutu geliştirmek,
- Kalite güvencesi içinde bir Avrupa için bir politika çerçevesinin geliştirilmesini desteklemek
- Üniversiteler olarak reformun merkezinde olmak.
Üniversiteler yerine getirdikleri göreve göre değerlendirildiğinde;
- Kitlesel eğitim üniversiteleri
- Araştırma üniversiteleri olarak iki gruba ayrılmaktadır.
Yükseköğretim Hukuku Kapsamı
Yükseköğretim Hukuku nedir ? Yükseköğretim hukuku yükseköğretim faaliyetleri kapsamında akademik personel, öğrenci, üniversite, üst kurul gibi bir çok süje arasında ortaya çıkan uyuşmazlıkları konu alan hukuk dalıdır. Yükseköğretim hukukun konu edindiği başlıklar kısaca şu şekildedir;
Doçentlik Başvurusunun İptaline İtiraz ve Davalar
Doçentlik süreçlerinde ortaya çıkan uyuşmazlıklar yükseköğretim hukukunun en önemli konularından biridir. Doçentlik başvurusu öncesi yayın yapma ve yayınlar ile bilimsel faaliyetlerin Doçentlik Bilgi Sistemine (DBS) yüklenmesi işlemleri; doçentlik başvurusu sırasında asgari şartlara ilişkin beyanname ile özgeçmiş eserler listesi hazırlama ve jüri raporuna ilişkin işlemler; ve doçentlik başvurusu sonrasında etik inceleme, asgari koşul incelemesi ile eser inceleme ile ilgili işlemler sırasında problemler ortaya çıkabilmektedir.
Doçentlik süreçleri ile ilgili yönetmelik ve üstü bir norm ile ilgili düzenleyici işlemleri yapan kurum Yükseköğretim Kurulu (YÖK), normlar hiyerarşisine göre daha alt düzenlemeleri yapan kurum ise Üniversitelerarası Kurul (ÜAK)’dur. Bu süreçte ayrıca Web of Scince ile Ulakbim gibi ulusal ve uluslararası indeks kuruluşları, dergiler ve yayınevleri ile ilgili sorunlar da söz konusu olmaktadır. Bütün bu süreç yükseköğretim hukukunu ilgilendirmektedir. Doçentlik başvurusunun reddine itiraz ve davalar başta olmak üzere kısaca;
- Doçentlik mevzuatında yapılan değişikliklerin iptali davaları
- Doçentlik şartlarında yapılan değişikliklerin iptali davaları
- Doçentlik etik komisyonuna savunma yapılması
- Doçentlik etik inceleme sonuçlarına itiraz ve davalar
- Doçentlik eser inceleme sonuçlarına itiraz ve davalar
- Doçentlik asgari koşul inceleme sonuçlarına itiraz ve davalar
- Doçentlik kadrosuna atanma ile ilgili itiraz ve davalar
Doçentlik Süreci ile ilgili diğer makalelerimizi burdan ulaşabilirsiniz.
Diploma Denklik Davaları
Yurt dışı üniversite ve diğer yükseköğretim kurumlarından alınan ön lisans, lisans ve yüksek lisans diplomaların denklik işlemleri ile ilgili YÖK’ün taraf olduğu; doktora, sanatta yeterlilik, doçentlik ve profesörlük denkliği işlemleri ile ilgili ÜAK’ın taraf olduğu uyuşmazlıklar da yükseköğretim hukuku kapsamındadır. Yurt dışından alınan diplomaların Türkiye’de kullanılabilmesi ve bu yöndeki unvan ve sgk kaydı ile ilgili işlemlerin yapılabilmesi bu kurumlardan alınacak belge ile mümkündür. Adı geçen kurumların yaptıkları inceleme neticesinde hukuka aykırı sonuçlar ortaya çıktığında itiraz ve yargı yolu ile çözülmeye çalışılmaktadır. İtiraz ve yargı süreçleri yükseköğretim hukuku çerçevesinde yürütülmektedir.
- Eğitim düzey ve içeriği yetersiz olduğu gerekçesiyle verilen denklik başvurusunun reddi kararına itiraz ve davalar
- Yurt dışında kalış süresi yetersiz olduğu için verilen denklik başvurusunun reddi kararına itiraz ve davalar
- Denklik başvurusunda verilen SYBS kararına itiraz ve davalar
- Bütün denklik derecelerinde verilen kararların iptali için açılacak davalar
Diploma Denklik Süreci ile ilgili diğer makalelerimize burdan ulaşabilirsiniz.
Akademik Personeller ve Akademik Kadro İptali İle İlgili Davalar ve Uyuşmazlıklar
Akademisyenlerin atanma, terfi ve kadro işleriyle ilgili gerek kendi aralarında gerek üniversite yada diğer kurumlarla olan uyuşmazlıkları yükseköğretim hukukunun konusunu oluşturur. İdari düzenlemelerde akademik personelin hizmet kapsamına ilişkin sorunlardan kaynaklanan hususlar dava açılmasını zaruri kılmaktadır. Bu kapsamda ortaya çıkan problemlerin bazıları şu şekildedir;
- Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında ortaya çıkan sorunlar
- Bir üniversite adına başka bir üniversitede lisansüstü eğitim görecek araştırma görevlileriyle ilgili sorunlar
- Öğretim elemanlarından mecburi hizmeti olanların mecburi hizmetlerinin bir başka üniversiteye veya kuruma devri ile ilgili problemler
- Üniversitelerde yabancı uyruklu öğretim elemanları ve Türk soylu yabancı öğretim elemanlarının çalıştırılmalarına ilişkin uyuşmazlıklar
- Devlet konservatuarlarında çalıştırılacak sözleşmeli öğretim elemanlarına ilişkin roblemler
- Türk ve Akraba Toplulukları ile Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi’nde görevlendirilecek öğretim elemanlarına ilişkin uyuşmazlıklar
- Lisansüstü eğitim amacıyla yurt dışına gönderilecek araştırma görevlileriyle ilgili sorunlar
- Üniversitelerde 657 sayılı Kanun’un 4C maddesi uyarınca çalıştırılacak geçici personelle ilgili uyuşmazlıklar
- 78 sayılı KHK ile Üniversitelere tahsis edilen öğretim elemanı kadrolarının anabilim dallarına dağılımını yapmak
- Merkezi Yönetim Bütçe Kanunlarıyla öğretim elemanı kadrolarına verilen açıktan atama izinleri ile ilgili sorunlar
- Öğretim Üyesi dışındaki öğretim elemanı kadrolarına naklen veya açıktan yapılacak atamalarda uygulanacak merkezi sınav ile giriş sınavlarına ilişkin usul ve esaslar hakkında yönetmelik uyarınca üniversitelerin kadro ilanlarını onaylamak
- Birimle ilgili istatistiki bilgileri hazırlamak
- Kurum personelinin idari ve özlük işleri ile ilgili problemler
- TUS, DUS ve YDUS kontenjanlarının belirlenmesi ve kadroların tahsisi ile ilgili sorunlar
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)bursuyla 1416 sayılı Kanun çerçevesinde lisansüstü eğitim amacıyla yurt dışına gönderilecek öğrencilerin işlemleri ile ilgili uyuşmazlıklar
Akademik kadrolarla ilgili uyuşmazlıkları konu edinen makalelerimize buradan ulaşabilirsiniz.
Yükseköğretim Personeli Disiplin Soruşturmaları
Yükseköğretim disiplin soruşturmaları 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 53. maddesi kapsamında ayrıntılı olarak düzenlenmiş olup yükseköğretim hukuku kapsamında akademik disiplin işlerinin önemli bir yeri vardır. Yükseköğretim kanunu disipline ilişkin hükümlerin dayanak olduğu üniversite yönetmelikleri ve diğer kurumların yönergeleri çerçevesinde başlatılan disiplin soruşturmalarının usulü, karar mercileri, süresi, zamanaşımı ve verilecek karara karşı başvurularak kanun yolları doğrudan yükseköğretim hukukunu etkilemektedir.
Bu itibarla YÖK tarafından yapılan rektör disiplin süreci, öğretim mesleğinden çıkarılmaya ilişkin disiplin süreçleri, ÜAK tarafından doçentlik sürecinde yapılan bilimsel araştırma ve yayın etiğine dair işlemler ile üniversitelerce açılan disiplin soruşturmaları bu kapsamda incelenmektedir.
- Disiplin soruşturması sürecinde yapılacak disiplin savunması ve ifadeler
- Akademisyen disiplin cezasının iptali için yapılacak itiraz ve açılacak davalar
- Yükseköğretim Kanununa tabi diğer personel hakkında verilen disiplin cezasının iptali için yapılacak itiraz ve açılacak davalar
- Öğretim mesleğinden çıkarma ile ilgili yapılacak savunma, itiraz ve davalar
Yükseköğretim Kurumları Eğitim Öğretim Faaliyetleri İle İlgili Sorunlar
Üniversite ve diğer yükseköğretim kurumlarının asli görevi olan eğitim öğretim faaliyeti sırasında ortaya çıkan uyuşmazlıklar yükseköğretim hukukunun asli konularındandır. Bu kapsamda;
- ÖSYS, DGS sınavları ile Yurt Dışından Öğrenci Kabul ile ilgili uyuşmazlıklar
- Yükseköğretim kurumlarındaki bölüm ve programlarda verilen eğitimlerle ilgili sorunlar,
- Yükseköğretim Kurumlarındaki önlisans ve lisans diploma programlarını yatay geçiş ve staj kontenjan ile ilgili uyuşmazlıklar
- Yükseköğretim kurumlarında Pedagojik Formasyon Sertifika Programı açılması konusundaki sorunlar
- Yurt içinden ve yurt dışından alınan diplomaların ve programların birbirleri ile eşdeğerliliğine ilişkin problemler
- Türkiye’de eğitim veren yükseköğretim kurumlarının tanınmasına ilişkin uyuşmazlıklar
Vakıf Üniversiteleri İle İlgili İşlemler
Vakıf yükseköğretim kurumlarının kuruluş, taahhüt değişikliği, eğitim-öğretime başlama talepleri, denetim raporları, satınalma ve ihale yönetmelikleri ile ilgili işlemlerde ortaya çıkan uyuşmazlıklar yükseköğretim hukuku kapsamında yer almaktadır. Bu hususta vakıf yükseköğretim kurumu tarafından yapılan taleplerin YÖK tarafından karşılanmaması yada vakıf yükseköğretim kurumu içerisinde yer alan personellerden, eğitimden ve diğer işlerden kaynaklanan sorunlar itiraz ve yargı yoluna taşınmaktadır.
Akademik Hukuk & Danışmanlık’ın Yükseköğretim Hukuku Kapsamındaki Desteği
Büromuzun adından da anlaşılacağı üzere hukuki dava ve takiplerimizin ağırlıklı kısmı yükseköğretim hukuku alanına ilişkindir. Akademik Hukuk & Danışmanlık müvekkillerinin büyük kısmı akademisyenlerden oluşmaktadır. Yükseköğretim Hukuku kapsamına dahil olam mevzuat ve uygulamalarda uzman olan avukat ekibimiz size akademik hayatın her aşamasında hukuki destek sağlamaktadır. Sadece bu alan ile ilgili olarak yine bütün süreçleri takip edeceğiniz siteye şuradan ulaşabilirsiniz: Yükseköğretim Hukuku
1 Yorum